Buổi làm việc của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng với Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia sáng 28/3 kéo dài gần sáu giờ. Tại đây, Bộ trưởng cùng hai Thứ trưởng Lê Xuân Định, Hoàng Minh, cán bộ nhân viên tại Ủy ban dành nhiều thời gian đi vào các vấn đề gốc rễ trong khái niệm "tiêu chuẩn", "đo lường" và "chất lượng", từ đó vạch ra mục tiêu, cách tiếp cận mới nhằm phát triển mạnh mẽ hơn thời gian tới.
"Quốc gia muốn phát triển theo hướng nào thì tiêu chuẩn cần dẫn dắt theo hướng đó. Bởi vậy, tiêu chuẩn cần ổn định, toàn diện, hoàn thiện, bao phủ tất cả năm lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường và bao phủ tất cả các ngành. Đó là một nhiệm vụ lớn lao", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Buổi làm việc tại Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng quốc gia của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng kéo dài 6 tiếng, sáng 28/3. Ảnh: Lưu Quý
Dùng tiêu chuẩn dẫn dắt sự phát triển
Theo ông Hà Minh Hiệp, quyền Chủ tịch Ủy ban, thời gian qua Việt Nam đã đạt một số thành tựu trong lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, trong đó chỉ số Hạ tầng Chất lượng NQI của Việt Nam xếp thứ 42 trên 155 quốc gia vào năm 2024. Dẫn báo cáo của các tổ chức về tiêu chuẩn như OECD, ISO, ông Hiệp cho biết đóng góp của lĩnh vực này vào GDP các quốc gia khoảng 0,5-2%, tương đương hàng tỷ USD tại Việt Nam.
Ghi nhận sự đóng góp của Ủy ban trong lịch sử hơn 60 năm, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh hoạt động của Ủy ban cần duy trì được các yếu tố về bản chất, gốc rễ. Trong đó, tiêu chuẩn là các yêu cầu đưa ra, là yếu tố dẫn đường; đo lường để đánh giá xem có đạt yêu cầu hay không; và quản lý chất lượng là quản lý việc thực thi các tiêu chuẩn đó.
Để làm được điều này, Bộ trưởng cho rằng ba chức năng và nhiệm vụ chính của Ủy ban cần tạo thành một vòng tròn khép kín, gắn với quy trình "do-check-act" của doanh nghiệp, tổ chức. Trong đó, quy chuẩn có thể coi là "sàn", là yêu cầu để các doanh nghiệp, tổ chức làm theo. Khi ra thị trường, cần sự đo lường để đánh giá, nếu thấy bất cập sẽ cải tiến. Sau đó, mức "sàn" sẽ tăng dần lên để nâng cao chất lượng, uy tín và năng lực cạnh tranh. "Việc này sẽ tạo thành một vòng tròn khép kín và cải tiến không ngừng", Bộ trưởng nói.
Nêu thực trạng nhiều tổ chức, doanh nghiệp hiện có tâm lý ít trọng số liệu mà dùng cảm tính nhiều hơn, Bộ trưởng cho rằng Ủy ban cần đóng góp mạnh mẽ hơn vào sự thay đổi tâm lý này. "Cần xây dựng được văn hóa ra quyết định dựa trên dữ liệu", ông nêu mong muốn, "đo để ra quyết định đúng, để cải tiến, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ".
"Cần để các tổ chức, doanh nghiệp thấy được rằng tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng gắn với việc của họ, là cách để họ tốt lên chứ không chỉ là chi phí tuân thủ. Nếu họ nghĩ đó là việc tốt cho mình, họ sẽ tự nguyện làm", Bộ trưởng nói. Ông cũng nhấn mạnh chất lượng là yếu tố giúp các doanh nghiệp phát triển bền vững, từ đó đóng góp vào sự phát triển bền vững của quốc gia, bảo vệ người dân.
Đưa quy chuẩn vào quản trị quốc gia
Nhắc lại một trong những thông điệp đầu tiên khi dẫn dắt Bộ Khoa học và Công nghệ mới là "bằng mọi giá phải làm, phải có chỉ tiêu đầu ra về tất cả lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng cần sớm áp dụng quy chuẩn kỹ thuật vào quản trị quốc gia, thay đổi tư duy "quy chuẩn kỹ thuật là quy chuẩn cho hàng hóa".
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại buổi làm việc ngày 28/3. Ảnh: Lưu Quý
Theo ông, đưa quy chuẩn kỹ thuật vào quản trị quốc gia là áp dụng tư duy kỹ thuật trong quản trị, quản trị có định lượng, có chỉ tiêu đo lường đầu ra. Điều này thể hiện ở việc các chính sách ban hành cần đảm bảo chỉ tiêu đầu ra rõ ràng, đo lường hiệu quả công khai minh bạch, giúp tăng khả năng quản trị, từ đó tăng năng lực cạnh tranh quốc gia. "Đây là việc cực kỳ quan trọng để dẫn dắt Việt Nam đến bến bờ mới", ông nhấn mạnh.
Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số, tăng trưởng với các đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, Bộ trưởng giao Uỷ ban tham gia đóng góp vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, tinh gọn bộ máy, năng lượng xanh, giải quyết ô nhiễm môi trường.
Ngoài ra, ông cũng yêu cầu Ủy ban phải xây dựng tiêu chuẩn cho chính mình, chuyển đổi số mạnh mẽ hơn, ứng dụng các công nghệ mới như AI để giảm tải 30% lượng công việc cho cán bộ, nhân viên, đồng thời dám nhận những việc lớn.
"Tiêu chuẩn là để dẫn đường. Một quốc gia muốn đi tới đâu thì dùng tiêu chuẩn để dẫn dắt quốc gia tới đó", ông nói.
Lưu Quý