Khi tòa chung cư ở Antakya, đông nam Thổ Nhĩ Kỳ, đổ sập trong thảm họa động đất, Zafer Mahmut Boncuk phát hiện người mẹ 75 tuổi của mình vẫn còn sống nhưng mắc kẹt dưới hàng tấn bê tông.
Boncuk, 60 tuổi, vẫn có thể nói chuyện với bà, nắm lấy tay bà và đưa cho bà nước uống. Nhiều giờ trôi qua, ông điên cuồng tìm kiếm bất cứ ai ở thành phố Antakya có thể giúp mình. Nhưng bất chấp những lời van nài của ông, không ai đến và mẹ ông qua đời ngày 7/2, một ngày sau trận động đất.
Giống nhiều người khác ở Thổ Nhĩ Kỳ, nỗi đau buồn của ông đã biến thành cơn phẫn nộ vì phản ứng ban đầu của giới chức với thảm họa cũng như những nhà thầu đã thi công các tòa nhà dễ dàng "sập như giấy" trong động đất.
Ở Thổ Nhĩ Kỳ, hơn 29.600 người đã thiệt mạng, 12.141 tòa nhà đã bị phá hủy hoặc hư hại nghiêm trọng sau trận động đất. Nước láng giềng Syria cũng ghi nhận hơn 4.500 người thiệt mạng.
Thi thể của mẹ Boncuk được đưa ra khỏi đống đổ nát vào ngày 12/2, gần một tuần sau khi tòa nhà đổ sập. Thi thể của cha ông vẫn chưa được tìm thấy.
"Điều gì sẽ xảy ra nếu đấy là mẹ ngài, thưa Tổng thống Recep Tayyip Erdogan? Ông đã ở đâu vậy?", Boncuk hét lên bên cạnh thi thể mẹ.
Zafer Mahmut Boncuk bày tỏ nỗi tức giận bên cạnh thi thể người mẹ bị mắc kẹt trong đống đổ nát ở thành phố Antakya, Thổ Nhĩ Kỳ ngày 11/2. Ảnh: AP.
"Tôi đưa nước cho bà uống, lau bụi trên khuôn mặt bà. Tôi đã nói với mẹ rằng sẽ cứu bà. Nhưng tôi không làm được", người đàn ông 60 tuổi kể. "Lần cuối chúng tôi nói chuyện, tôi xoa một ít nước lên môi bà. Mười phút sau, mẹ tôi qua đời".
Boncuk cho rằng chính "sự thờ ơ, thiếu thông tin và quan tâm đã khiến mẹ tôi chết trước mặt tôi".
Nhiều người ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng bày tỏ nỗi thất vọng tương tự khi các hoạt động cứu hộ diễn ra chậm chạp sau trận động đất ngày 6/2, khiến khoảng thời gian vàng để cứu sống nhiều người đã bị bỏ lỡ.
Những người khác, đặc biệt ở tỉnh Hatay giáp biên giới Syria, nói rằng chính phủ đã quá chậm trễ trong cung cấp hỗ trợ cho khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất ngay khi trận động đất xảy ra.
Tại thị trấn Adiyaman, Elif Busra Ozturk đợi bên ngoài đống đổ nát của một tòa nhà hôm 11/2, nơi cô chú của cô bị mắc kẹt và nhiều khả năng đã chết. Đây là nơi thi thể hai người em họ cô được tìm thấy.
"Suốt ba ngày qua, tôi đợi bên ngoài để chờ được giúp đỡ, nhưng không ai đến. Có ít đội cứu hộ tới mức họ chỉ tìm kiếm những nơi mà họ tin còn người sống sót", cô nói.
Cũng tại khu vực này, Abdullah Tas, 66 tuổi, nói rằng ông đã ngủ trong ôtô gần tòa nhà mà con trai, con dâu cùng 4 đứa cháu bị chôn vùi. Tas cho hay bốn ngày sau khi trận động đất xảy ra, lực lượng cứu hộ đầu tiên mới tới đây.
"Điều đó còn có ích gì cho những người bị chôn vùi dưới những đống đổ nát", ông hỏi.
Nhiều người đã tập trung sau rào chắn của cảnh sát ở Antakya hôm 11/2, khi nhiều máy ủi xử lý một tòa chung cư cao cấp bị sập. Hơn 1.000 cư dân đang ngủ trong tòa nhà 12 tầng khi động đất xảy ra, biến những căn hộ đắt tiền thành các lớp bê tông chồng lên nhau. Cư dân xung quanh nói hàng trăm người vẫn kẹt bên trong, nhưng phàn nàn rằng nỗ lực giải cứu quá chậm chạp.
"Tôi không biết phải nói gì. Điều này thật đau lòng", Bediha Kanmaz, 60 tuổi, chia sẻ. Thi thể của con trai và cháu trai 7 tháng tuổi đã được đưa ra khỏi đống đổ nát, nhưng con dâu bà vẫn bị chôn vùi trong đó.
