Giám đốc Sở Mật vụ Mỹ Kimberly Cheatle trong cuộc phỏng vấn với đài ABC ngày 15/7 thừa nhận cơ quan này từ đầu không có phương án bố trí người gác trên mái của nhà máy Agr International, địa điểm mà nghi phạm Thomas Matthew Crooks sử dụng làm nơi nã đạn về phía cựu tổng thống Donald Trump ở Pennsylvania hồi cuối tuần trước.
"Tòa nhà có thiết kế dốc từ điểm cao nhất của phần mái. Sau khi cân nhắc về yếu tố an toàn địa hình, chúng tôi không muốn bố trí người trên mái dốc. Quyết định cuối cùng là đảm bảo an ninh từ bên trong tòa nhà", bà cho biết.
Tuyên bố của Cheatle gây nhiều thắc mắc vì dựa theo phân tích hình ảnh, mái của nhà kho phía sau sân khấu, nơi đội bắn tỉa của mật vụ có mặt, còn dốc hơn mái của nhà máy Agr.
Mật vụ phụ trách lên kế hoạch an ninh tổng thể, nhưng Cheatle nói rằng trách nhiệm trực tiếp của họ là bảo vệ "vành đai trong", tức khu vực tiếp cận gần cựu tổng thống Trump, nơi khán giả phải đi qua máy dò kim loại trước khi vào. Cheatle nói rằng họ dựa vào cảnh sát địa phương để đảm bảo an ninh các khu vực "vòng ngoài", trong đó có khu nhà máy.
Khu vực xảy ra vụ ám sát hụt ông Trump ở Butler, bang Pennsylvania ngày 13/7. Đồ họa: CNN
Phát ngôn viên mật vụ Mỹ Anthony Guglielmi nói rằng trong bản kế hoạch, họ đã đề xuất bố trí một xe tuần tra và sĩ quan bên ngoài khu tòa nhà Agr International. Tuy nhiên, cảnh sát địa phương thông báo với mật vụ trước cuộc mít tinh rằng họ thiếu nguồn lực để làm điều đó.
5 cựu đặc vụ nhận xét với Washington Post rằng nếu có một sĩ quan cảnh sát gác bên ngoài tòa nhà thì tay súng đã bị phát hiện sớm hơn.
Guglielmi khẳng định mặc dù không có người túc trực ở bên ngoài, có cảnh sát địa phương ở bên trong tòa nhà Agr.
Một quan chức Sở Mật vụ giấu tên cho biết đây là đội bắn tỉa của hạt Beaver, giáp với hạt Butler, nơi diễn ra cuộc mít tinh. Việc điều động các đội SWAT ở các hạt lân cận hỗ trợ tăng cường an ninh là điều thường diễn ra trong các sự kiện lớn.
Guglielmi cho biết khoảng 20-30 phút trước khi xảy ra vụ nổ súng, cảnh sát địa phương bên trong tòa nhà đã cảnh báo đội an ninh của Sở Mật vụ qua bộ đàm về một kẻ khả nghi mang theo ống nhòm đo khoảng cách và ba lô. Các sĩ quan cũng đã gửi một bức ảnh của người này. Vào thời điểm đó, cuộc mít tinh của ông Trump chưa bắt đầu.
Góc nhìn từ phía nhà máy nơi tay súng nhắm bắn ông Trump ngày 13/7. Ảnh: RJ
Quan chức Sở Mật vụ nói rằng xạ thủ bắn tỉa, người gác trên mái nhà kho sau sân khấu, đã phát hiện ra Crooks trên mái nhà máy, nhưng mất thêm thời gian đánh giá liệu anh ta có vũ khí và có phải mối đe dọa hay không.
Đặc vụ bắn tỉa nổ súng "ngay khi nhìn thấy Crooks cầm vũ khí", vô hiệu hóa mục tiêu chỉ bằng một phát đạn, quan chức này nói. Tuy nhiên, trước khi Crooks bị hạ, nghi phạm đã kịp nã đạn về phía ông Trump.
Xạ thủ này được mô tả là đặc vụ dày dạn kinh nghiệm, được xem như "huyền thoại" của Sở Mật vụ Mỹ vì luôn đạt tỷ lệ bắn chính xác cao với mục tiêu cách xa vị trí.
Xạ thủ của Sở Mật vụ Mỹ tiêu diệt Thomas Matthew Crooks vào ngày 13/7, sau khi nghi phạm nổ súng nhắm vào cựu tổng thống Donald Trump tại Pennsylvania. Ảnh: AP
Sở Mật vụ Mỹ đầu tuần này bác bỏ tin đồn xạ thủ đã nhận chỉ thị "án binh" khi phát hiện mục tiêu. Người phát ngôn nhấn mạnh mọi xạ thủ trong biên chế đều được huấn luyện và nhận chỉ thị xuyên suốt rằng họ có toàn quyền hành động khi phát hiện mối đe dọa, không cần chờ bất kỳ chỉ thị nào trước khi vô hiệu hóa mục tiêu.
Ngay sau vụ ám sát hụt ông Trump, một tài khoản trên mạng xã hội nặc danh 4chan đã đăng bài viết tự nhận là Jonathan Willis, một trong hai xạ thủ xuất hiện trên ảnh chụp của AP. Tài khoản này tuyên bố "đã đặt sát thủ vào tầm ngắm ít nhất ba phút nhưng chỉ huy Sở Mật vụ từ chối ra lệnh hạ gục mục tiêu".
Sở Mật vụ Mỹ và cảnh sát thành phố Butler sau đó xác minh không có bất kỳ nhân viên nào tên Jonathan Willis trong biên chế. Người phát ngôn Sở Mật vụ Mỹ khẳng định bài viết trên 4chan hoàn toàn sai sự thật.
Richard Goldinger, công tố viên hạt Butler, không hài lòng trước phát ngôn của phía mật vụ về trách nhiệm của cảnh sát địa phương.
"Sở Mật vụ là bên phụ trách tổng thể. Vì vậy, họ có trách nhiệm đảm bảo địa điểm và khu vực xung quanh an toàn. Tôi nghĩ đó là lẽ thường tình. Đó là công việc của họ. Họ đang cố đổ lỗi cho cơ quan hành pháp địa phương".
Cheatle thừa nhận công tác bảo vệ cựu tổng thống Trump tại Pennsylvania là "không thể chấp nhận được" nhưng cho biết bà sẽ không từ chức, do không muốn gây xáo động các kế hoạch bảo vệ yếu nhân chính trị trong mùa bầu cử tổng thống.
Vũ Anh, Thanh Danh (Theo ABC, Washington Post, AP)