Từ sườn đồi cách vị trí lực lượng Nga chưa đầy một km, các binh sĩ Ukraine vận hành máy bay không người lái (UAV) trinh sát phát hiện một hố cá nhân mới đào trong đêm ở khu vực phía tây bắc thành phố Bakhmut.
Cạnh đó, ba tay súng Wagner bò qua vùng đất trống trải để thiết lập vị trí bắn, có khả năng là súng phóng lựu. Camera trên UAV Ukraine phóng to để quan sát chiến hào của Nga ngay phía sau.
Lính Ukraine bắn lựu pháo về phía các vị trí của Nga gần thành phố Bakhmut hôm 4/3. Ảnh: AFP.
"Những xác chết chồng chất lên nhau trong chiến hào", Oleksiy, quân nhân thuộc Lữ đoàn số 3 Ukraine đang chiến đấu ở Bakhmut, cho hay. "Trong khi đó, những gã này vẫn tiến về phía chúng tôi, thậm chí còn không mặc áo giáp chống đạn", anh nói, đề cập đến ba tay súng Wagner.
"Hãy khai hỏa ngay", anh hét lên với một người lính đang cầm khẩu súng phóng lựu MK-19 do Mỹ sản xuất. Sau những tiếng lách cách, một loạt đạn từ khẩu súng phóng lựu bay về phía chiến hào phía Nga. "Xong", Oleksiy nói.
Ba tay súng này tiếp tục nối dài danh sách thương vong mà Wagner, nhóm được mô tả là lực lượng "lính đánh thuê" cho Nga, phải hứng chịu trên chiến trường Bakhmut suốt nhiều tháng qua.
Các tiểu đoàn Wagner trở thành mũi tấn công chủ lực vào Bakhmut và thường xuyên đe dọa phòng tuyến của Ukraine, vào thời điểm quân chính quy Nga đang củng cố lực lượng sau nhiều bước lùi liên tiếp trên chiến trường.
Wagner được cho là đã huy động khoảng 50.000 tay súng cho chiến dịch tấn công Bakhmut, phần lớn trong số đó là các phạm nhân được tuyển mộ từ nhà tù Nga. Họ được cam kết ân xá sau khi hoàn thành hợp đồng tham chiến trong 6 tháng, nhưng cũng có thể bị chỉ huy xử tử ngay tại chỗ nếu rút lui hay đầu hàng, theo các tay súng Wagner bị Ukraine bắt làm tù binh.
Với chính sách này, Wagner có thể tung ra lực lượng lớn áp đảo quân phòng thủ Ukraine, chấp nhận thương vong lớn để kiểm soát thêm vài trăm mét. Chiến thuật này đã cho phép Wagner ngày càng áp sát Bakhmut, với thương vong ước tính lên đến hàng chục nghìn người. Giới chuyên gia quân sự cho rằng quân đội chính quy Nga khó có thể chấp nhận mức độ thương vong như vậy.
Hôm 5/3, lực lượng Wagner tiến về trung tâm Bakhmut từ phía đông và phía bắc, trong khi quân đội Ukraine rút lui về phía tây sông Bakhmutka chảy qua thành phố. Quân đội Ukraine vẫn kiên trì bảo vệ tuyến tiếp tế còn lại ở phía tây Bakhmut, với các cuộc giao tranh bằng pháo hạng nặng nổ ra trên khắp chiến tuyến.
Ukraine cũng đã chịu thương vong nặng nề trong 8 tháng chiến đấu ở Bakhmut. Mất đi lượng binh sĩ đáng kể ở đây khiến họ không thể tiến hành chiến dịch phản công mùa xuân như đã dự tính. Tổng thống Volodymyr Zelensky đang đứng trước câu hỏi cân não liệu có nên rút quân khỏi thành phố miền đông này, đánh dấu cuộc rút lui lớn đầu tiên của Kiev từ mùa hè năm ngoái, hay không.
Trung úy Petro Horbatenko, chỉ huy một tiểu đoàn thuộc Lữ đoàn số 3, cho biết có thời điểm Wagner tổ chức 18 đợt xung phong liên tiếp vào một chiến hào của họ tại Bakhmut trong 24 tiếng.
"Lính Wagner không được quyền rút lui. Cơ hội sống sót duy nhất của họ là tiếp tục tiến về phía trước", Horbatenko nói. "Và chiến thuật đó thực sự hiệu quả. Rõ ràng, chúng tôi không thể làm như vậy, vì chúng tôi không có nhiều quân và mỗi tổn thất đều rất đau đớn".
Binh sĩ Ukraine dưới hầm trú ẩn tại tiền tuyến tại Bakhmut. Ảnh: WSJ.
Một tay súng Wagner bị bắt ở Bakhmut nói rằng sau khi được tuyển mộ, anh ta tham gia khóa huấn luyện trong ba tuần và chỉ học một kỹ năng cơ bản là bò và tiến vào rừng, dấu hiệu cho thấy các chỉ huy không tin anh ta có thể sống sót sau đợt tấn công đầu tiên. Vào đêm 29/1, hai nhóm Wagner, mỗi nhóm gồm 5 tay súng và một chỉ huy, đều là cựu tù nhân, được lệnh tấn công một tiền đồn của Ukraine.
"Hai khẩu súng máy chĩa về phía chúng tôi, hạ gục những người ở phía trước, nhưng chỉ huy vẫn thúc giục chúng tôi: Hãy tiếp tục bò về phía trước và cúi thật thấp", tay súng Wagner kể lại trong cuộc phỏng vấn hồi tuần trước.
