Andriy Cherniak, phát ngôn viên Tổng cục Tình báo Quân đội Ukraine, tuần trước cho hay Nga đã sử dụng máy bay không người lái (UAV) mới trong loạt đòn tập kích tầm xa nhằm vào Ukraine gần đây.
Chúng được chế tạo từ vật liệu rất rẻ tiền như xốp nhựa, được lắp camera và SIM điện thoại của nhà mạng Ukraine, có nhiệm vụ xác định vị trí các trận địa phòng không để quân đội Nga xây dựng bản đồ mạng lưới phòng thủ đối phương.
Giới chuyên gia quân sự phương Tây nhận định đây là dòng UAV mang tên Gerbera do Nga tự phát triển, nhằm hỗ trợ cho những đòn tập kích hiệp đồng sử dụng mẫu Geran-2 dựa trên thiết kế dòng Shahed-136/131 của Iran.
UAV Gerbera bị bắn hạ trên vùng trời Kiev hôm 24/7. Ảnh: Telegram/Serhii Flesh
Truyền thông Ukraine tuần trước công bố bằng chứng đầu tiên cho thấy dòng Gerbera tham chiến, trong đó có ảnh phi cơ còn khá nguyên vẹn trên mặt đất sau khi bị bắn hạ trên vùng trời thủ đô Kiev hôm 24/7. UAV kiểu xốp nhựa này không mang đầu đạn, bên trong chứa cụm ăng-ten 3G/4G và SIM điện thoại kết nối mạng viễn thông Ukraine.
Phi cơ ứng dụng thiết kế cánh tam giác liền thân, tương đồng với dòng Geran-2. Tuy nhiên, Gerbera vẫn có một số điểm khác biệt như diềm cánh trước dạng gấp khúc và cánh đuôi đứng nằm trước động cơ, thay vì diềm trước thẳng và cánh ổn định đứng được lắp ở đầu cánh nâng như Geran-2.
Gerbera có sải cánh khoảng 2 m, nhỏ hơn một chút so với mức 2,5 m của Geran-2. Phần thân được làm bằng vật liệu nhẹ và giá rẻ, sau đó phủ xốp có khả năng hấp thụ sóng radar và sơn đen nhằm tăng khả năng ẩn mình trước các biện pháp cảnh giới của đối phương.
Serhii Flesh, quân nhân Ukraine kiêm blogger quân sự chuyên về lĩnh vực UAV, nói rằng dòng Gerbera có thể thực hiện hàng loạt nhiệm vụ như trinh sát và tiến công, không chỉ giới hạn trong các đòn tấn công tự sát như Geran-2. "Chúng cũng đóng vai trò mồi bẫy nhằm đánh lạc hướng, gây khó dễ cho lực lượng phòng không", binh sĩ này cho hay.
UAV Gerbera trong quá trình thử nghiệm. Video: Telegram/stalins_sokol
Quân đội Ukraine đã tìm mọi cách để che giấu các trận địa phòng không cố định, cũng như thường xuyên thay đổi vị trí triển khai những khí tài có khả năng cơ động, trong đó có những xe bán tải gắn súng máy và tên lửa phòng không vác vai chuyên bắn hạ UAV tự sát, tên lửa hành trình.
"Mẫu UAV mới không chứa thuốc nổ, nhưng có hình dáng giống những chiếc Geran-2 thông thường và luôn bay kèm chúng. Các khẩu đội phòng không tầm thấp không thể phân biệt chúng với Geran-2, buộc họ khai hỏa đánh chặn và để lộ vị trí", phát ngôn viên Cherniak nói.
Bộ Quốc phòng Nga chưa bình luận về thông tin.
Stalinskiye Sokol, một trong các đơn vị vận hành UAV Nga trong chiến dịch tại Ukraine, ngày 28/7 tiết lộ dòng Gerbera được phát triển bởi doanh nghiệp ít tiếng tăm là Cục thiết kế Gastello. "Nó chuyên làm nhiệm vụ trinh sát điện tử, mồi bẫy thu hút phòng không và tấn công tự sát", đơn vị này cho hay.
Phiên bản tấn công của Gerbera dường như được gắn máy quay, cho phép kíp vận hành nhận diện và lựa chọn mục tiêu.
"Điều này khiến nó có bán kính chiến đấu hạn chế, do phải duy trì liên lạc vô tuyến trực tiếp giữa người điều khiển và phi cơ. Tuy nhiên, tầm hoạt động có thể được mở rộng nếu triển khai đài chuyển tiếp vô tuyến trên không. Đây là chiến thuật ngày càng được Nga sử dụng rộng rãi trong chiến dịch tại Ukraine", cây bút Thomas Newdick viết trên chuyên trang quân sự War Zone của Mỹ.
Cổng thông tin điện tử quân đội Ukraine Militarnyi xác nhận thông tin, cho biết nhiều UAV Nga được lắp bộ chuyển tiếp tín hiệu vô tuyến để tăng khả năng kết nối giữa kíp điều khiển với bầy đàn UAV tầm xa. SIM điện thoại kết nối vào mạng di động 3G/4G Ukraine cũng là một phương pháp giúp trao đổi dữ liệu điều khiển và định vị trong hành trình của phi cơ.
Vỏ xốp nhựa phủ vật liệu hấp thụ radar và cụm ăng-ten, SIM 3G/4G bên trong chiếc Gerbera. Ảnh: Telegram/War_Home
Gerbera cũng có thể được lập trình để bay theo lộ trình vạch sẵn như Geran-2, không đòi hỏi người điều khiển liên tục theo dõi. Máy quay khi đó sẽ được dùng để trinh sát và tìm kiếm mục tiêu dọc đường bay, nhưng nhiều khả năng không thể truyền dữ liệu về theo thời gian thực và kíp điều khiển chỉ có thể truy xuất thông tin nếu thu hồi được phi cơ.
Không có nhiều thông tin về tính năng kỹ chiến thuật của Gerbera, nhưng sự hiện diện trên vùng trời Kiev cho thấy nó đạt tầm bay ít nhất là hàng trăm km. Phát ngôn viên Cherniak nhận định mỗi chiếc có giá khoảng 10.000 USD, chỉ bằng 1/3 dòng Geran-2 và rẻ hơn rất nhiều so với tên lửa phòng không được dùng để bắn hạ chúng.
Nga sử dụng Geran-2 để tấn công nhiều mục tiêu tại Ukraine từ cuối năm 2022. Dòng phi cơ này không ngừng được cải tiến để tăng khả năng xuyên phá lưới phòng không và gây thiệt hại tối đa ở khu vực mục tiêu. Moskva cũng liên tục phát triển nhiều dòng UAV tự sát mới, có giá rẻ và dễ chế tạo hơn Geran-2, nhằm giảm áp lực cho dây chuyền sản xuất và tăng tốc độ xuất xưởng khí tài.
"Gerbera có tầm bay và đầu đạn nhỏ hơn nhiều so với Geran-2, nhưng vẫn là vũ khí rất hiệu quả. Lượng lớn phi cơ giá rẻ sẽ buộc Ukraine tiêu tốn nhiều đạn phòng không quý giá, tạo lỗ hổng cho những đòn tấn công bằng UAV tự sát và tên lửa hành trình có uy lực vượt trội", Newdick cảnh báo.
Vũ Anh (Theo War Zone)