Người Ukraine bênh vực Tổng thống Zelensky

"Chúng tôi có thể yêu hoặc ghét Zelensky, có thể trách móc hay ca ngợi ông ấy. Chúng tôi có thể chỉ trích hành động của ông ấy, nhưng cũng hoan nghênh những gì ông ấy làm, vì ông ấy là Tổng thống của chúng tôi, thực tế là thế", Borys Filatov, Thị trưởng thành phố Dnipro ở miền trung Ukraine, người thường xuyên chỉ trích Tổng thống Volodymyr Zelensky, ngày 19/2 viết trên mạng xã hội.

Tuyên bố được Thị trưởng Filatov đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây liên tục tung ra những lời công kích nhắm vào người đồng cấp Ukraine Zelensky.

Trong cuộc họp báo ở dinh thự Mar-a-Lago, Florida hôm 18/2, ông Trump chỉ trích ông Zelensky vì phàn nàn về việc Ukraine không được tham dự cuộc đàm phán Mỹ - Nga diễn ra ở Arab Saudi liên quan đến cuộc xung đột tại nước này.

Ông cho rằng chính Ukraine là bên khơi mào cuộc chiến, đồng thời đặt nghi ngờ về tính chính danh của Tổng thống Zelensky với lý do rằng Ukraine đã không tổ chức bầu cử đúng thời hạn và tỷ lệ ủng hộ ông Zelensky hiện chỉ đứng ở mức "4%".

Tuy nhiên, một cuộc khảo sát do Viện Xã hội học Quốc tế Kiev, tổ chức thăm dò dư luận lớn của Ukraine, công bố hôm 19/2 cho thấy 57% người dân tin tưởng Tổng thống Zelensky, tăng 5 điểm phần trăm so với cuộc khảo sát hồi tháng 12 năm ngoái.

Một ngày sau, trong bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Mỹ tiếp tục tung đòn công kích nhằm vào người đồng cấp Ukraine, gọi ông Zelensky là "nhà độc tài không được bầu".

Tuyên bố của ông Trump đã gây sốc ở cả Ukraine và nhiều nước châu Âu, những bên đã ca ngợi Tổng thống Zelensky trong cuộc chiến kéo dài gần ba năm qua. Phát ngôn viên chính phủ Pháp Sophie Primas gọi những lời công kích của ông Trump là "khác biệt và khó hiểu". "Chúng tôi thực sự không hiểu logic của người Mỹ", bà nói.

Nghị sĩ Yaroslav Zheleznyak, thành viên đảng đối lập Holos ở Ukraine, viết trên Telegram rằng quan điểm của người Ukraine với Tổng thống Zelensky có thể khác nhau, "nhưng chỉ có công dân Ukraine mới có quyền đánh giá ông ấy".

"Khi một người ngoại quốc xúc phạm Zelensky, người đó không chỉ công kích một cá nhân cụ thể, mà đang nhắm vào Tổng thống của Ukraine", Zheleznyak viết.

Anton Hodzam, blogger nổi tiếng ở Ukraine, viết trên Facebook rằng đã đến lúc người dân nước này đoàn kết ủng hộ Tổng thống được bầu, người đang bị công kích vì quyết tâm không đầu hàng và bảo vệ đất nước đến cùng.

Nataliia Klymyuk, 51 tuổi, người 11 năm qua đã tình nguyện trông coi đài tưởng niệm những người thiệt mạng trong chiến tranh ở thủ đô Kiev, Ukraine, cho biết những lời chỉ trích gay gắt của ông Trump nhằm vào Ukraine và Tổng thống Zelensky khiến bà choáng váng.

"Ông Trump nhiều lần thể hiện thiện cảm với ông Putin và tôi không tin ông ấy đột nhiên lại muốn làm bạn với chúng tôi. Ông ấy chỉ theo đuổi lợi ích của riêng mình sau lưng Tổng thống Zelensky", Klymyuk nói.

Marina Ivashyna, 30 tuổi, đến từ Kiev, cho biết cha cô chết trong chiến tranh và chồng cô đã mất tích khi làm nhiệm vụ. "Thật khó khăn với tôi. Tôi không tin sẽ có điều gì tốt đẹp xảy ra. Tôi không tin vào những cuộc đàm phán này", cô vừa nói vừa khóc, đề cập tới cuộc thảo luận giữa Nga và Mỹ ở Riyadh, Arab Saudi, sự kiện mà đại diện Ukraine và châu Âu không được tham dự.

Suy nghĩ của Klymyuk và Ivashyna cũng chính là mối lo âu mà rất nhiều người Ukraine đang mang lúc này, khi Mỹ và Nga có xu hướng thiết lập lại mối quan hệ với tốc độ chóng mặt, nguy cơ gây bất lợi cho Kiev trong cuộc xung đột đã kéo dài ba năm qua.

