Nhà Trắng ngày 2/3 tuyên bố ủng hộ lập trường mới của Israel trong thay đổi thỏa thuận trao đổi con tin và ngừng bắn tại Dải Gaza, sau khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ đơn phương gia hạn giai đoạn một của thỏa thuận ký kết hồi đầu năm.
"Israel đã đàm phán thiện chí ngay từ đầu để đảm bảo các con tin trong tay Hamas được trả tự do. Chúng tôi sẽ ủng hộ quyết định tiếp theo của họ, vì Hamas đã thể hiện rõ họ không còn quan tâm đến thỏa thuận ngừng bắn như đã đàm phán", phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng Brian Hughes nói.
Văn phòng Thủ tướng Netanyahu trước đó cho hay phương án mới của Israel về thỏa thuận ngừng bắn sẽ loại bỏ giai đoạn hai mà Israel và Hamas đã thống nhất từ trước, thay vào đó gia hạn giai đoạn một với yêu cầu Hamas trao trả 59 con tin còn lại. Các cuộc trao trả sẽ diễn ra thành hai đợt, vào đầu và cuối tháng lễ Ramadan của người Hồi giáo và lễ Vượt Qua của người Do Thái, kéo dài từ tháng 3 đến ngày 19/4.
Giới chức Israel cho biết ông Steve Witkoff, đặc phái viên Trung Đông của Tổng thống Donald Trump, đã đưa ra đề xuất này. Nhưng khi được hỏi về tuyên bố của ông Netanyahu, Hughes tránh đề cập đến ông Witkoff và chỉ đưa ra tuyên bố ủng hộ quyết định của Israel về ngừng chuyển viện trợ nhân đạo vào Dải Gaza.
Quân đội Israel tại một khu vực gần hàng rào biên giới với Dải Gaza ngày 10/12/2024. Ảnh: AFP
Văn phòng Thủ tướng Netanyahu trước đó cho biết ông Witkoff đề xuất điều chỉnh thỏa thuận vì nhận thấy rằng "bối cảnh hiện tại không có cơ hội thu hẹp khác biệt giữa hai bên để chấm dứt chiến tranh và cần thêm thời gian để đàm phán lệnh ngừng bắn lâu dài". Giới chức Arab, trong đó có các nhà ngoại giao Ai Cập, lại cho rằng ý tưởng này xuất phát từ Tel Aviv thay vì Washington.
Tuyên bố của Văn phòng Thủ tướng Netanyahu cũng khẳng định Hamas đã bác bỏ kế hoạch của Mỹ. Tel Aviv ám chỉ rằng nếu Hamas không thay đổi lập trường, quân đội Israel có thể nối lại cuộc chiến tại Dải Gaza.
Theo thỏa thuận được ký vào tháng 1, Israel và Hamas lẽ ra phải bắt đầu đàm phán về giai đoạn hai từ giữa tháng hai. Tuy nhiên, Israel đã không làm vậy vì giai đoạn này yêu cầu họ phải rút toàn bộ quân khỏi Gaza và đồng ý ngừng bắn vĩnh viễn. Cũng theo kế hoạch ban đầu, Israel đáng lẽ phải bắt đầu rút quân từ ngày 1/3 khỏi Hành lang Philadelphi giữa biên giới Ai Cập và Gaza, nhưng văn phòng Thủ tướng đã khẳng định từ tháng trước rằng điều này không khả thi.
Giới chức Arab cho biết Hamas luôn kiên định cả trước và sau thông báo của Thủ tướng Netanyahu rằng họ chỉ sẵn sàng trao trả thêm con tin theo khuôn khổ đã thống nhất hồi tháng 1.
Trong giai đoạn đầu của thỏa thuận, Hamas đã trao trả 33 con tin Israel, trong đó có thi thể 8 người đã thiệt mạng, để đổi lấy gần 2.000 tù nhân Palestine. Ngoài ra, 5 công dân Thái Lan bị bắt tại Dải Gaza cũng đã được Hamas trả tự do.
Israel không đe dọa nối lại chiến tranh ngay lập tức ở Gaza. Tuy nhiên, giới chức nước này lưu ý họ có toàn quyền tiếp tục các chiến dịch quân sự sau ngày 1/3 nếu đàm phán không đạt kết quả.
Thanh Danh (Theo Times of Israel, Reuters)