Sáng kiến Khoa học (Creative Science Contest - CSC) là cuộc thi thường niên do Bộ Khoa học và Công nghệ chỉ đạo, báo VnExpress tổ chức. Năm thứ 4 triển khai, cuộc thi nhằm thúc đẩy phong trào nghiên cứu, sáng tạo trong lĩnh vực khoa học công nghệ, hướng tới các nhà khoa học chuyên nghiệp, nhóm tác giả không chuyên và doanh nghiệp. Với chủ đề "Sáng kiến Xanh" cuộc thi năm nay tôn vinh những giải pháp đột phá, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội bền vững, mang lại giá trị thiết thực cho cộng đồng và các vùng khó khăn.
Ban tổ chức nhận bài thi theo hình thức trực tuyến đến hết 30/3. Vòng sơ loại diễn ra từ 31/3 - 14/4, chung kết từ 15/4 - 6/5 và lễ trao giải dự kiến tổ chức ngày 17/5 tại Hà Nội.
Ban tổ chức, Ban giám khảo và đại diện 7 nhóm tác giả thắng giải Cuộc thi Sáng kiến Khoa học 2024. Ảnh: Ngọc Thành
Sáng kiến Khoa học khuyến khích các sản phẩm sáng tạo, áp dụng công nghệ mới, tiên tiến. Sản phẩm có tính độc đáo, khác biệt phù hợp với điều kiện ứng dụng tại Việt Nam. Cuộc thi khuyến khích các sản phẩm đã thu hút được đầu tư hoặc có tiềm năng thu hút đầu tư để đưa kết quả nghiên cứu ứng dụng rộng trong thực tế mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Cuộc thi khuyến khích các sản phẩm hướng đến hỗ trợ cộng đồng ở vùng khó khăn, miền núi, vùng sâu, vùng xa. Các sản phẩm, ứng dụng tham gia cuộc thi có thể đang trong giai đoạn thử nghiệm, hoặc đã được ứng dụng, đã được đăng ký sở hữu trí tuệ hoặc chưa. Năm nay cuộc thi tiếp nhận các sản phẩm nghiên cứu ở mọi mặt cuộc sống, thay vì chia nhóm lĩnh vực như trước đây. Các tác giả tham gia cuộc thi ở độ tuổi dưới 40 là các nhà khoa học chuyên nghiệp, nhóm tác giả không chuyên và doanh nghiệp có đầu tư cho nghiên cứu &phát triển (R&D) tạo ra các giải pháp nổi bật.
Từ vòng sơ loại, độc giả VnExpress có thể bình chọn các sản phẩm yêu thích. Các sản phẩm được bình chọn cao và lựa chọn của Ban giám khảo sẽ vào vòng chung kết. Điểm Sơ loại sẽ bao gồm 60% điểm đánh giá của Hội đồng giám khảo và 40% bình chọn của độc giả. Tại vòng chung kết, 20% bình chọn và 80% điểm đánh giá của Ban giám khảo là căn cứ xếp hạng các sản phẩm đoạt giải.
Tổng giá trị giải thưởng lên tới 970 triệu đồng, trong đó Ban tổ chức trao hai giải nhất trị giá 100 triệu đồng mỗi giải, hai giải nhì 70 triệu đồng mỗi giải, hai giải ba 50 triệu đồng mỗi giải dành cho nhóm nhà khoa học chuyên và không chuyên.
Với nhóm doanh nghiệp, Ban tổ chức vinh danh top 5 có giải pháp/sản phẩm khoa học công nghệ đột phá trong năm 2023, 2024 với phần thưởng gói truyền thông trị giá 100 triệu đồng trên báo VnExpress.
Tại hạng mục Sáng kiến Xanh trị giá 30 triệu đồng hướng đến các giải pháp xanh, sáng tạo, mang tính bền vững, nhằm giải quyết một vấn đề xã hội ở khu vực nông thôn, miền núi và có thể triển khai thực tế. Ban tổ chức ưu tiên sáng kiến trong lĩnh vực giáo dục.
Giao diện cổng tiếp nhận hồ sơ đăng ký tham gia giải thưởng Sáng kiến khoa học năm 2025.
Sau ba năm tổ chức, cuộc thi Sáng kiến Khoa học đã trao 19 giải cho các tác giả, nhóm tác giả có các giải pháp công nghệ có tính ứng dụng cao vào cuộc sống.
Giành giải nhì cuộc thi năm 2024 với sản phẩm máy gieo hạt, phun thuốc, bón phân cho lúa, PGS.TS Vũ Ngọc Ánh (trường Đại học Bách khoa TP HCM) đã thử nghiệm nhiều lần trên các ruộng lúa thực tế. Kết quả máy đạt năng suất đạt 20 ha trong 8 giờ cho tính năng gieo hạt. Hiện sản phẩm đang tiếp tục hoàn thiện về thiết kế túi chứa liệu, hệ thống dây điện để tăng tính thẩm mỹ, độ ổn định khi vận hành.
Với sản phẩm hạt giống nảy mầm sẵn, đoạt giải ba năm 2023, kỹ sư Lê Văn Trường (Nam Định) cho biết đã chuyển giao kỹ thuật cho nhiều hộ gia đình ứng dụng thực tế trên diện tích canh tác.
TS Nguyễn Đoàn Quốc Anh, đại diện nhóm tác giả giành giải nhất năm 2023 với công nghệ TIR lens cho đèn LED công suất cao với giá thành thấp cho biết, đã phát triển TIR lens mới cho đèn LED ứng dụng chiếu sáng cho các tàu khai thác hải sản. Sản phẩm đèn LED mới ứng dụng cho tàu cá đã hoàn thiện và đang thương mại hóa đầu tiên tại ngư trường tỉnh Bình Thuận.
Toàn bộ tiền giải thưởng do Quỹ Hy vọng (Hope Foundation) tài trợ. Đây là quỹ xã hội hoạt động vì cộng đồng, không vì lợi nhuận, được vận hành bởi Báo VnExpress và Công ty cổ phần FPT. Quỹ hướng tới thúc đẩy công nghệ thông tin, phát triển tri thức bền vững, kết nối tấm lòng nhân ái để tạo ra xã hội bình đẳng và tiến bộ. Với việc đồng hành cùng cuộc thi, Quỹ Hy vọng mong muốn thúc đẩy các sáng kiến từ những người trẻ, để từ đó ứng dụng công nghệ vào mọi mặt của đời sống. Điều này góp phần thực hiện hóa mục tiêu của Quỹ, rút ngắn khoảng cách chênh lệch giữa nông thôn và thành thị.
>>> Thông tin về cuộc thi tại đây
Vĩnh Hà