Chiều 2/12, giải trình trước Quốc hội về Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035, Phó thủ tướng Lê Thành Long phân tích cơ sở huy động tổng vốn hơn 580.000 tỷ đồng phục vụ mục tiêu hiện đại hóa cơ sở vật chất, nâng chất lượng đội ngũ và đáp ứng yêu cầu nhân lực khoa học - công nghệ cho giáo dục.
Trong đó, ngân sách trung ương hơn 349.000 tỷ đồng, ngân sách địa phương hơn 115.000 tỷ đồng, vốn đối ứng của các cơ sở giáo dục đại học và dạy nghề hơn 89.000 tỷ đồng; phần còn lại từ nguồn huy động hợp pháp khác. Giai đoạn 2026-2030, Nhà nước bố trí tối thiểu 174.673 tỷ đồng; giai đoạn 2031-2035 khoảng 405.460 tỷ đồng.
Theo Phó thủ tướng, chương trình nhằm thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết 71 năm 2025 về xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia mới trong giáo dục, tạo nền tảng lâu dài cho phát triển nhân lực chất lượng cao. Ông cho rằng nếu chia tổng vốn cho 54.000 cơ sở giáo dục, 1,6 triệu giáo viên và 25 triệu học sinh, sinh viên thì đây không phải con số quá lớn.
Dự kiến giai đoạn 2026-2030, vốn trung ương bố trí khoảng 100.000 tỷ đồng; địa phương 45.000 tỷ đồng; các trường đối ứng khoảng 20.000 tỷ đồng; vốn xã hội hóa khoảng 9.000 tỷ đồng. Bộ Tài chính khi thẩm định đã làm rõ cơ sở bố trí vốn. Các địa phương sẽ chịu trách nhiệm đầu tư cơ sở vật chất, những nơi chưa cân đối được ngân sách sẽ được trung ương hỗ trợ.
Phó thủ tướng cho biết nhiều cơ sở đào tạo "hồ hởi, phấn khởi" tham gia vốn đối ứng như Đại học Bách khoa Hà Nội, Sư phạm kỹ thuật TP HCM. Chính phủ cũng tính toán việc một số đại học, cao đẳng nghề xây dựng tổ hợp nghiên cứu, mua bán sản phẩm trí tuệ để tăng nguồn thu đóng góp cho chương trình. Đồng thời, nguồn vốn xã hội hóa sẽ được huy động thông qua liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp.
Phó thủ tướng Lê Thành Long giải trình trước Quốc hội chiều 2/12. Ảnh: Hoàng Phong
Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2035 gồm 5 dự án: bảo đảm cơ sở vật chất mầm non - phổ thông; hiện đại hóa giáo dục nghề nghiệp, hình thành 6 trung tâm quốc gia và 12 trung tâm vùng kỹ năng cao; tăng cường hạ tầng cho các đại học trọng điểm; phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý và người học trong bối cảnh chuyển đổi số; cùng hệ thống kiểm tra, giám sát và đánh giá.
Đến năm 2030, chương trình hướng tới chuẩn hóa và kiên cố hóa toàn bộ trường lớp mầm non, phổ thông; hoàn thiện mạng lưới trường nội trú và nhà công vụ vùng khó khăn; 30% trường phổ thông có thiết bị dạy học STEM/STEAM bằng tiếng Anh. Giáo dục nghề nghiệp phấn đấu có 18 trường chất lượng cao; giáo dục đại học có ít nhất 8 cơ sở vào nhóm 200 trường hàng đầu châu Á và một số cơ sở vào top 100 thế giới theo lĩnh vực.
Cùng với đó, 95% giáo viên và 70% học sinh được bồi dưỡng năng lực số; tối thiểu 30% cơ sở giáo dục ứng dụng hiệu quả công nghệ số và AI. Tiếng Anh từng bước trở thành ngôn ngữ thứ hai với 30% trường phổ thông có giáo viên đủ năng lực dạy các môn khoa học bằng tiếng Anh; toàn bộ đại học sư phạm trọng điểm đủ năng lực đào tạo đội ngũ này.
Đến năm 2035, toàn bộ cơ sở mầm non và phổ thông đạt chuẩn cơ sở vật chất và đủ điều kiện dạy tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai. Giáo dục nghề nghiệp đặt mục tiêu có 60 trường cao đẳng chất lượng cao đạt chuẩn ASEAN-4 và 6 trường tiệm cận nhóm G20; các cơ sở đại học công lập trong quy hoạch hoàn thiện hạ tầng và hình thành hệ thống trung tâm đổi mới sáng tạo.
Đề xuất xây dựng trụ sở Bộ Giáo dục và Đào tạo "đàng hoàng hơn"
Đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) đề nghị Chính phủ và Thủ tướng quan tâm xây dựng trụ sở mới cho Bộ Giáo dục và Đào tạo. Ông cho biết trụ sở hiện tại được xây dựng từ thập niên 1970, kiến trúc đơn giản, đã nhiều lần sửa chữa nhưng chỉ ở mức "vôi ve, bôi bả", nay xuống cấp nghiêm trọng và không tương xứng với trụ sở của một bộ.
Ông chia sẻ từng nghe lãnh đạo ngành Giáo dục nói chỉ mong trụ sở khang trang như trụ sở một phường gần đó. "Chúng ta đang khởi công nhiều công trình lớn, tất cả đều cần thiết, nhưng theo tôi cần thiết nhất là trụ sở của Bộ Giáo dục và Đào tạo", ông Trí nói, đề nghị trụ sở mới phải to đẹp, đàng hoàng hơn.
Phó thủ tướng Lê Thành Long cho biết ngay khi sáp nhập bộ, ông cũng đã gợi ý Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn lưu ý vấn đề cơ sở vật chất, và việc xây dựng trụ sở mới sẽ nằm trong chương trình đầu tư công bình thường.
Vũ Tuân