Trong tuần, lịch làm việc của cô gái 30 tuổi ở Hà Nội kín bưng từ 7h30 sáng đến tận 9h tối. Cuối tuần, cô bận rộn với lịch tập gym, học tiếng Trung và rất nhiều kỹ năng mới. Mỗi năm, cô khám sức khỏe tổng thể một lần theo diện công ty, không tầm soát thêm.

Chi giải thích luôn có cảm giác cần phải sống nhanh, chạy đua trong các cơ hội công việc. Nếu bị ốm, cô mua một vài viên thuốc để uống, dập tắt triệu chứng rồi tiếp tục lao vào guồng làm việc. Việc dự phòng HPV và các bệnh liên quan, Chi cho rằng chưa cần thiết, có thể trì hoãn thêm một vài năm vì cho rằng bệnh tật "chắc chừa mình ra".

Linh Chi không phải trường hợp cá biệt. Theo số liệu của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam về tình hình phụ nữ và kết quả phong trào phụ nữ 2017-2022, tuổi kết hôn trung bình của phụ nữ Việt Nam là 23,4 tuổi vào năm 2020, 49,4% lao động nữ có trình độ đại học, 46,9% tự làm chủ hoặc kinh doanh cá nhân... Những kết quả này cho thấy phụ nữ trẻ ưu tiên học đại học, tự làm chủ, tuổi kết hôn tăng...

Một khảo sát của Trung tâm Truyền thông - Giáo dục sức khỏe Trung ương, Bộ Y tế triển khai trên 5.000 người, công bố hồi tháng 5, cho thấy tỷ lệ nhận biết về ung thư cổ tử cung rất cao. Tuy nhiên, nhận thức về các bệnh ung thư khác liên quan đến HPV còn hạn chế. Khảo sát cũng cho thấy tỷ lệ đồng thuận cao về tính cấp bách và ưu tiên của việc dự phòng HPV. Song theo điều tra của Tổng cục Thống kê năm 2021, tỷ lệ phụ nữ trong độ tuổi 15-29 tuổi từng tiêm vắc xin phòng HPV khoảng 12%; tỷ lệ phụ nữ trong độ tuổi 30-49 từng được sàng lọc ung thư cổ tử cung tối thiểu một lần chỉ đạt 28%.

BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, đánh giá kiến thức và hiểu biết về HPV, cách dự phòng các bệnh do HPV gây ra ở nhóm phụ nữ trẻ thăm khám tại bệnh viện chưa cao. Nhiều người chưa nhận thức đúng và đủ về đường lây nhiễm, nguy cơ biến chứng, đặc biệt tầm quan trọng của dự phòng vi rút này.

Qua thực tế, bác sĩ Nhi cho biết đơn vị ghi nhận trong số bệnh nhân đến khám phụ khoa, khoảng 30-35% là phụ nữ khám tầm soát ung thư cổ tử cung. Có khoảng một phần ba bệnh nhân phát hiện đã nhiễm HPV. Đây là loại vi rút đã được chứng minh gây ra hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung. Theo kết quả của Khảo sát kiểm tra sức khỏe và dinh dưỡng quốc gia (NHANES) tại Mỹ năm 2013-2014, ở nhóm nam và nữ đã có hoạt động tình dục 14-59 tuổi, tỷ lệ nhiễm HPV cao nhất đối với nữ giới là từ 20 đến 24 tuổi.

Theo bác sĩ Nhi, hầu hết những trường hợp chưa dự phòng HPV do chưa có đủ kiến thức về các biện pháp dự phòng, chưa được tư vấn, ngại tốn kém. Đặc biệt, nhiều người hiểu nhầm không quan hệ sẽ chưa hoặc không cần dự phòng, hoặc nếu có quan hệ tình dục rồi sẽ không cần dự phòng. Họ cũng không biết về việc cần phải tầm soát ung thư cổ tử cung, kể cả khi không có triệu chứng.

"Tuy nhiên, tín hiệu đáng mừng là các chiến dịch truyền thông gần đây đã giúp cải thiện nhận thức. Ngày càng có thêm nhiều bạn nữ trẻ đã chủ động tìm đến bệnh viện và cơ sở y tế để được tư vấn tầm soát ung thư cổ tử cung", bác sĩ Nhi nói.

Dù đa số trường hợp nhiễm HPV có thể tự đào thải, nhưng việc nhiễm dai dẳng có thể gây ra các bệnh lý, tiền ung thư và ung thư liên quan ở cả nam và nữ. Để dự phòng HPV và bệnh lý liên quan, bác sĩ khuyến cáo các cặp đôi thay đổi hành vi lối sống gồm không hút thuốc, tăng vận động thể lực, dinh dưỡng hợp lý; nên quan hệ tình dục an toàn lành mạnh; tiêm vắc xin HPV tại các cơ sở y tế. Phụ nữ 21-65 tuổi nên tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ theo hướng dẫn. Nam giới cắt bao quy đầu tự nguyện có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HPV.

Tuần tới, Linh Chi sẽ tham gia buổi khám sức khỏe định kỳ của công ty. Danh sách khám của năm nay có thêm mục tầm soát các loại ung thư như ung thư vú, tuyến giáp, cổ tử cung, kèm theo hướng dẫn và số điện thoại tư vấn của cán bộ y tế. Chi cho biết đang cân nhắc đăng ký thêm các dịch vụ này, theo lời tư vấn của gia đình và đồng nghiệp cùng công ty.

Văn Hà