Học sinh tốt nghiệp khóa 2022 tại trường trung học Bethel Park, phía tây bang Pennsylvania, đều hò reo, cổ vũ cuồng nhiệt cho hầu hết các bạn cùng lớp khi họ đội mũ, mặc áo choàng lên bục nhận bằng. Nhưng khi giáo viên xướng tên của Thomas Matthew Crooks, chỉ vài tiếng vỗ tay yếu ớt vang lên.
Các bạn cùng lớp cho hay trong suốt thời gian trung học, Crooks là một học sinh trầm tính, cô độc, đôi khi bị bắt nạt và không bao giờ bày tỏ quan điểm chính trị. Anh ta thỉnh thoảng mặc trang phục rằn ri hoặc quần áo thợ săn, có rất ít bạn bè và gặp khó khăn khi giao lưu ở trường.
"Nếu ai đó nói điều gì không vừa tai trước mặt Crooks, anh ta sẽ chỉ nhìn chằm chằm vào họ", Julianna Grooms, người tốt nghiệp sau Crooks một năm, kể.
Bạn cùng trường Sarah D' Angelo cho biết ấn tượng duy nhất của cô về Crooks là một thanh niên cô độc, chỉ có vài người bạn.
Kendall Spragg, học sau Crooks một năm tại trường trung học Bethel Park, cho hay anh ta đôi khi ngồi một mình trong bữa trưa. "Anh ta không thực sự hòa hợp với mọi người xung quanh", cô nói.
Bởi vậy, họ không thể tin được rằng Crooks, 20 tuổi, là người đã mang một khẩu súng trường kiểu AR-15 trèo lên mái nhà để ngắm bắn cựu tổng thống Donald Trump khi ông tới hạt Butler, bang Pennsylvania để vận động tranh cử hôm 13/7.
Những phát đạn của Crooks bắn sượt ông Trump, khiến một khán giả thiệt mạng và hai người bị thương. Cựu tổng thống chỉ bị thương ở tai và Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) xác định đây là một vụ ám sát hụt.
Chân dung Thomas Matthew Crooks trong sổ kỷ yếu của trường trung học Bethel Park. Ảnh: Reuters
Khi thông tin về Crooks được công bố, những người khác sống gần nhà cho biết họ không có chút ấn tượng nào về anh ta. Học sinh từ các trường trung học trong khu vực đang lùng sục thông tin trên mạng xã hội để tìm bất kỳ dấu vết nào về Crooks, nhưng không phát hiện được nhiều điều.
Các quan chức thực thi pháp luật đã gặp trở ngại đáng kể trong nỗ lực nhận dạng Crooks sau khi bắn hạ anh ta, vì không tìm thấy bất kỳ giấy tờ tùy thân có ảnh nào trên thi thể.
Họ đã phải dựa vào số đăng ký trên khẩu súng trường kiểu AR-15 mà Crooks sử dụng để lần tới Matthew Crooks, bố của anh ta. Khẩu súng này được ông Matthew mua hợp pháp và FBI đang xác minh xem liệu anh ta có lấy trộm vũ khí của bố hay không.
Các nguồn tin am hiểu cuộc điều tra cho biết ông Matthew đã nghĩ rằng con trai mang súng đến trường bắn để luyện tập vào ngày hôm đó, nhưng bắt đầu lo lắng khi không thể liên lạc được với anh ta và đã gọi cảnh sát sau khi nghe tin về vụ nổ súng.
Nhà chức trách đã tìm thấy thiết bị nổ trong xe của Crooks đậu gần hiện trường, đồng thời phát hiện vật liệu chế tạo bom tại nhà của gia đình anh ta, FBI cho hay.
Theo Kevin Rojek, đặc vụ FBI phụ trách văn phòng ở Pittsburgh, Crooks hành động một mình theo kiểu "sói đơn độc" và các nhà điều tra đang tìm cách xác định động cơ nổ súng của anh ta.
Các quan chức cho biết một phần thách thức nảy sinh từ việc họ không tìm thấy bất kỳ loại văn bản hay bản tuyên ngôn nào của kẻ tấn công cho thấy lập trường tư tưởng hay khuynh hướng chính trị của anh ta.
Đặc vụ FBI đang khẩn trương thúc đẩy quy trình cấp phép truy cập vào điện thoại di động của Crooks. Nhưng những dữ liệu hạn chế mà họ thu thập được từ những thông tin liên lạc gần đây của anh ta không tiết lộ bất cứ điều gì về động cơ hay có người nào khác tham gia cùng Crooks.
Trước vụ nổ súng, nghi phạm không nằm trong danh sách những mối đe dọa tiềm tàng của FBI và các nhà điều tra cũng không phát hiện dấu hiệu nào cho thấy anh ta gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần.
