Cuộc bỏ phiếu sơ bộ ở Iowa hôm 15/1 là nỗi thất vọng lớn với Thống đốc Florida Ron DeSantis. Ông về thứ hai với 21,2% số phiếu, kém xa cựu tổng thống Donald Trump, người nhận được tỷ lệ ủng hộ hơn 51%. Kết quả này mở đầu cho một tuần tham vấn đầy căng thẳng giữa ông DeSantis và các trợ lý về tương lai chiến dịch tranh cử.
Ông DeSantis, 45 tuổi, trước đó kỳ vọng có thể tiếp tục cạnh tranh với ông Trump và cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley trong các vòng bầu cử sơ bộ đầu tiên, nhằm tạo đà cho chặng nước rút để chinh phục tham vọng trở thành tổng thống Mỹ. Ông được coi là "ngôi sao đang lên" của đảng Cộng hòa và được nhiều nhà tài trợ kỳ vọng sẽ là giải pháp thay thế Trump.
DeSantis có thời điểm được cho là đối thủ thực sự của ông Trump trong cuộc đua giành đề cử đảng Cộng hòa. Ông Trump công kích ông DeSantis từ trước khi đối thủ chính thức tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng hồi tháng 5/2023. Cựu tổng thống còn đặt biệt danh cho đối thủ là "DeSanctimonious" (Người không sùng đạo), hành động bị DeSantis chỉ trích là "trẻ con".
Tuy nhiên, vài tuần trước bầu cử sơ bộ Iowa ngày 15/1, DeSantis có dấu hiệu hụt hơi, khi để bà Haley dần vượt lên trong các kết quả thăm dò toàn quốc. Sự ủng hộ dành cho DeSantis dần suy giảm, trong khi ông Trump ngày càng củng cố vị thế dẫn đầu, bất chấp hàng loạt bê bối pháp lý.
DeSantis và đội ngũ của mình bắt đầu thay đổi mục tiêu. Họ từng tuyên bố ông sẽ thắng Iowa, nhưng sau đó chỉ chọn về nhì, tránh kết quả về ba đáng xấu hổ.
Nhưng họ đối mặt với thực tế là nguồn lực tài chính của chiến dịch vận động ngày càng cạn. Chiến dịch vận động cùng các siêu Ủy ban Hành động Chính trị (PAC) của ông DeSantis không thể huy động đủ tiền để bù đắp những khoản chi hàng chục triệu USD cho nỗ lực vận động vô ích ở Iowa.
DeSantis muốn tìm hiểu chuyện gì đã xảy ra ở Iowa, đồng thời xác định triển vọng tại những cuộc bầu cử sơ bộ kế tiếp ở New Hampshire ngày 23/1 và tiếp đó là Nam Carolina ngày 24/2. Nam Carolina là khu vực các cố vấn tin ông DeSantis có cơ hội để lấy thêm đà cho những tháng kế tiếp.
Thống đốc Florida Ron DeSantis phát biểu tại Atlantic, bang Iowa ngày 15/1. Ảnh: AFP
Thống đốc Florida liên tục đặt câu hỏi cho các cố vấn để mổ xẻ thất bại ở Iowa, trong lúc tiếp tục vận động tranh cử tại các bang tiếp theo. Trong vài ngày sau đó, ông đến Nam Carolina và New Hampshire, nhưng không tạo ra thay đổi rõ ràng nào.
Thống đốc Florida đứng thứ ba trong kết quả thăm dò ở New Hampshire, sau ông Trump và bà Haley, trong khi triển vọng ở Nam Carolina cũng rất ảm đạm.
Đến ngày 18/1, "khoảng trống thông tin đã được khép lại", các nguồn thạo tin cho hay. Nhưng ông DeSantis vẫn muốn gặp cử tri một lần nữa, nên quyết định đến New Hampshire và Nam Carolina để có cái nhìn cuối cùng về tình hình.
Sau cuộc vận động ở Nam Carolina, ông triệu tập một số cố vấn trong đội ngũ thân cận nhất đến dinh thống đốc ở thành phố Tallahassee, bang Florida vào sáng 21/1 để thảo luận lần cuối về tương lai chiến dịch tranh cử.
Chip Roy, hạ nghị sĩ bang Texas, một trong những người ủng hộ nổi bật của DeSantis, đã đến Tallahassee tham gia vòng thảo luận cuối cùng, theo các nguồn thạo tin. Ông Roy giúp Thống đốc Florida cân nhắc quyết định rời cuộc đua trước khi bang New Hampshire tiến hành bầu cử sơ bộ, cũng như xem xét thiệt hơn của việc ủng hộ ông Trump.
