"Năm ngoái, Covid-19 khiến chúng ta phải giữ khoảng cách. Năm nay, chúng ta cuối cùng đã sát lại bên nhau". Tổng thống Mỹ Joe Biden nói trong bài phát biểu liên bang tối 1/3 (sáng 2/3 giờ Hà Nội). "Tối nay, chúng ta gặp nhau với tư cách đảng viên Dân chủ, Cộng hòa và độc lập. Nhưng quan trọng nhất, với tư cách là người Mỹ, với nghĩa vụ đối với đất nước, nhân dân và hiến pháp Mỹ. Và với một quyết tâm kiên định rằng tự do sẽ luôn chiến thắng".
Tổng thống Mỹ đề cập 6 ngày trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin mở chiến dịch quân sự vào Ukraine và gọi đây là "tính toán sai lầm".
"Ông ấy nghĩ có thể tiến vào Ukraine và thế giới sẽ đảo ngược. Thay vào đó, ông ấy vấp phải bức tường sức mạnh mà ông ấy không bao giờ lường trước được, đó là người dân Ukraine", Biden nói.
Ông Biden cho biết để phản ứng với chiến dịch quân sự của Moskva, Bộ Tư pháp Mỹ sẽ nhắm vào các nhà tài phiệt Nga. "Chúng tôi sẽ cùng các đồng minh châu Âu truy tìm và tịch thu du thuyền, căn hộ sang trọng, máy bay riêng của họ. Chúng tôi hành động nhắm vào lợi ích bất chính của họ", Tổng thống Mỹ cho hay.
Cùng với Canada và Liên minh châu Âu (EU), Biden tuyên bố áp lệnh cấm máy bay Nga vào không phận Mỹ. Giới chức Mỹ trước đó tin rằng những người Mỹ ở Nga vẫn có thể rời khỏi nước này bằng tàu hỏa.
"Cùng với các đồng minh, chúng tôi sẽ đóng cửa không phận Mỹ đối với tất cả các chuyến bay Nga, cô lập Nga hơn nữa và tăng thêm sức ép đối với nền kinh tế của họ", Tổng thống Biden nói.
Ông cũng ca ngợi khả năng của Mỹ trong việc gắn kết với các "quốc gia yêu tự do" khác trên toàn thế giới. "Chúng tôi vẫn đoàn kết. Chúng tôi dùng sự thật để phản bác Nga", Biden nói.
Ông tái khẳng định Mỹ sẽ không triển khai lực lượng đến Ukraine. "Hãy để tôi nói rõ, lực lượng của chúng ta sẽ không tham gia cuộc xung đột với lực lượng Nga ở Ukraine", Biden nhấn mạnh. Quân đội Mỹ được triển khai đến châu Âu không phải để chiến đấu ở Ukraine, "mà để bảo vệ các đồng minh NATO của chúng ta trong trường hợp Putin quyết định tiếp tục di chuyển về phía tây".
"Vì mục đích đó, chúng tôi đã huy động bộ binh, không quân, triển khai tàu chiến Mỹ để bảo vệ các nước NATO, bao gồm Ba Lan, Romania, Latvia, Litva và Estonia", ông tuyên bố.
Biden từng nói Mỹ sẽ tuân thủ nguyên tắc Điều 5 của NATO, trong đó nói rằng cuộc tấn công vào một quốc gia NATO là cuộc tấn công vào tất cả các nước thành viên. "Như tôi đã nói rõ, Mỹ và các nước đồng minh sẽ bảo vệ từng tấc lãnh thổ của các nước NATO bằng toàn bộ sức mạnh tập thể của chúng ta", ông nói, thêm rằng Mỹ đã và sẽ hỗ trợ trực tiếp Ukraine hơn một tỷ USD về quân sự, kinh tế và nhân đạo.
Trong thông điệp liên bang đầu tiên, Tổng thống thứ 46 của Mỹ thể hiện tình đoàn kết với người dân Ukraine, kêu gọi các thành viên quốc hội đang có mặt bày tỏ ủng hộ Ukraine.
"Tổng thống Zelensky đã nói trong bài phát biểu trước Nghị viện Châu Âu rằng 'Ánh sáng sẽ chiến thắng bóng tối'. Đại sứ Ukraine tại Mỹ cũng có mặt ở đây tối nay, ngồi cạnh Đệ nhất phu nhân", Biden nói. "Hãy để mỗi chúng ta ở đây tối nay sát cánh và gửi tín hiệu không thể nhầm lẫn đến Ukraine và thế giới".
