Họ là thành viên của một quân đoàn mang tên "Tự do nước Nga". Số lượng thành viên chính xác được bảo mật nghiêm ngặt. Họ không bao giờ tiết lộ vị trí và những tuyên bố họ đưa ra luôn cẩn trọng trong từng từ ngữ.
Vào một buổi sáng mùa đông lạnh giá gần đây, phát ngôn viên 50 tuổi của quân đoàn, mật danh Caesar, đi qua những gì còn sót lại của một tu viện Chính thống giáo ở Dolina, ngôi làng ở vùng miền đông Donetsk, nơi quân đội Ukraine vừa chiếm lại từ các lực lượng Nga hồi mùa thu.
Trong số những tàn tích của nó có một mái vòm bằng vàng hình củ hành đã vỡ vụn, một con sư tử bằng vữa và những biểu tượng tôn giáo nằm rải rác trên mặt đất. Theo lời Ceasar, khung cảnh đổ nát cho thế giới thấy hệ quả của cuộc xung đột khủng khiếp như thế nào.
Caesar, một người Nga 50 tuổi chiến đấu bên phía quân đội Ukraine, bên đống đổ nát của một tu viện Chính thống giáo ở Dolina. Ảnh: AFP.
"Tôi không chiến đấu với quê hương của mình. Tôi không phải kẻ phản bội. Tôi là một người Nga yêu nước, luôn nghĩ về tương lai của đất nước mình", Ceasar nói.
Quân đoàn "Tự do nước Nga", được thành lập từ khi Moskva phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine hồi tháng 2/2022, là một phần của đội quân tình nguyện quốc tế đang hỗ trợ các lực lượng Ukraine trên chiến trường.
Biểu tượng của tổ chức có hình bàn tay nắm chặt với các từ "nước Nga" và "Tự do".
Caesar cho biết quân đoàn tự hào có "vài trăm" người Nga là thành viên. Sau hai tháng huấn luyện, hồi tháng 5/2022, họ đã được triển khai đến vùng Donbass, nơi Moskva đang cố gắng kiểm soát hoàn toàn. Nga kiểm soát khoảng 97% diện tích tỉnh Lugansk và hơn 50% tỉnh Donetsk.
Một số binh sĩ của họ hiện chiến đấu tại thị trấn Bakhmut ở tiền tuyến phía đông, nơi giao tranh đã diễn ra ác liệt suốt nhiều tháng qua. Dưới chỉ huy của lực lượng Ukraine, họ thường tham gia vào các đội pháo binh.
"Họ là những chiến binh chuyên nghiệp và có tinh thần chiến đấu, họ làm công việc của mình một cách hoàn hảo", một sĩ quan Ukraine giấu tên nói. Sĩ quan này cho biết thêm những người được tuyển mộ đã trải qua nhiều vòng phỏng vấn, kiểm tra tâm lý và thậm chí là kiểm tra nói dối để đảm bảo lòng trung thành của họ.
Chuyên gia quân sự Ukraine Oleg Zhdanov cho hay đóng góp của quân đoàn Nga ở bên ngoài chiến trường còn quan trọng hơn đối với Kiev.
"Họ tham gia vào các cuộc giao tranh nhưng không có tác động đáng kể do số lượng ít", Zhdanov nói. "Tầm quan trọng của họ mang tính chính trị nhiều hơn. Thật tốt khi Ukraine cho thấy được rằng có những người Nga ủng hộ dân chủ, tự do và đấu tranh cho cái đúng".
Trên mạng xã hội, quân đoàn chủ yếu đăng các video tuyên truyền và tuyên bố đã nhận được hàng nghìn đơn đăng ký. Tất cả thành viên của họ đều có những động cơ riêng khi quyết định gia nhập, một số mang tính cá nhân hơn là chính trị.
Một người đàn ông với mật danh Tikhiy, nghĩa là "Im lặng", có vợ là người Ukraine. Hai vợ chồng cùng hai con từng sống hạnh phúc ở Nga. Cả nhà Tikhiy đang thăm gia đình vợ anh ở Kiev thì Nga phát động chiến dịch quân sự.
"Vợ tôi có thể sẽ không hiểu mọi chuyện nếu chúng tôi vẫn sống ở Nga", người đàn ông gần 40 tuổi đến từ thành phố Tolyatti phía tây nam Nga, nói.
Anh hầu như không có bất kỳ liên lạc nào với gia đình ở Nga kể từ khi giao tranh nổ ra. "Họ đã bị ảnh hưởng bởi tuyên truyền. Nhưng tôi biết họ vẫn lo lắng cho tôi", anh nói.
Tikhiy mô tả những người bạn của anh "đang ngồi trên sofa ở Nga và lặp đi lặp lại: 'Chúng tôi sẽ giải phóng Ukraine'".
Tikhiy coi những người lính Nga là "đối thủ", nhưng dù đã nộp đơn xin nhập quốc tịch Ukraine, anh sẽ không thể có được nó cho đến khi xung đột kết thúc. "Hiện tại, tôi vẫn có hộ chiếu của đối thủ", anh nói.
Caesar, người phát ngôn, từng làm bác sĩ vật lý trị liệu ở Saint Petersburg, thành phố lớn thứ hai Nga. Ông tự mô tả bản thân là "người theo chủ nghĩa dân tộc cánh hữu" và không hài lòng về tình trạng của nước Nga. Caesar nói rằng các ngôi làng ở Nga hiện có nhiều người say xỉn, nghiện ma túy hay tội phạm.
Sau khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra vào ngày 24/2/2022, Caesar đã đưa vợ và 4 con đến Kiev. "Vợ con tôi cũng sống trong sợ hãi trước những trận oanh tạc và cái lạnh, nhưng họ đồng ý với lựa chọn của tôi", ông chia sẻ.
Vũ Hoàng (Theo AFP)