"Chúng tôi tin rằng giải pháp hai nhà nước phải được các nước bên ngoài đề ra để mang lại hòa bình. Mặc dù vậy, tôi phải nhấn mạnh Israel liên tục bác bỏ giải pháp này và để ngăn chặn nó, họ đã tiến xa đến mức tự tạo ra Hamas", quan chức phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell phát biểu tại Đại học Valladolid, miền trung Tây Ban Nha hôm 19/1.
"Chính phủ Israel đã tài trợ cho Hamas vì muốn lực lượng này làm suy yếu Chính quyền Palestine của phong trào Fatah", ông Borrell nói thêm.
Theo quan chức này, nếu không can thiệp mạnh mẽ, vòng xoáy hận thù và bạo lực sẽ tiếp tục từ thế hệ này sang thế hệ khác, gieo chết chóc tang thương triền miên ở Gaza.
Ông Borrell cũng cáo buộc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu làm chệch hướng mọi nỗ lực nhằm giải quyết cuộc xung đột Israel - Palestine đã kéo dài hàng thập kỷ. "Cá nhân ông Netanyahu tẩy chay giải pháp hai nhà nước suốt 30 năm qua", ông Borrell nói.
Ông không đưa ra bằng chứng cho những cáo buộc này. Israel chưa phản hồi về phát biểu của quan chức EU.
Quan chức phụ trách chính sách đối ngoại EU Josep Borrell tại cuộc họp báo ở Guatemala ngày 13/1. Ảnh: AFP
Những bình luận của ông Borrell được đưa ra một ngày sau khi ông Netanyahu bác kêu gọi của Mỹ nhằm thành lập nhà nước Palestine sau chiến sự và thu hẹp quy mô cuộc tấn công ở Dải Gaza. Giải pháp hai nhà nước là mục tiêu mong muốn của phương Tây sau khi chiến sự Gaza kết thúc. Ông Borrell cũng mô tả mục tiêu này là "sự đảm bảo an ninh tốt nhất" cho Israel.
Hamas, tên viết tắt của Phong trào Kháng chiến Hồi giáo trong tiếng Arab, được thành lập tháng 12/1987, ngay sau khi người Palestine bắt đầu cuộc nổi dậy đầu tiên tại các vùng lãnh thổ bị Israel chiếm đóng, nhằm cạnh tranh với Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) do ông Yasser Arafat lãnh đạo.
Tháng 6/2007, Hamas nắm quyền kiểm soát Dải Gaza sau cuộc chiến với phong trào Fatah của người kế nhiệm Arafat, Mahmoud Abbas. Tổng thống Abbas hiện đứng đầu Chính quyền Palestine tại khu Bờ Tây.
Những năm gần đây, Dải Gaza nhận được hàng triệu USD viện trợ từ Qatar. Theo truyền thông quốc tế, Thủ tướng Netanyahu đã phê chuẩn kế hoạch cho phép Qatar viện trợ tài chính cho Gaza, với hy vọng có thể khiến Hamas trở thành đối trọng với Chính quyền Palestine và ngăn chặn việc thành lập nhà nước Palestine.
Chính quyền Palestine cho rằng khoản hỗ trợ như vậy đã thổi bùng chia rẽ giữa các phe phái Palestine tại Gaza. Trong khi đó, Thủ tướng Israel cho rằng kế hoạch viện trợ tài chính này nhằm mang lại bình yên cho những ngôi làng Israel ở miền nam, đồng thời ngăn chặn thảm họa nhân đạo tại Gaza.
Hamas đột kích miền nam Israel ngày 7/10/2023, giết chết 1.140 người, chủ yếu là dân thường, và bắt 240 con tin. Chính phủ Israel đáp trả bằng chiến dịch tấn công Dải Gaza, khiến hơn 24.700 người đã thiệt mạng.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters, Euro News)