Nghị sĩ Roy tối 21/1 nói ông đã "liên tục trao đổi với Thống đốc Florida" trong suốt chiến dịch tranh cử và nghĩ "ông ấy đã hành động đúng" khi kết thúc cuộc đua và quay sang ủng hộ ông Trump. Ông Roy từ chối nêu chi tiết nội dung các cuộc trò chuyện với DeSantis.
Sau cuộc thảo luận với các cố vấn, DeSantis và vợ, bà Casey, lên tầng trên để trao đổi riêng. Họ quyết định DeSantis sẽ dừng chiến dịch tranh cử do không còn lộ trình phù hợp để tiếp tục. Khi quay lại với nhóm cố vấn, DeSantis viết sẵn những gạch đầu dòng để soạn thông báo rời cuộc đua vào Nhà Trắng.
Quyết định dừng tranh cử được nhóm cố vấn thân cận của ông giữ kín. Người đại diện chiến dịch, nhà tài trợ Dan Eberhart, chỉ biết tin khi đang trên đường đến New Hampshire, một số trợ lý khác và siêu PAC cũng không được báo trước. Nhưng đây không phải điều bất ngờ với họ.
"Tôi không sốc chút nào. Tôi nghĩ ông ấy sẽ là tổng thống tuyệt vời, nhưng không phải ứng viên tốt nhất", Eberhart nói.
Ông DeSantis và các cố vấn không thảo luận với đội ngũ ông Trump trước khi ra thông báo, một cố vấn cấp cao của cựu tổng thống nói.
Vài giờ trước khi ra thông báo, ông DeSantis hủy kế hoạch tham gia các chương trình truyền hình ngày 21/1, động thái khiến các đồng minh và đối thủ phần nào đoán được ý định của Thống đốc Florida.
"Mọi người muốn trụ lại cho đến bang Nam Carolina, nhưng việc huy động tiền ủng hộ ngày càng khó", theo một cố vấn của DeSantis. Ông sau đó thông báo dừng chiến dịch tranh cử bằng bài đăng trên mạng xã hội X.
"Sau khi nhận vị trí thứ hai trong cuộc bầu cử sơ bộ Iowa, chúng tôi đã cân nhắc về con đường phía trước. Nếu có bất cứ điều gì giúp kết quả tốt hơn hay khiến thêm nhiều đối thủ phải dừng tranh cử, tôi sẽ làm. Tuy nhiên, tôi không thể đòi hỏi người ủng hộ bỏ thời gian và tiền bạc nếu chúng tôi không chắc thắng. Do đó, hôm nay tôi quyết định ngừng chiến dịch tranh cử của mình", ông viết.
Ông cũng tuyên bố dành sự ủng hộ cho cựu tổng thống Trump. Đáp lại, cựu tổng thống Mỹ cảm ơn DeSantis, cho rằng Thống đốc Florida là người "tử tế" khi thông báo dừng tranh cử vào giờ vàng.
Donald Trump phát biểu tại sự kiện vận động ở Rochester, bang New Hampshire ngày 21/1. Ảnh: AFP
"Họ có khác biệt lớn về chính trị, nhưng ông DeSantis chia sẻ quan điểm với ông Trump trong nhiều vấn đề, ngoại trừ chính sách với Covid-19", cố vấn của Thống đốc Florida cho hay.
Ông DeSantis từng chỉ trích ông Trump vì ban hành quy định liên bang về giữ khoảng cách tối thiểu và đeo khẩu trang, khuyến khích tiêm vaccine để ứng phó đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, đội ngũ thân cận của ông DeSantis đồng thuận rằng ủng hộ Trump là bước đi đúng, ba nguồn thạo tin nói.
Nhiều đồng minh của DeSantis tin Thống đốc Florida sẽ tranh cử vào năm 2028, với kỳ vọng sẽ không còn ai có thể cản đường ông. Trong khi đó, một nguồn thạo tin nói DeSantis đang dành thời gian cho gia đình ở Florida.
Ông DeSantis không có ý định cùng vận động tranh cử trong liên minh của ông Trump với tư cách phó tướng, người này nói. Sau quyết định này, bà Halley là đối thủ duy nhất của ông Trump trong cuộc đua giành để cử của đảng Cộng hòa để trở thành ứng viên tổng thống.
Như Tâm (Theo NBC News, Reuters)