Cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley đang nhận được nguồn hỗ trợ tài chính lớn từ tỷ phú Charles Koch và những nhà tài trợ hàng đầu cho cuộc đua trở thành ứng viên của đảng Cộng hòa ra tranh cử tổng thống năm 2024.
Sự ủng hộ của nhóm vận động chính trị Người Mỹ vì Hành động Thịnh vượng (AFP Action) là dấu hiệu mới nhất cho thấy Haley hiện là ứng viên được các nhà tài trợ đảng Cộng hòa đặt nhiều niềm tin để thay thế Trump.
Emily Seidel, cố vấn cấp cao của AFP Action, giải thích rằng bà Haley có vị thế tốt nhất để đánh bại cựu tổng thống Trump trong các cuộc bầu cử sơ bộ. Seidel cho hay ưu thế của Haley, cựu thống đốc Nam Carolina, sẽ thúc đẩy đảng Cộng hòa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống tháng 11/2024.
Dù không đề cập tới bốn cuộc truy tố nhắm vào cựu tổng thống Mỹ, Seidel lưu ý những hành động tiêu cực từ ông Trump đã làm tổn thương các ứng viên Cộng hòa trong những cuộc bầu cử trước. Cố vấn AFP Action tin rằng bà Haley có thể hàn gắn những tổn thương đó.
"AFP Action hoàn toàn ủng hộ Nikki Haley, người mang tới cho nước Mỹ cơ hội bước sang trang mới trong kỷ nguyên chính trị hiện tại, để bà ấy có thể chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ đảng Cộng hòa và đánh bại Tổng thống Joe Biden trong cuộc bầu cử tháng 11 năm sau", Seidel cho hay.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump và cựu đại sứ Mỹ tại LHQ Nikki Haley tại New York, Mỹ hồi tháng 9/2017. Ảnh: Reuters
Nhiều người ủng hộ bà Haley tin rằng một gương mặt mới trong cuộc đua sẽ thu hút cử tri Mỹ, những người luôn nói rằng cuộc tái đấu giữa ông Trump và ông Biden là điều cuối cùng họ muốn thấy trong cuộc bầu cử năm 2024.
Tuy nhiên, để giành được đề cử của đảng Cộng hòa, bà Haley sẽ phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn, theo Stephen Collinson, nhà phân tích của CNN.
Cựu đại sứ Mỹ tại LHQ sẽ phải tìm cách thay đổi diện mạo theo chiều hướng dân túy và dân tộc chủ nghĩa của đảng Cộng hòa, vốn đã trở nên rõ nét kể từ khi ông Trump tuyên bố tranh cử tổng thống tại Tháp Trump vào mùa hè năm 2015.
Nếu trở thành ứng viên thay thế Trump ở đảng Cộng hòa, bà Haley có thể phải đối mặt cơn bão công kích từ cựu tổng thống. Ông Trump vốn coi bà Haley như kẻ phản bội khi từng làm đại sứ dưới thời chính quyền ông, nhưng giờ lại thách thức vị trí đề cử của ông.
Steven Cheung, người phát ngôn của ông Trump, gần đây chỉ trích bà Haley là "ứng viên muốn mở cửa biên giới và theo chủ nghĩa toàn cầu hóa", khi bà chọn hợp tác với những người muốn ngăn chặn phong trào MAGA (Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại).
Điều khó khăn hơn với bà Haley là nhiều thành viên đảng Cộng hòa vẫn muốn chọn Trump.
"Có rất ít dấu hiệu cho thấy bà Haley đã khiến đảng bất ngờ bằng tài năng chính trị hoặc tạo được động lực không thể ngăn cản cho nỗ lực tranh cử", nhà phân tích Collinson cho hay.
Sarah Longwell, chiến lược gia kiêm nhà thăm dò đảng Cộng hòa, nói rằng chiến thắng của bà Haley trong nỗ lực ngăn chặn chiến dịch tranh cử của Trump sẽ là điều tốt nhất cho đảng Cộng hòa, nước Mỹ và thế giới. Tuy nhiên, bà không tin điều này có thể trở thành hiện thực.
Bà Longwell thêm rằng cơ hội của Haley rất nhỏ ngay cả khi cựu đại sứ đang nhận thêm nhiều ủng hộ từ các nhà tài trợ. "Tôi đã nói chuyện với các cử tri Cộng hòa và biết rằng họ vẫn muốn Trump", bà nói.
Giới quan sát cho rằng một cách mà AFP Action có thể giúp cải thiện cơ hội chiến thắng cho Haley là giúp bà ở lại cuộc đua lâu hơn và hy vọng cựu tổng thống Trump có những hành động tự hủy hoại cơ hội của mình.
Trump hiện dẫn đầu các cuộc thăm dò dư luận trong đảng Cộng hòa. Một số cuộc khảo sát cho thấy cử tri có thể sẵn sàng thay đổi quan điểm nếu ông bị kết án. Song cựu tổng thống hiện không nhận tội trong tất cả các vụ án và đang nỗ lực vận động để giành chiến thắng trong vòng bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa tại các bang.
Nhiều nhà quan sát cho rằng ngay cả khi có thể giành chiến thắng bất ngờ ở Iowa hay New Hampshire, bà có rất ít cơ hội để đánh bại Trump trong cuộc bầu cử sơ bộ tại chính bang nhà Nam Carolina cũng như ở các bang lớn khác.
Cựu nghị sĩ Liz Cheney, người từng bị phe trung thành với ông Trump coi là "kẻ phản bội" đảng Cộng hòa, từng thề sẽ làm mọi thứ để ngăn chặn "người đàn ông nguy hiểm nhất từng hiện diện trong Phòng Bầu dục".
Tuy nhiên, sau khi mất ghế lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện vì phản đối Trump và thất bại trong nỗ lực tái cử ghế nghị sĩ, không có dấu hiệu nào cho thấy bà Cheney có thể cản bước cựu tổng thống.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại sự kiện vận động ở Claremont, bang New Hampshire ngày 11/11. Ảnh: AFP
Cố vấn cấp cao của AFP Action Michael Palmer tranh luận rằng quỹ đạo chính trị của bà Haley đang đi lên, khi trở thành ứng viên được yêu thích thứ hai sau Trump ở bang Iowa và New Hampshire.
Giới quan sát cho rằng sự trỗi dậy của Haley là dấu hiệu cho thấy cựu thống đốc Nam Carolina đang trở thành vũ khí tốt nhất của những nhà tài trợ giàu có của đảng Cộng hòa nhằm "giành lại đảng từ tay Trump".
Tuy nhiên, Haley vẫn còn cách ông Trump khá xa trong cuộc đua này. Hiện tại, ông Trump có tỷ lệ ủng hộ cao hơn bà Haley khoảng 50 điểm phần trăm trong cuộc thăm do toàn quốc do FiveThirtyEight thực hiện. Bà kém ông Trump 30 điểm ở bang Iowa, 26 điểm ở bang New Hampshire và 29 điểm ở bang quê nhà Nam Carolina.
Cựu tổng thống Trump hiện nhận được ủng hộ từ 59% thành viên đảng Cộng hòa, có nghĩa nếu mọi ứng viên khác bỏ cuộc và những người ủng hộ họ chọn đứng về phía Haley, bà vẫn ở sau Trump rất xa.
"Cơ hội duy nhất để bà Haley hoặc bất kỳ ai giành được đề cử của đảng Cộng hòa là Trump rời bỏ cuộc đua", Zack Beauchamp, nhà phân tích của Vox, nhận định.
Thanh Tâm (Theo CNN, Vox)