"Chúng tôi mở từng túi đựng xác để tìm người thân. Đôi khi chiếc túi chúng tôi mở là những thi thể không còn nguyên vẹn", Kanmaz nói.
Kanmaz cũng đổ lỗi cho chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ phản ứng quá chậm, đồng thời cáo buộc cơ quan cứu hộ quốc gia chưa nỗ lực hết mình để giải cứu những người còn sống.
Tổng thống Erdogan tuần trước nói rằng những nỗ lực cứu hộ đã được tiến hành ở tất cả 10 tỉnh bị ảnh hưởng, bác bỏ những cáo buộc rằng chính phủ chưa nỗ lực hết mình ở vùng thảm họa.
Tuy nhiên, ông thừa nhận những thiếu sót trong công tác cứu hộ. Các quan chức cho biết nỗ lực cứu hộ ở Hatay ban đầu rất khó khăn do đường băng sân bay và các tuyến đường bộ bị hư hại do động đất.
Kanmaz cũng trút nỗi giận dữ vào sự cẩu thả của các nhà thầu xây dựng tòa chung cư. "Nếu có thể tóm được nhà thầu, tôi sẽ xé anh ta thành từng mảnh", bà nói.
Phó tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Fuat Oktay ngày 12/2 cho biết giới chức đã xác định 131 nghi phạm chịu trách nhiệm về chất lượng công trình tại 10 tỉnh bị động đất ảnh hưởng. "Chúng tôi sẽ điều tra vấn đề kỹ lưỡng trước khi tiến hành thủ tục tố tụng cần thiết, đặc biệt với các tòa nhà thiệt hại nặng nề gây thương vong", ông nói.
Nhà thầu xây dựng tòa chung cư cao cấp với 250 căn hộ mà Kanmaz ở đã bị bắt tại sân bay Istanbul ngày 10/2, khi ông này chuẩn bị rời khỏi đất nước, theo hãng thông tấn Anadolu. Luật sư của nhà thầu nói rằng dư luận đang cố tìm "con dê tế thần" sau thảm họa.
Nhưng các chuyên gia nhận định một tòa chung cư cao cấp như vậy đổ sập do động đất, trong khi các công trình xung quanh vẫn trụ vững, là hậu quả của quá trình thi công ẩu và vật liệu không phù hợp. "Các kỹ sư xây dựng và kiến trúc sư Thổ Nhĩ Kỳ thiếu trình độ, kém chuyên môn, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng", Zihni Tekin, chuyên gia tư vấn tại Đại học Kỹ thuật Istanbul, nói.
Cảnh tượng đổ nát ở Hatay, Thổ Nhĩ Kỳ ngày 11/2. Ảnh: AP.
Tại miền nam Thổ Nhĩ Kỳ, căng thẳng đang gia tăng. Một số người tỏ ra tức giận vì người tị nạn Syria ở đây đã tạo ra gánh nặng cho hệ thống phúc lợi và cạnh tranh với người dân địa phương sau thảm họa.
"Có rất nhiều người nghèo ở Hatay, nhưng họ không nhận được gì. Các khoản viện trợ được chuyển cho người Syria. Họ cho người Syria nhiều hơn. Ở đây người Syria nhiều hơn người Thổ", Kanmaz nói.
Nhiều dấu hiệu cho thấy căng thẳng có thể đang sục sôi.
Hai nhóm cứu trợ của Đức và Áo đã tạm ngừng công việc cứu hộ ở Hatay vì lo ngại an toàn cho nhân viên. Họ chỉ tiếp tục công việc sau khi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ được triển khai để đảm bảo an ninh cho khu vực, theo bài đăng trên Twitter của người phát ngôn Bộ Quốc phòng Áo.
"Căng thẳng ngày càng gia tăng giữa các nhóm khác nhau ở Thổ Nhĩ Kỳ. Tiếng súng đã vang lên", trung tá Pierre Kugelweis, phát ngôn viên quân đội Áo, cho hay. Ông không nói rõ bên nào đã nổ súng.
Steven Berger, giám đốc điều hành nhóm cứu trợ ISAR của Đức, nói rằng "có thể thấy nỗi đau đang dần biến thành sự phẫn nộ".
Đối với Kanmaz, tâm trạng bà giờ đan xen giữa đau buồn và tức giận.
"Tôi tức giận. Chúng tôi sống vì con cái, bởi chúng là điều quan trọng nhất với chúng tôi. Chúng tôi chỉ sống nếu chúng sống. Cuộc sống của chúng tôi coi như chấm hết. Tất cả những gì bạn thấy ở đây đã kết thúc", bà nói.
Thanh Tâm (Theo AP)