Tháng 12 năm ngoái, sau khi ông Trump đắc cử, nhiều người Ukraine cho biết họ tin tưởng ông Trump. "Nhiều người đã mệt mỏi vì tính thiếu quyết đoán của tổng thống Joe Biden và hy vọng ông Trump có thể buộc Nga chấm dứt chiến sự. Nhưng thực tại đang khiến họ tan vỡ", nhà phân tích chính trị Ukraine Oleh Saakyan nói.

"Người dân Ukraine có thể không thích chính phủ của mình, nhưng họ cực kỳ coi trọng quyền tự do lựa chọn", ông cho biết thêm. "Họ tức giận khi quyền tự do lựa chọn bị tước đoạt và đấy chính xác là điều ông Trump đã làm khi nói với Ukraine rằng họ cần bầu cử".

Quốc hội Ukraine, với nhiều đảng phái đối lập, đã nhất trí sẽ không tổ chức bầu cử tổng thống trong thời gian thiết quân luật và ông Zelensky vẫn được coi là Tổng thống hợp pháp của nước này, dù nhiệm kỳ của ông trên lý thuyết đã kết thúc vào tháng 5/2024.

Yulia Hrebnyeva, thành viên hội đồng thành phố Chernihiv, miền bắc Ukraine, cho hay bà "hoàn toàn không hiểu" những bình luận từ Tổng thống Trump hôm 18/2, bởi nó không khác quan điểm mà Nga đưa ra lâu nay. Điện Kremlin đã nhiều lần bày tỏ hoài nghi về tính chính danh của Tổng thống Zelensky, cho rằng ông không còn tư cách là lãnh đạo hợp pháp của Ukraine.

Ngay cả những người phản đối ông Zelensky cũng tức giận vì những bình luận từ Tổng thống Trump. Oleksandr Notevskyi, nhà phân tích tại Trung tâm Xây dựng Chính sách Ukraine, đã chỉ trích ông chủ Nhà Trắng vì can thiệp vào công việc nội bộ nước này.

Notevskyi cho biết ông cũng muốn một lãnh đạo khác sẽ sớm thay thế Tổng thống Zelensky, nhưng chỉ có người dân Ukraine mới được quyết định thời điểm tổ chức cuộc bầu cử như vậy.

Những lời lẽ công kích như của ông Trump không chỉ nhắm vào "cá nhân Tổng thống Zelensky mà còn là cuộc tấn công vào chính phủ có chủ quyền của chúng tôi và nhà nước Ukraine", Notevskyi viết trên mạng xã hội.

"Đặc điểm quan trọng nhất ở người Ukraine là khả năng đoàn kết dưới áp lực và bảo vệ lựa chọn của mình", Notevskyi sau đó trả lời trong một cuộc phỏng vấn. "Không ai có thể áp đặt bất cứ điều gì lên chúng tôi".

Làn sóng ủng hộ này có thể là một tín hiệu tích cực với Tổng thống Zelensky giữa thời điểm khó khăn, đặc biệt khi ông phải đối mặt với những lời chỉ trích dữ dội chỉ vài ngày trước vì áp đặt lệnh trừng phạt lên cựu tổng thống Petro Poroshenko, người được coi là đối thủ chính trị của ông.

Oleksandr Zinchenko, đạo diễn phim tài liệu kiêm nhà bình luận nổi tiếng, viết trên Facebook rằng "sau lời lẽ chỉ trích từ ông Trump, ngày mai, tỷ lệ ủng hộ ông Zelensky sẽ trở lại mức trên 90%, giống như ngày 24/2/2022", thời điểm Nga bắt đầu chiến dịch tấn công.

Binh sĩ Ukraine cũng theo dõi sát sao các phát biểu của Tổng thống Trump và bày tỏ bất bình. Một lính đặc nhiệm 36 tuổi có mật danh Cap, người đang chiến đấu ở miền đông Ukraine, tin rằng Ukraine không nên dựa vào Tổng thống Mỹ.

"Ông ấy chỉ nói những điều bản thân ông ấy muốn", Cap cho hay. "Bất cứ khi nào binh sĩ Ukraine nghe những gì ông Trump nói, họ đều cảm thấy lo lắng".

Một người lính giấu tên thuộc Lữ đoàn 82 Ukraine cho hay anh và các đồng đội không nản lòng trước những lời công kích của Tổng thống Trump nhắm vào Ukraine.

"Nhiệm vụ chính của Lữ đoàn 82 là giành lại lãnh thổ Ukraine và bảo vệ đất nước", anh quả quyết. "Chúng tôi sẽ tiếp tục làm điều đó, bất kể ông Trump nói gì".

Tuy nhiên, Oleksandr Merezhko, chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Ukraine, lưu ý rằng điều quan trọng với Ukraine hiện nay là vẫn phải tiếp tục đối thoại với Mỹ, ngay cả khi ông Trump không ngừng những lời công kích.

"Tình hình khó khăn, nhưng không phải vô vọng", Merezhko nói. "Bản thân ông Trump cũng đã đưa ra lời khuyên trong những tình huống như vậy: Đừng bao giờ bỏ cuộc!".

Vũ Hoàng (Theo Washington Post, AFP, Reuters)