Đại sứ Ukraine tại Mỹ Oksana Markarova đứng cạnh Đệ nhất phu nhân Jill Biden, tay cầm lá cờ Ukraine.
Đề cập các vấn đề trong nước, Biden cho biết ông muốn chống lạm phát bằng cách hạ giá thành sản xuất hàng hóa, không phải hạ lương của người Mỹ.
"Một cách để chống lạm phát là giảm lương, nhưng khiến người Mỹ nghèo hơn. Tôi có ý tưởng tốt hơn để chống lạm phát, đó là giảm chi phí thay vì giảm lương", Tổng thống Mỹ cho hay, thêm rằng giảm chi phí sẽ giúp sản xuất được nhiều hơn. "Nhiều việc làm hơn để bạn có thể kiếm sống tốt ở Mỹ. Thay vì phụ thuộc vào chuỗi cung ứng nước ngoài, hãy sản xuất tại Mỹ".
Ông chính thức thông báo Mỹ và đồng minh thống nhất giải phóng 60 triệu thùng dầu dự trữ của họ để giảm tác động giá dầu tăng do chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine.
"Mỹ sẽ dẫn đầu nỗ lực đó, giải phóng 30 triệu thùng dự trữ. Và chúng ta sẵn sàng làm nhiều hơn nếu cần thiết, đoàn kết với các đồng minh của chúng ta", Biden nói. "Những bước này sẽ giúp giảm giá xăng trong nước".
Nhằm trấn an những người Mỹ đang lo lắng tác động từ cuộc xung đột ở Ukraine, Tổng thống Mỹ khẳng định "mọi việc sẽ ổn".
"Tôi biết tin tức về những gì đang xảy ra có vẻ đáng báo động đối với tất cả người Mỹ. Tôi muốn mọi người biết rằng chúng ta sẽ ổn thôi. Cuộc chiến của Putin ở Ukraine sẽ khiến nước Nga trở nên yếu hơn và phần còn lại của thế giới mạnh hơn", Tổng thống Mỹ nói.
Theo Biden, hệ thống thuế hiện tại của Mỹ "không công bằng" và chính sách của chính quyền ông sẽ không tăng thuế với những người thu nhập dưới 400.000 USD/năm. Ông cũng ca ngợi mức tăng trưởng việc làm kỷ lục dưới thời chính quyền ông.
"Nền kinh tế của chúng ta đã tạo ra hơn 6,5 triệu việc làm mới chỉ trong năm ngoái, nhiều hơn bao giờ hết trong lịch sử nước Mỹ", Biden nói.
Tổng thống Mỹ phải nhận những tiếng la ó phản đối trong phòng khi công kích kế hoạch cắt giảm thuế của người tiền nhiệm Donald Trump.
Theo Biden, chính quyền ông lên kế hoạch bắt đầu sửa chữa hơn 100.000 km đường cao tốc và 1.500 cây cầu trong năm nay, thông qua nguồn vốn từ Luật Cơ sở hạ tầng lưỡng đảng, đồng thời cảm ơn các nghị sĩ vì đã thông qua luật này.
"Hãy nhìn xem, nó sẽ biến đổi nước Mỹ và đưa chúng ta vào con đường chiến thắng trong cuộc cạnh tranh kinh tế của thế kỷ 21 mà chúng ta phải đối mặt với phần còn lại của thế giới, đặc biệt là với Trung Quốc", Biden nói. "Tôi đã nói với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng đánh cược đối đầu người Mỹ chưa bao giờ là cuộc cá cược tốt".
Ông kêu gọi quốc hội xác nhận ứng viên được đề cử vào Cục Dự trữ Liên bang, vốn đang bị đình trệ tại Thượng viện sau khi đảng Cộng hòa tẩy chay các cuộc bỏ phiếu, khiến 5 ứng viên do Tổng thống lựa chọn rơi vào tình trạng lấp lửng.
Đề cập đại dịch Covid-19, Tổng thống Biden nói chính quyền ông đã cung cấp "hàng trăm triệu" xét nghiệm miễn phí cho người Mỹ. Ông công bố sáng kiến "Thử nghiệm để Điều trị" mới và cho biết người Mỹ sẽ có thể xét nghiệm Covid-19 tại một hiệu thuốc, nhận thuốc kháng virus miễn phí "ngay tại chỗ" nếu họ dương tính.
