Theo Thanh tra Chính phủ, quá trình thực hiện hai dự án có nhiều vi phạm quy định về đấu thầu, xây dựng và các quy định khác có liên quan trong hầu hết các khâu. Hai dự án sau đó bị chậm hơn 7 năm, qua hai lần gia hạn và không đạt được mục tiêu đã định dẫn đến việc sử dụng không hiệu quả, gây lãng phí lớn, có dấu hiệu thiệt hại.
Thanh tra Chính phủ kết luận, việc điều chỉnh thiết kế cơ sở phương án móng cọc khoan nhồi sang ép cọc bê tông không thuộc trường hợp được điều chỉnh. Nhưng Ban Y tế trọng điểm đã trình và được Bộ trưởng Y tế phê duyệt là trái quy định.
Việc thực hiện thi công kéo dài thời gian làm tăng chi phí so với phương án móng cọc khoan nhồi được phê duyệt ban đầu khi chưa điều chỉnh thiết kế cơ sở. Phương án này gây lãng phí, có dấu hiệu thiệt hại số tiền tạm tính khoảng 20,7 tỷ đồng.
Dự án dừng thi công từ tháng 1/2021 đến nay khiến một số hạng mục đã thực hiện bị hư hỏng, xuống cấp. Chi phí bảo hành với các hệ thống, thiết bị đã vượt quá thời hạn và phải chịu các chi phí khác như quản ý, dịch vụ bảo vệ, tiền điện, bảo lãnh ngân hàng.
Cơ quan thanh tra kết luận, lãng phí do dừng thi công làm phát sinh chi phí tỉnh đến ngày 31/12/2024 với tổng số tiền tạm tính là khoảng 253,6 tỷ đồng. Trong đó dự án Bệnh viện Việt Đức là 102,5 tỷ đồng, Bạch Mai là 145 tỷ đồng.
Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2 đang bỏ không, ngày 1/4. Ảnh: Phạm Dự
Viện dẫn quy định của pháp luật hiện hành về việc tài sản cố định tại đơn vị sự nghiệp công lập phải trích khấu hao, Thanh tra Chính phủ đánh giá hai dự án đã khánh thành kỹ thuật rồi lại tạm ngừng hoạt động nên có nguy cơ gây lãng phí vốn nhà nước do không trích được khấu hao và không tính đủ chi phí khấu hao trong giá dịch vụ khám chữa bệnh.
Tính đến thời điểm thanh tra, nếu thực hiện trích khấu hao trong 4 năm từ 2021 đến 2024 với khối nhà chính của hai dự án thì có giá trị tạm tính khoảng 217,1 tỷ đồng. "Đây chính là lãng phí do chưa trích được khấu hao", kết luận Thanh tra nêu.
Hai dự án còn bị xác định gây lãng phí khi không sử dụng hết nguồn vốn. Với nguồn vốn từ quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp, nếu lấy tiền trong từng năm gửi ngân hàng thương mại với lãi suất bình quân kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng của 4 ngân hàng thương mại thì số lãi tạm tính khoảng 309,1 tỷ đồng.
Với nguồn vốn ngân sách Nhà nước, nếu tính theo lãi suất danh nghĩa trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm thì khoản tiền lãi vay phải trả cho phần vốn đã bố trí cho hai dự án nhưng không được sử dụng hết có giá trị tạm tính khoảng 453,4 tỷ đồng.
Ngày 31/3, Phó tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Cường đánh giá việc hai dự án đến nay chưa thể đưa vào sử dụng còn làm "lãng phí cơ hội khám chữa bệnh của nhân dân, gây nhức nhối trong dư luận".
Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ đến Bộ Công an để xem xét điều tra do nghi có dấu hiệu phạm tội.
Hai dự án Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2 khởi công từ năm 2014, mỗi bệnh viện quy mô 1.000 giường với mục đích giảm tải cho cơ sở 1 đã quá tải bệnh nhân. Hai cơ sở đều đặt tại tỉnh Hà Nam và chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm.
Bệnh viện Bạch Mai từng vận hành một phần cơ sở 2 vào năm 2019 nhưng phải dừng hoạt động từ tháng 3/2020. Trong khi đó, Việt Đức cơ sở 2 chỉ dừng lại ở việc cắt băng khánh thành, chưa từng tiếp nhận bệnh nhân. Hiện tại, khuôn viên hai bệnh viện bỏ hoang, cỏ dại mọc um tùm, nhiều hạng mục dang dở và phần lớn chưa được bố trí thiết bị y tế.