Người này cho biết 8 tay súng trong hai nhóm đã thiệt mạng, 4 người còn lại được lệnh bám trụ ở chiến hào. Anh ta chỉ được phép rút về phía sau vì bị thương ở cánh tay. Ngay cả với những người bị thương nặng, rút lui mà không được phép là điều cấm kỵ.
"Nếu bạn không xông lên và làm theo những gì được bảo, bạn sẽ bị trừ khử. Tất cả mọi người đều biết điều này", tay súng 48 tuổi nói.
Tay súng này sau đó được đưa tới bệnh viện tỉnh Lugansk do Nga kiểm soát, nơi một bác sĩ Wagner tuyên bố anh ta vẫn đủ sức khỏe để tiếp tục chiến đấu. Anh ta được gửi trở lại tiền tuyến ở phía tây bắc Bakhmut cuối tháng trước.
Trong 9 ngày trước khi bị bắt làm tù binh, tay súng này đã chứng kiến hàng trăm thành viên Wagner thiệt mạng. "Chúng tôi dồn tất cả thi thể vào một chỗ nhưng không có thời gian xử lý", anh này cho hay.
Tay súng Wagner này sau đó đi lạc trên chiến trường và đến đúng vị trí của một đơn vị quân đội Ukraine và bị bắt.
Những người lính Lữ đoàn số 3 Ukraine nói rằng thi thể của các tay súng Wagner nằm nguyên ở vùng đất trống trước vị trí phòng thủ của họ suốt 5 ngày mà không có ai tới thu thập.
Wagner đã nới lỏng tiêu chuẩn tuyển mộ nghiêm ngặt một thời của mình khi xây dựng lực lượng mới phục vụ cho cuộc xung đột ở Ukraine. Sau chiến dịch phản công của quân đội Ukraine hồi năm ngoái khiến Nga hứng chịu tổn thất lớn về lực lượng, Yevgeny Prigozhin, ông trùm Wagner, đã được phép tuyển quân từ các nhà tù Nga.
Theo Prigozhin, mục tiêu của Wagner không phải chiếm Bakhmut mà là nghiền nát quân đội Ukraine. Ở một mức độ nào đó, kế hoạch này đã phát huy hiệu quả.
Ukraine đã dồn lượng lớn quân tinh nhuệ đến bảo vệ thành phố trong những tháng gần đây và ngay cả khi Nga hứng chịu tỷ lệ thương vong lớn hơn, Kiev vẫn thất thế trước Moskva do lực lượng đối phương đông hơn. Nhiều binh sĩ tinh nhuệ, được đào tạo bài bản của Ukraine đã tử trận khi đối phó với chiến thuật "sóng người" của các tay súng vốn là tù nhân được huấn luyện qua loa.
Tổn thất ở Bakhmut đang đe dọa khả năng tiến hành chiến dịch phản công của Ukraine vào mùa xuân. "Chúng tôi đang sử dụng quá nhiều nguồn lực ở Bakhmut, điều mà chúng tôi sẽ rất cần để tạo nên một bước đột phá", trung úy Horbatenko lưu ý.
Thương vong của Ukraine trên chiến trường đến nay vẫn luôn được giữ kín. Tuy nhiên, các sĩ quan từ một số lữ đoàn cho biết họ đã bị tổn thất nặng nề ở Bakhmut trong những tháng gần đây.
Tờ Bild của Đức dẫn các nguồn tin giấu tên cho hay Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và tư lệnh quân đội Valeriy Zaluzhnyi đang xảy ra bất đồng vì "quan điểm khác biệt hoàn toàn" về Bakhmut. Trong khi ông Zelensky muốn giữ Bakhmut đến cùng, tướng Zaluzhnyi nhiều lần đề xuất rút quân khỏi đây để bảo tồn lực lượng. Ukraine chưa bình luận về thông tin này.
Thành viên Wagner tại khu vực ngoại ô thành phố Bakhmut, tỉnh Donetsk, ngày 15/2. Ảnh: RIA Novosti.
Các binh sĩ Ukraine đang cố thủ ở Bakhmut cho rằng họ vẫn có thể cầm cự, khi Prigozhin không thể tiếp tục tuyển mộ tù nhân cho Wagner và ngày càng thể hiện bất đồng với lãnh đạo Bộ Quốc phòng Nga.
Khi tranh cãi với Bộ Quốc phòng, Prigozhin đã đăng lên mạng xã hội hình ảnh cho thấy thi thể các tay súng Wagner nằm la liệt trên chiến trường. Prigozhin cho rằng những tay súng này thiệt mạng vì không được quân đội Nga cung cấp đủ đạn dược cần thiết.
"Nếu lực lượng Wagner phải rút khỏi Bakhmut bây giờ, toàn bộ mặt trận sẽ sụp đổ. Tình hình sẽ không có lợi cho toàn bộ đơn vị quân đội đang bảo vệ lợi ích của Nga", Prigozhin nói trong video được đăng trên mạng xã hội hôm 5/3.
Những thông tin và hình ảnh mà Prigozhin công bố về tổn thất kinh hoàng của Wagner ở Bakhmut có thể khiến nhiều người lưỡng lự gia nhập nhóm, theo giới quan sát.
"Wagner cũng sắp hết người. Họ không thể duy trì chiến thuật này mãi", Vladyslav, đại đội trưởng thuộc Lữ đoàn Xung kích số 80 của Ukraine đang phòng thủ ở Bakhmut, nhấn mạnh.
Cục diện chiến trường Ukraine tính tới ngày 1/3. Đồ họa: DW.
Vũ Hoàng (Theo WSJ)