"Chúng tôi đang tiếp tục xem xét tất cả tài khoản mạng xã hội của anh ta và tìm kiếm mọi phát ngôn mang tính đe dọa, nhưng tới hiện tại, chúng tôi vẫn chưa tìm thấy gì", Rojek nói.
Crooks khá ít hiện diện trên mạng xã hội hay có nhiều hoạt động chính trị. Anh ta dường như có một tài khoản trên Discord, mạng xã hội được những người đam mê trò chơi điện tử ưa dùng, song không thường xuyên truy cập.
Một phát ngôn viên của Discord cho hay Crooks đã không đăng bài bằng tài khoản trên mạng xã hội này trong nhiều tháng, thêm rằng Discord đã xóa tài khoản của Crooks dựa trên chính sách vi phạm.
Crooks từng làm trợ lý dinh dưỡng tại Trung tâm Điều dưỡng và Phục hồi Kỹ năng Bethel Park. Marcie Grimm, quản lý cơ sở, cho hay họ đã bị sốc khi biết Crooks liên quan đến vụ ám sát hụt cựu tổng thống Trump. Theo lời các đồng nghiệp tại trung tâm, Crooks "luôn hoàn thành tốt công việc và có lý lịch sạch sẽ".
Khoảnh khắc nghi phạm nổ súng và bị bắn hạ trong vụ ám sát hụt cựu tổng thống Mỹ Donald Trump. Video: TMZ, CNN
Theo hồ sơ của Ủy ban Bầu cử Liên bang, vào ngày Tổng thống Joe Biden nhậm chức hồi năm 2021, Crooks đã quyên góp 15 USD cho Dự án Cử tri Cấp tiến, trụ sở tại Chicago. Đây là một ủy ban hành động chính trị liên kết với đảng Dân chủ nhằm vận động cử tri. Tuy nhiên, hồ sơ bỏ phiếu của bang Pennsylvania lại cho thấy anh ta đã đăng ký là một đảng viên Cộng hòa.
"Anh ta chưa bao giờ phát biểu công khai về quan điểm chính trị hay việc anh ta ghét ông Trump đến mức nào", D' Angelo cho biết.
Theo TribLIVE, trang tin ở Tây Pennsylvania, vào năm cuối cấp, Crooks đã giành được giải thưởng Ngôi sao Sáng kiến Khoa học & Toán học Quốc gia trị giá 500 USD.
Hai bạn học khác tại trường trung học Bethel Park nói rằng họ không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu cảnh báo rõ ràng nào từ Crooks.
Bạn học Zach Bradford cho biết Crooks từng tham gia các lớp học về lịch sử và chính phủ Mỹ. Anh ấn tượng rằng Crooks là một người "cực kỳ thông minh" và dường như có quan điểm "hơi nghiêng về cánh hữu".
Bradford nhớ có vài lần Crooks bị bạn cùng lớp bắt nạt nhưng anh vẫn bị sốc khi nghe tin Crooks là kẻ nổ súng vào cựu tổng thống Trump.
"Thành thực mà nói, tôi chưa bao giờ nghĩ tới chuyện này", anh cho hay.
Cựu tổng thống Donald Trump giơ nắm tay sau khi bị ám sát hụt tại Butler, bang Pennsylvania, ngày 13/7. Ảnh: AP
Khu phố ở Bethel Park, nơi Crooks lớn lên là khu dân cư thuộc "tầng lớp trung lưu khá bền vững, có thể được xếp vào lớp trung lưu cận thượng lưu", Dan Grzybek, người đại diện cho khu vực trong hội đồng quận, nói.
Grzybek từng gặp cha mẹ của nghi phạm vào năm ngoái. Ông không nhớ tường tận cuộc trò chuyện, nhưng có ấn tượng rằng họ là người vui vẻ và cởi mở.
Trong khi Crooks đăng ký là thành viên đảng Cộng hòa, mẹ anh ta lại là đảng viên Dân chủ còn cha theo chủ nghĩa Tự do, một sự pha trộn khá điển hình ở khu vực.
Grzybek, người sống cách gia đình Crooks khoảng một km, cho hay cả khu phố đang rất sốc. "Hầu hết mọi người không thể tin rằng điều đó lại xảy ra ở khu chúng tôi", ông nói.
Người hàng xóm Dean Sierka, 52 tuổi, đã biết Crooks và bố mẹ anh ta nhiều năm. Hai gia đình sống cách nhau vài căn nhà và con gái của Sierka từng học cùng trường với Crooks suốt nhiều năm.
Sierka nhớ Crooks là người trầm tính và nhút nhát. Bà gặp anh ta ít nhất một lần một tuần, thường là khi Crooks đi bộ từ nhà đến trung tâm điều dưỡng.
"Không thể tưởng tượng được chuyện đã xảy ra", bà cho hay. "Cha mẹ và gia đình cậu ta đều là những người tử tế. Thật quá sức điên rồ".
Vũ Hoàng (Theo WSJ, USA Today, Reuters)