Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 4/3 giành chiến thắng cuộc họp kín của đảng Cộng hòa ở bang Bắc Dakota, sau khi liên tiếp thắng vòng sơ bộ tại bang Missouri, Idaho và Michigan cuối tuần qua, giúp ông giành thêm những tấm vé đại biểu quan trọng của đảng Cộng hòa trong chặng đua nước rút trước thềm Siêu thứ ba ngày 5/3.
Các chiến thắng ở 4 bang đã giúp tăng đáng kể số đại biểu mà ông Trump đang có, từ 110 đại biểu lên 273. Những đại biểu này sẽ là người bầu ứng viên chính thức của đảng Cộng hòa ra tranh cử tổng thống.
Chuỗi chiến thắng tiếp tục củng cố vị thế của ông trước đối thủ cuối cùng Nikki Haley trong cuộc đua tranh đề cử của đảng Cộng hòa, đồng thời cho thấy thành trì ủng hộ vững chắc của cựu tổng thống trong nội bộ đảng.
"Chúng tôi đang phóng như tên lửa đến mục tiêu giành đề cử đảng Cộng hòa", ông Trump nói tại sự viện vận động ở Richmond, bang Virginia ngày 2/3.
Tuy nhiên, giới quan sát cảnh báo rủi ro đằng sau những thắng lợi "như chẻ tre" của ông Trump, khi nhận thấy cựu tổng thống đang đánh mất nhóm cử tri ôn hòa và độc lập trong đảng. Kết quả vòng sơ bộ đến nay cho thấy những cử tri này thích bất kỳ người nào ngoài Trump cho vị trí lãnh đạo ở Phòng Bầu dục.
Tại New Hampshire, bà Haley thua chung cuộc trước ông Trump, nhưng tỷ lệ ủng hộ của riêng nhóm cử tri độc lập dành cho cựu thống đốc Nam Carolina cao hơn nhiều so với cựu tổng thống. Bà Haley giành được 58% ủng hộ từ cử tri độc lập, trong khi ông Trump là 39%.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại Maryland hôm 24/2. Ảnh: AFP
Cựu tổng thống cũng đã để mất nhóm cử tri ôn hòa và độc lập tại bang Nam Carolina vào tay Haley, theo các cuộc thăm dò hậu bỏ phiếu. Tỷ lệ bỏ phiếu ở thành phố Charleston ở bang này là minh chứng rõ nhất cho điều đó, khi Haley giành được hơn 80% phiếu bầu ở một số khu vực bầu cử.
Giới quan sát nhận định chiến dịch tranh cử kỷ luật của bà Haley đã có những hiệu quả nhất định, giúp bà giành được ủng hộ từ nhóm cử tri độc lập, sinh viên tốt nghiệp, những người đi bỏ phiếu lần đầu, nhóm không sở hữu súng và phản đối lệnh cấm phá thai toàn quốc. Trong số cử tri sơ bộ nghĩ ông Trump không phù hợp với chức vụ tổng thống nếu bị kết tội, bà Haley được 87% ủng hộ.
Khoảng 40% những người ủng hộ Haley ở Nam Carolina cho biết họ phản đối ông Trump trở thành ứng viên của đảng Cộng hòa. AP VoteCast cho biết hơn 1/5 cử tri sơ bộ tại bang nói sẽ không bỏ phiếu cho Trump vào tháng 11 nếu ông nhận đề cử.
Alyssa Farah Griffin, giám đốc truyền thông Nhà Trắng dưới thời ông Trump, cảnh báo những tỷ lệ trên có thể là mối đe dọa với tham vọng tái tranh cử của cựu tổng thống.
"Ông Trump ra tranh cử với tư cách gần như một tổng thống đương nhiệm, nhưng tỷ lệ ủng hộ chỉ 60%, trong khi 40% thành viên đảng Cộng hòa phản đối là điều rất đáng lo lắng", bà nói.
Ông Trump tìm cách giải thích rằng tỷ lệ ủng hộ 43% của bà Haley ở New Hampshire là do quy định cho phép những người không phải cử tri đảng Cộng hòa tham gia bỏ phiếu. Tuy nhiên, ông không tìm được lý do như vậy ở Nam Carolina, bang vốn được xem rất bảo thủ.
