Theo CNN, ứng viên Catherine Cortez Masto của đảng Dân chủ ngày 12/11 đánh bại đối thủ Cộng hòa Adam Laxalt trong cuộc đua vào Thượng viện tại bang Nevada, nâng số ghế đảng Dân chủ giữ ở Thượng viện lên 50. Bà Cortez Masto từng là công tố viên và tổng chưởng lý bang. Bà đã là thượng nghị sĩ Nevada từ năm 2017.
Đảng Dân chủ chỉ cần 50 ghế để kiểm soát Thượng viện, do Phó tổng thống Kamala Harris đóng vai trò Chủ tịch Thượng viện và có thể bỏ lá phiếu quyết định trong trường hợp tỷ lệ phiếu giữa hai bên là 50-50. Do đó, chiến thắng của Cortez Masto đồng nghĩa đảng Dân chủ bảo toàn thế kiểm soát Thượng viện.
Cục diện bầu cử lưỡng viện Mỹ. Đồ họa: CNN.
Đây được đánh giá là động lực rất lớn đối với Tổng thống Joe Biden trong hai năm còn lại của nhiệm kỳ. Đảng Dân chủ có khả năng thông qua các đề cử tư pháp của ông Biden, cũng như bác các dự luật được Hạ viện thông qua và có thể thiết lập chương trình nghị sự riêng của họ.
Ông Biden có thể tránh kịch bản cựu tổng thống Barack Obama đã phải đối mặt vào năm 2016, khi lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện khi đó Mitch McConnell từ chối tổ chức bỏ phiếu về ứng viên thẩm phán Tòa án Tối cao mà ông Obama đề cử, Merrick Garland.
"Đây là tin rất tốt cho chính quyền Biden, bởi vì các vấn đề như phê duyệt thẩm phán và bổ nhiệm nội các sẽ không nằm dưới sự điều phối của Mitch McConnell ở Thượng viện, mà sẽ do Chuck Schumer, người bảo toàn vị trí lãnh đạo phe đa số, xử lý", David Chalian, bình luận viên chính trị của CNN, nhận xét.
Gloria Borger, nhà phân tích chính trị trưởng của CNN, cho rằng đảng Cộng hòa sẽ phải "tự vấn rất nhiều" và tầm ảnh hưởng của ông Trump trong nội bộ đảng có thể suy giảm. Ông Adam Laxalt, người bị đánh bại ở Nevada, là ứng viên đã được cựu tổng thống hậu thuẫn.
Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Catherine Cortez Masto tại Nevada ngày 7/11. Ảnh: Reuters.
Tổng thống Biden và lãnh đạo phe Dân chủ đã bày tỏ sự phấn khởi về kết quả.
"Cuộc bầu cử này là một chiến thắng, chứng minh cho năng lực và chương trình nghị sự của đảng Dân chủ. Đây cũng là chiến thắng cho người dân Mỹ", lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Chuck Schumer nói.
Ông nhận định có ba điều giúp đảng Dân chủ giữ vững thế kiểm soát Thượng viện: "Một là những ứng viên tuyệt vời của chúng tôi. Hai là chương trình nghị sự và những thành tựu của chúng tôi. Và ba là người dân Mỹ không chấp nhận những ứng viên Cộng hòa theo chủ nghĩa 'Khiến nước Mỹ vĩ đại trở lại' cực đoan phản dân chủ".
"Chúng tôi cảm thấy phấn khởi về tình hình hiện tại. Ngay từ đầu tôi đã là người rất lạc quan. Tôi không ngạc nhiên nhưng rất hài lòng về số cử tri đi bỏ phiếu", Tổng thống Biden nói và ca ngợi chất lượng của các ứng viên đảng Dân chủ.
Thượng nghhị sĩ đảng Dân chủ đương nhiệm bang Georgia Raphael Warnock (trái) và đối thủ đảng Cộng hòa Herschel Walker. Ảnh: AP.
Ông nói thêm rằng đảng Dân chủ sẽ tập trung vào cuộc bầu cử sắp tới ở Georgia với mục tiêu tăng cách biệt số ghế với đảng Cộng hòa. "Sẽ tốt hơn cho các chương trình nghị sự của tôi nếu chúng ta có 51 thượng nghị sĩ Dân chủ. Chúng ta sẽ không phải đảm bảo hai đảng có số lượng thành viên đồng đều tại các ủy ban Thượng viện. Đó là lý do cuộc đua ở Georgia quan trọng", ông Biden nói. "Cách biệt càng lớn càng tốt".
Georgia là bang duy nhất chưa có kết quả bầu cử Thượng viện. Cuộc cạnh tranh lần thứ hai sẽ diễn ra vào ngày 6/12 giữa thượng nghị sĩ Dân chủ Raphael Warnock và đối thủ Cộng hòa Herschel Walker, do cả hai ứng viên không đạt đủ 50% số phiếu để giành phần thắng ở vòng thứ nhất.
Tại Hạ viện, đảng Cộng hòa hiện vẫn dẫn trước với 211 ghế trong khi đảng Dân chủ giành được 204 ghế. Đảng Cộng hòa nhiều khả năng sẽ kiểm soát được Hạ viện, nhưng với chênh lệch số ghế không lớn.
Nếu kiểm soát Hạ viện, đảng Cộng hòa vẫn có thể định hình phần còn lại nhiệm kỳ của ông Biden, ngăn chặn các ưu tiên của đảng Dân chủ như quyền phá thai, và mở cuộc điều tra về chính quyền cũng như gia đình ông.
Nguyễn Tiến