"Tôi đã nói với Tổng thống Ukraine rằng kế hoạch hòa bình của ông ấy sẽ tốn rất nhiều thời gian do các quy tắc ngoại giao quốc tế. Vì vậy, tôi đã đề nghị Tổng thống xem xét điều gì đó khác biệt một chút: ngừng giao tranh rồi đối thoại với Nga, vì lệnh ngừng bắn nhanh chóng sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ hòa đàm", Thủ tướng Hungary Viktor Orban ngày 2/7 nói trong cuộc họp báo với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Kiev.
Ông Orban nói thêm rằng lệnh ngừng bắn này sẽ có khung thời gian cụ thể, không kéo dài vô thời hạn.
Tuyên bố được đưa ra sau khi ông Orban hội đàm với ông Zelensky, trong khuôn khổ chuyến thăm đầu tiên của Thủ tướng Hungary tới Ukraine kể từ khi xung đột bùng phát ở nước này cuối tháng 2/2022.
Thủ tướng Hungary nhấn mạnh sáng kiến trên chỉ là lời khuyên và ông đã chấp nhận các lý do Ukraine đưa ra. "Tôi rất cảm kích ý kiến thẳng thắn của Tổng thống về vấn đề này", ông Orban cho biết, song không nêu cụ thể phản hồi của ông Zelensky.
Tổng thống Zelensky cũng không đề cập vấn đề này trong phát biểu của mình, nhưng cho hay Hungary đã ủng hộ các nỗ lực hòa bình của Ukraine tại hội nghị thượng đỉnh hòa bình ở Thụy Sĩ.
"Hungary tham gia hội nghị thượng đỉnh hòa bình đầu tiên và ủng hộ tuyên bố chung, cho thấy sự sẵn sàng của quốc gia này trong việc tham gia vào quá trình vãn hồi nền an ninh lâu dài thực sự", ông Zelensky nói.
Truyền thông Ukraine dẫn các nguồn tin cho biết trong hội đàm ở Kiev, hai lãnh đạo đã nhất trí xây dựng một thỏa thuận để giải quyết các vấn đề song phương.
Thủ tướng Orban và Tổng thống Zelensky trong cuộc họp báo chung tại Kiev hôm 2/7. Ảnh: AFP
Trong video đăng tối hàng ngày sau đó, Tổng thống Ukraine kêu gọi Thủ tướng Hungary ủng hộ kế hoạch Kiev và cộng đồng quốc tế đang tiến hành nhằm đạt giải pháp hòa bình cho xung đột tại Ukraine. "Tôi đã mời Hungary và Thủ tướng Orban tham gia các nỗ lực liên quan", ông Zelensky cho hay.
Ông Zelensky đang kêu gọi ủng hộ từ cộng đồng quốc tế về kế hoạch 10 điểm nhằm chấm dứt chiến sự do ông đề xuất. Kế hoạch này bao gồm việc Nga phải rút toàn bộ binh sĩ khỏi lãnh thổ Ukraine, trong đó có bán đảo Crimea, và bồi thường thiệt hại gây ra cho Kiev trong cuộc xung đột.
Ukraine trước đó cũng nhiều lần bác bỏ những lời kêu gọi ngừng bắn với Nga, cho rằng điều này sẽ giúp Moskva có thời gian tái tập hợp lực lượng để mở các cuộc tấn công mới.
Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin tháng trước cho biết Moskva sẵn sàng ngừng bắn và bắt đầu tiến hành đàm phán hòa bình nếu Ukraine từ bỏ tham vọng gia nhập NATO, đồng thời rút toàn bộ lực lượng khỏi 4 tỉnh mà Moskva sáp nhập cuối năm 2022, bao gồm Zaporizhzhia, Kherson, Lugansk và Donetsk. Tổng thống Zelensky đã bác đề xuất của Nga.
Chuyến thăm Ukraine của ông Orban diễn ra một ngày sau khi Hungary đảm nhiệm ghế chủ tịch luân phiên của Liên minh châu Âu (EU), vị trí sẽ giúp Budapest nắm vai trò định hướng các chương trình nghị sự và ưu tiên của khối trong 6 tháng tới.
Thủ tướng Orban cho biết ông sẽ báo cáo nội dung cuộc hội đàm với Tổng thống Zelensky cho các lãnh đạo EU để họ có thể đưa ra "các quyết định cần thiết". Ông Zelensky nhận định thời điểm ông Orban tiến hành chuyến thăm có ý nghĩa biểu tượng, cho thấy ưu tiên chung của các nước châu Âu là đem lại hòa bình cho Ukraine.
Thủ tướng Orban là một trong các lãnh đạo EU có lập trường thân thiện nhất với Nga. Ông thường xuyên chỉ trích các kế hoạch hỗ trợ về quân sự, tài chính của châu Âu cho Ukraine và từng chặn gói viện trợ 50 tỷ euro (khoảng 53 tỷ USD) của Brussels cho Kiev trong nhiều tuần.
Thủ tướng Hungary cũng công khai phản đối EU tổ chức đàm phán về kết nạp Ukraine và các lệnh trừng phạt của khối đối với Nga, dù chưa dùng quyền phủ quyết để chặn những động thái này.
Lập trường trên của Hungary là một trong các lý do khiến quan hệ Kiev - Budapest đi xuống trong những năm qua. Sau khi tái đắc cử vào tháng 4/2022, Thủ tướng Orban tuyên bố Tổng thống Zelensky là "đối thủ" đã bị ông đánh bại trong chiến dịch tranh cử, đáp trả việc lãnh đạo Ukraine chỉ trích Hungary không ủng hộ Kiev trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột.
Tại lễ nhậm chức của Tổng thống Argentina Javier Milei tháng 12/2023, ông Zelensky và ông Orban đã có cuộc trao đổi khá căng thẳng, theo truyền thông. Tổng thống Zelensky cũng cho biết ông đã nói chuyện "thẳng thắn" với Thủ tướng Hungary.
Phát biểu tại Kiev hôm 2/7, Thủ tướng Orban tuyên bố ông muốn quan hệ Hungary - Ukraine tốt đẹp hơn, thêm rằng bản thân đang cố gắng bỏ qua "các cuộc đối thoại trong quá khứ" với lãnh đạo Ukraine.
Cục diện chiến sự Nga - Ukraine. Đồ họa: RYV
Phạm Giang (Theo AFP, Ukrainska Pravda)