Nghi phạm Thomas Matthew Crooks ngày 13/7 ngắm bắn cựu tổng thống Mỹ Donald Trump từ trên cao khi ông đang phát biểu trong cuộc mít tinh ở Butler, Pennsylvania, khiến ông bị thương ở vành tai.
Crooks đã bị đội bắn tỉa của mật vụ Mỹ bắn hạ khoảng 20 giây sau đó, nhưng việc tay súng này có thể bắn 6 phát súng liên tiếp về phía cựu tổng thống trước khi lực lượng tại hiện trường kịp phản ứng đã dấy lên câu hỏi về quy trình bảo vệ an ninh cho Trump.
Khoảnh khắc tiếng súng vang lên tại sự kiện vận động tranh cử của ông Trump. Video: WBFF
Tại hầu hết các điểm dừng chân của chiến dịch Trump, Sở Mật vụ phối hợp với cảnh sát địa phương bảo vệ địa điểm tổ chức sự kiện, với nhiều vòng an ninh được thiết lập. Thành viên từ các lực lượng khác trong Bộ An ninh Nội địa, như Cục An ninh Vận tải, đôi khi cũng tham gia hỗ trợ.
Nhiều cuộc mít tinh của ông Trump có tới hàng nghìn khán giả, diễn ra ngoài trời và kéo dài hàng giờ. Trước các sự kiện như vậy, đặc vụ sẽ rà soát địa điểm tổ chức để phát hiện bom hoặc các mối nguy hiểm khác. Ông Trump luôn tới sự kiện bằng đoàn xe hộ tống bọc thép.
Lực lượng hành pháp thường dựng rào chắn ở khu vực diễn ra sự kiện và yêu cầu toàn bộ người tham dự phải đi qua máy dò kim loại trước khi vào bên trong. Đội bảo vệ có vũ trang cũng kiểm tra túi xách, thậm chí là tất của người tham dự. Nhiều người bị yêu cầu giang ngang hai tay để đội an ninh khám người.
Tại sân khấu nơi ông Trump diễn thuyết, các mật vụ mặc thường phục, mang súng ngắn túc trực ở các góc, sẵn sàng lao lên che chắn cho cựu tổng thống khi mối đe dọa xuất hiện.
Ở xa hơn, các thành viên Đội Chống Tấn công (CAT), được trang bị vũ khí hạng nặng, sẵn sàng can thiệp để vô hiệu hóa những mối đe dọa đến Trump. Đội này có mật danh "Hawkeye", chịu trách nhiệm dọn đường để đưa yếu nhân đến nơi an toàn.
Ở các mái nhà xung quanh, Đội Chống Bắn tỉa mang mật danh "Hercules" được bố trí, sử dụng ống nhòm tầm xa và súng trường bắn tỉa, thường xuyên rà soát đám đông và sẵn sàng xử lý những mối đe dọa ở khoảng cách xa.
Đội bắn tỉa làm nhiệm vụ bảo vệ ông Trump tại sự kiện vận động tranh cử ở Butler, Pennsylvania, ngày 13/7. Ảnh: AP
Trong cuộc vận động tranh cử ở Butler, các tay súng của Đội Chống Bắn tỉa hiện diện trên nóc nhà kho phía sau sân khấu. Họ sử dụng kính ngắm và ống nhòm quan sát các vị trí xung quanh, nhưng đã không rà soát phần mái nhà máy sản xuất bình thủy tinh của American Glass Research cách sân khấu diễn thuyết không xa.
Steve Moore, cựu đặc vụ FBI từng làm nhiệm vụ chống bắn tỉa trong hai năm, cho rằng mật vụ Mỹ đáng lẽ phải cử người rà soát và canh gác phần mái nhà máy này.
Cựu đặc vụ FBI Bobby Chacon trong khi đó mô tả mái nhà máy American Glass Research là nơi "hoàn hảo" để tay súng ra tay. "Tòa nhà đó là nơi gần nhất có thể quan sát rõ sân khấu. Tôi bị sốc khi biết không có lực lượng an ninh ở đó", Chacon nói.
Phân tích của CNN cho thấy nhà máy này cách sân khấu nơi ông Trump phát biểu khoảng 120-150 m, hoàn toàn nằm trong tầm bắn hiệu quả của súng trường. Moore nhận định việc để tay súng thoải mái leo lên mái nhà nơi không có nhân viên mật vụ bảo vệ có thể là sai sót trong khâu lập kế hoạch hoặc khi hành động đảm bảo an ninh cho ông Trump.
Cựu mật vụ Mỹ Paul Eckloff cho rằng trong sự kiện ở Pennsylvania, các đặc vụ đáng lẽ phải dùng ống nhòm, kính ngắm kiểm tra toàn bộ mái nhà xung quanh. "Tay súng có thể đã ẩn nấp cho tới khi ra tay, hoặc không bị coi là mối đe dọa cho tới khi lộ ra khẩu súng", Eckloff nhận định.
Sơ đồ hiện trường vụ ám sát hụt ông Trump ở Butler, bang Pennsylvania ngày 13/7. Đồ họa: WP
Một số nhân chứng cho hay họ đã thấy nghi phạm Crooks bò lên mái nhà máy, trước khi giương súng ngắm bắn về phía ông Trump. Họ đã cố cảnh báo cho lực lượng an ninh vòng ngoài và vẫy tay về phía Đội Chống Bắn tỉa trên mái nhà kho, nhưng không ai hành động.
Cựu đặc vụ Moore giải thích rằng dù các mật vụ có thể đã được người dân cảnh báo về vị trí của tay súng, họ không thể hành động ngay lập tức, vì góc nhìn của họ khác với những người đứng phía dưới sân khấu.
"Bạn không thể chỉ nói 'Kìa có người trên mái nhà' và giục bắn họ. Những gì lực lượng mật vụ làm là tìm kiếm, chờ đợi tới khi xác nhận nghi phạm có vũ khí. Trong lúc nghi phạm ẩn nấp trên mái nhà, một gờ tường nhỏ dường như đã che khuất tầm nhìn của mật vụ", Moore nói.
Ngay sau khi ông Trump trúng đạn, các mật vụ đã lao lên sân khấu tạo thành lá chắn sống che chắn cho ông rời đi, trong khi đội CAT và đội chống bắn tỉa nhanh chóng truy tìm nghi phạm. Tay súng bị bắn hạ ngay trên mái nhà, nơi người này ngắm bắn ông Trump.
Vị trí của tay súng Crooks và nơi ông Trump đứng phát biểu. Đồ họa: 9News
Các cựu đặc vụ FBI hy vọng sẽ có những "thay đổi quyết liệt" trong quy trình bảo vệ an ninh sau vụ nổ súng bắn ông Trump, trong đó có những biện pháp như mở rộng phạm vi rà soát và kiểm tra địa điểm tổ chức cẩn thận hơn.
"Mật vụ phải luôn chính xác trong từng sự kiện của ứng viên, dù vào bất cứ thời điểm nào. Trong khi kẻ xấu chỉ cần may mắn hoặc ngắm trúng mục tiêu một lần thôi", Moore nhận xét.
Ngọc Ánh (Theo CNN/Reuters)