Lễ hội đua thuyền truyền thống là một trong những hoạt động lớn nhất năm và có ý nghĩa lớn đối với người dân quê hương hải đội Hoàng Sa.
Lễ hội đua thuyền truyền thống tại đảo Lý Sơn diễn ra từ ngày mùng 4 đến mùng 8 tháng giêng. Từ ngày mùng 4 đến ngày mùng 7, lễ hội được tổ chức ở hai làng An Hải và An Vĩnh. Mỗi làng sẽ có bốn thuyền đua tham gia tranh tài, mỗi thuyền đua đại diện cho một xóm. Các thuyền đua được mô phỏng theo bốn con vật tứ linh gồm: Long, Lân, Quy, Phụng. Đến ngày mùng 8, tám thuyền đua của hai làng sẽ cùng nhau tranh tài ở giải đua cấp huyện, để tìm ra đội vô địch.
Các bô lão thực hiện nghi lễ trình cáo thần linh trước khi diễn ra cuộc đua trong không khí trang nghiêm, linh thiêng. Ảnh: Quang Sung
Các đội thuyền đều chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi diễn ra cuộc đua. Thuyền đua được sơn, sửa, đóng mới để đảm bảo chất lượng. Vận động viên là những chàng trai khỏe mạnh, quen với công việc làm biển. Trước ngày diễn ra cuộc đua chính thức, mỗi đội thuyền đều tranh thủ tập luyện cường độ cao.
Anh Bùi Văn Lợi, vận động viên đua thuyền, cho biết: "Là sinh viên, không phải một ngư dân thực thụ, tuy nhiên mình muốn tham gia đua thuyền để cống hiến cho xóm làng, đồng thời tiếp nối truyền thống cha ông để lại. Mình cũng mong các bạn trẻ ngày càng gần gũi, tiếp cận sâu hơn với các giá trị văn hoá truyền thống của quê hương".
Không khí ngày diễn ra lễ hội đua thuyền rất sôi nổi, từ người già đến trẻ nhỏ, ai cũng hò hét cổ vũ cho đội thuyền xóm mình. Người dân Lý Sơn quan niệm, nếu thuyền của xóm nào về đích đầu tiên trong cuộc đua, thì sẽ mang lại may mắn cho xóm đó.
Đối với người dân Lý Sơn, lễ hội đua thuyền không chỉ là một ngày hội dịp Tết, mà còn là một nếp văn hóa, một món ăn tinh thần. Lễ hội mang ý nghĩa tri ân các vị tiền hiền có công khai hoang, lập ấp. Cầu chúc cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, thể hiện sức mạnh và khả năng chinh phục biển cả của người ngư dân.
Ông Trần Thời, người dân Lý Sơn, chia sẻ: "Tôi đã xem đua thuyền từ năm 10 tuổi, đến nay là gần 60 tuổi rồi. Nhưng năm nào cũng vậy, Tết đến là phải đi xem đua thuyền. Ở Lý Sơn, phải có tiếng trống đua thuyền mới ra không khí ngày Tết được".
Kết quả của các cuộc đua đều rất khó đoán trước, bởi có rất nhiều yếu tố tạo nên chiến thắng cho một đội thuyền, trong đó yếu tố thời tiết đóng vai trò quan trọng. Các thuyền đua phải khéo léo né sóng, đi vào khu vực nước sâu, tránh khu vực nước nông. Ảnh: Quang Sung
Tháng 9/2020 lễ hội đua thuyền truyền thống của đảo Lý Sơn đã được bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia. Đây là một lễ hội đặc sắc, đang được người dân đảo Lý Sơn gìn giữ và phát huy.
Quang Sung