"Nếu mắc Covid-19, thuốc viên của Pfizer sẽ giảm 90% khả năng nhập viện", Biden nói. "Chính quyền của tôi đã đặt nhiều thuốc hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới có. Pfizer đang tăng cường sản xuất để cung cấp cho chúng ta một triệu viên trong tháng này, và gấp đôi vào tháng tới".
Thuốc viên kháng virus của Pfizer, Paxlovid, đã được chứng minh là làm giảm đáng kể nguy cơ trở nặng và nhập viện, đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ cấp phép năm ngoái.
"Chúng ta đã mất mát quá nhiều vì Covid-19, lớn nhất là về nhân mạng. Hãy tận dụng khoảnh khắc này để thiết lập lại, đừng coi Covid-19 như ranh giới chia rẽ đảng phái. Hãy ngừng coi nhau là kẻ thù", Biden nói, nhấn mạnh rằng Mỹ đang "tiến về phía trước một cách an toàn, trở lại bình thường".
Khi Biden đang nói về vấn đề biên giới và nhập cư, ít nhất một người trong phòng hô vang "Xây bức tường", dường như đề cập kế hoạch xây tường biên giới được xúc tiến dưới thời chính quyền Trump. Sau khi trở thành tổng thống, Biden đã dừng kế hoạch này.
Biden khép lại bài phát biểu với thông điệp về sức mạnh và lòng yêu nước. "Đất nước hùng cường bởi chính bạn, những người dân Mỹ, luôn mạnh mẽ. Tôi hiểu rõ đất nước. Chúng ta sẽ đối mặt thử thách, bảo vệ tự do, mở rộng công bằng và cơ hội. Chúng ta sẽ cứu lấy nền dân chủ", Tổng thống Mỹ nói. "Đây là thời điểm tính cách của thế hệ này được hình thành. Mục đích của chúng ta được tìm thấy. Tương lai của chúng ta được rèn giũa".
Theo Biden, Mỹ là quốc gia duy nhất trên thế giới luôn biến mọi cuộc khủng hoảng thành cơ hội. "Đây là thời điểm để chúng ta đối mặt và vượt qua những thách thức của thời đại, với tư cách một dân tộc, một nước Mỹ. Cầu Chúa phù hộ cho tất cả mọi người và bảo vệ quân đội của chúng ta", Biden nhấn mạnh.
Bài phát biểu trước quốc hội năm ngoái của Biden không được xem là thông điệp liên bang, chỉ là "thông điệp hàng năm" vì đó là năm đầu tiên trong nhiệm kỳ của ông. Kể từ năm 1977, các tân tổng thống Mỹ không xem bài phát biểu đầu tiên của họ trước quốc hội là thông điệp liên bang.
48 giờ sau khi các bác sĩ nói rằng đeo khẩu trang khi dự phát biểu liên bang của Tổng thống hay không là quyền tự chọn của mỗi người, các thành viên thuộc đảng Cộng hòa và Dân chủ đều không đeo khẩu trang, tập trung thành từng nhóm, bắt tay và chụp ảnh selfie cùng nhau.
Họ cũng mang ruy băng màu xanh dương và vàng, hoặc mặc quần áo, mang cà vạt có hai màu sắc này để thể hiện ủng hộ Ukraine theo lời kêu gọi của hạ nghị sĩ Dân chủ Mike Quigley.
Thống đốc Kim Reynolds của bang Iowa, một thành viên đảng Cộng hòa, bày tỏ lo lắng sau thông điệp liên bang của Biden.
"Tôi đã lắng nghe với tư cách là thống đốc bang, là người mẹ và người bà của đứa cháu 11 tuổi. Tôi lo đất nước chúng ta đang đi sai hướng", bà phát biểu trên truyền hình. "Đã hơn một năm nhiệm kỳ, nhưng thay vì đưa nước Mỹ tiến lên phía trước, tôi có cảm giác Tổng thống Biden và đảng của ông ấy đã đưa chúng ta quay ngược thời gian trở lại những năm cuối thập niên 70 và đầu thập niên 80, khi lạm phát đeo bám các gia đình, làn sóng tội phạm bạo lực càn quét các thành phố".
Đính chính
Ngày 2/3, VnExpress đã sai sót khi đăng bức ảnh Tổng thống Biden phát biểu tại Đồi Capitol vào 28/4/2021, không phải ở thời điểm ông đọc thông điệp liên bang ngày 1/3. Ngay khi phát hiện, chúng tôi đã thay ảnh như hiện tại.
VnExpress xin chân thành cáo lỗi độc giả.
Huyền Lê (Theo CNN)