"Ông Trump đang gặp vấn đề, cho dù ông ấy có muốn thừa nhận hay không", bà Haley nói sau khi thua ông Trump 42 điểm phần trăm trong cuộc bầu cử ở Michigan đầu tuần trước. "40% cử tri sơ bộ đảng Cộng hòa không muốn dính dáng tới Trump và ông ấy không thể làm gì để lôi kéo họ vào cơ sở ủng hộ ngày càng thu hẹp của mình".
Nhiệm vụ của Haley là đẩy lùi những lời kêu gọi ủng hộ của Trump, trong khi cựu tổng thống hy vọng giành lại những nhóm ủng hộ cựu thống đốc, đặc biệt là 23% cử tri nói không bầu cho ông vào tháng 11 ở Nam Carolina.
Giới quan sát lo ngại nhóm cử tri độc lập và ôn hòa có thể trở thành rào cản cho tham vọng Nhà Trắng của ông Trump, khi họ có thể nhất quyết không bỏ phiếu cho cựu tổng thống ngay cả khi ông nhận đề cử của đảng.
Những người ủng hộ ông Trump chỉ ra rằng kết quả thăm dò cho thấy Tổng thống Joe Biden cũng không giành được tín nhiệm từ cử tri độc lập. Cuộc khảo sát gần đây của NBC cho thấy tỷ lệ ủng hộ của nhóm này cho Tổng thống Mỹ chỉ là 27%.
Charlie Kolean, chiến lược gia tại công ty tư vấn chính trị bảo thủ RED PAC, viện dẫn cuộc thăm dò mới của Morning Consult, trong đó cho thấy ông Trump dẫn trước ông Biden từ 2-9 điểm phần trăm ở 7 bang dao động, nơi được xem sẽ định đoạt người thắng cử.
"Ông Trump đang ở vị thế tốt để chiến thắng cuộc tổng tuyển cử. Ông ấy tập trung vào những vấn đề quan trọng với cử tri và giành được phiếu bầu. Các vấn đề đó gồm tính minh bạch của chính phủ, trách nhiệm tài chính, độc lập năng lượng và việc làm", Kolean nói.
Những người ủng hộ ông Trump tại sự kiện ở Waterford Township, bang Michigan ngày 17/2. Ảnh: AP
Tuy nhiên, chiến dịch tranh cử của ông Biden đang trông đợi vào một số cuộc đua ở các bang dao động, trong bối cảnh cử tri phải làm quen lại với ông Trump, ý tưởng cựu tổng thống trở thành ứng viên lần nữa, cũng như nhiều bản cáo trạng đang nhắm vào ông.
Keith Nahigian, cựu thành viên trong 6 chiến dịch tranh cử tổng thống và nhóm chuyển giao quyền lực của Trump, tin rằng các rắc rối pháp lý chính là mối đe dọa lớn nhất đối với tham vọng trở lại Nhà Trắng của ông. Những lần phải ra điều trần, hầu tòa trước thềm bầu cử sẽ lấy đi của ông nhiều thời gian quý giá.
"Điều quan trọng nhất trong một chiến dịch tranh cử là thời gian. Đó là thời gian để gây quỹ, để gặp gỡ mọi người, để đi vận động và tiếp cận truyền thông. Bất kỳ điều gì làm giảm thời gian đó đều có thể mang tới ảnh hưởng tiêu cực", ông nói.
Tuy nhiên, Nahigian cũng thừa nhận rằng chính những bản cáo trạng cũng có thể giúp ông Trump củng cố thêm thành trì của những người ủng hộ.
Bill Kristol, cựu chánh văn phòng của phó chủ tịch đảng Cộng hòa Dan Quayle, nhận định nếu có thể giành lại ủng hộ của 2/3 số người bỏ phiếu cho Haley, ông Trump có thể kết thúc cuộc đua với khoảng 92% ủng hộ từ đảng Cộng hòa, lặp lại thành tích năm 2020.
"Nhiều người hài lòng với thành tích 59% hoặc 55% của Trump ở bang New Hampshire. Nhưng với những người khác, kết quả đó rất đáng lo", Kristol nói.
Thanh Tâm (Theo AFP, Politico, CBS News)