Blogger quân sự gốc Ukraine thân Nga Yuri Podolyaka hôm 9/3 nói rằng một nhóm xung kích đã bí mật di chuyển hơn 15 km trong đường ống dẫn khí đốt gần Sudzha, thị trấn chiến lược hiện do Kiev kiểm soát tại tỉnh Kursk. "Họ tập kết tại đây trong vài ngày rồi tấn công từ sau lưng đơn vị Ukraine đồn trú ở khu vực, khiến đối phương bị bất ngờ", Podolyaka cho hay.
Lực lượng Nga chọn đường ống Urengoy-Pomary-Uzhgorod có đường kính khoảng 1,4 mét, nằm ở phía bắc Sudzha, từng được sử dụng để vận chuyển khí đốt cho châu Âu qua Ukraine trước khi ngừng hoạt động khi thỏa thuận trung chuyển hết hạn hồi tháng 1.
Quân nhân Nga trong đường ống khí đốt gần thị trấn Sudzha trong video đăng ngày 9/3. Video: Telegram/Mash
Truyền thông Nga cho biết công tác chuẩn bị cho chiến dịch bắt đầu từ cuối tháng 2 và kéo dài trong vòng một tuần. Mục tiêu của Nga là gây rối và phá hoại ở sâu trong hậu phương, buộc lực lượng Ukraine rút quân từ các khu dân cư ở xa về thị trấn Sudzha.
Lực lượng tham gia gồm 100 quân nhân thuộc Lữ đoàn xung kích đường không Veteran, đơn vị Aida thuộc lực lượng đặc nhiệm Akhmat, Lữ đoàn Bộ binh cơ giới Độc lập Cận vệ số 30, Lữ đoàn Đổ bộ đường không số 11 và Lữ đoàn Vostok.
Các binh sĩ Nga tiếp nhận bình oxy hôm 1/3 và bắt đầu tiến vào đường ống theo từng nhóm nhỏ sau đó một ngày. Họ ém quân bên trong đường ống nhiều ngày, trong điều kiện không có ánh sáng hay khí trời, để chờ lệnh xuất kích của chỉ huy. Hình ảnh được công bố ngày 9/3 cho thấy nhiều binh sĩ đeo mặt nạ dưỡng khí và quân phục lấm lem trong lúc chờ nổ súng.
Một lính Nga tham gia chiến dịch trong ảnh công bố hôm 9/3. Ảnh: Telegram/Mash
Mệnh lệnh tấn công được đưa ra trong ngày 7/3. Kênh Dva Mayora với hơn 1,2 triệu người theo dõi trên Telegram nói rằng nhiều trận giao tranh ác liệt đã diễn ra và một số nhóm xung kích Nga đã xâm nhập Sudzha.
Bộ tổng tham mưu quân đội Ukraine xác nhận Nga đã tận dụng đường ống khí đốt để giành chỗ đứng ở ngoại ô Sudzha, nhưng khẳng định đã kịp thời phát hiện đối phương. "Lực lượng Nga bị tấn công bằng rocket, pháo binh và nhiều loại thiết bị không người lái. Họ đang bị ngăn chặn và hạ gục", cơ quan này tuyên bố và thêm rằng thương vong của Nga ở Sudzha là "rất cao".
Video được quân đội Ukraine công bố cho thấy máy bay không người lái (UAV) phát hiện một số nhóm lính Nga bằng cảm biến ảnh nhiệt. Nhiều loạt pháo và đạn chùm sau đó công kích khu vực, nhưng không có dấu hiệu của các đơn vị Nga và chưa rõ kết quả.
Pháo binh Ukraine tập kích lực lượng Nga gần Sudzha trong video đăng ngày 9/3. Video: Bộ tổng tham mưu quân đội Ukraine
Bộ Quốc phòng Nga chưa lên tiếng về thông tin.
Tướng Apti Alaudinov, chỉ huy Trung đoàn đặc nhiệm Akhmat, khẳng định chiến dịch luồn ống, đánh tập hậu ở Sudzha sẽ không chỉ được đưa vào tài liệu huấn luyện cho quân đội, mà còn cả sách giáo khoa lịch sử của Nga với tư cách là bước ngoặt trong xung đột.
Đây không phải lần đầu Nga áp dụng chiến thuật luồn ống trong xung đột. Một nhóm trinh sát Nga tháng 1/2024 từng luồn theo đường ống để bất ngờ tấn công sâu vào bên trong thành trì Avdeevka ở tỉnh Donetsk, trước khi bị đánh bật khỏi khu vực. Lực lượng Ukraine phải từ bỏ Avdeevka sau đó gần một tháng, đánh dấu một trong những thắng lợi lớn của Nga tại mặt trận Donetsk.
Ukraine tháng 8/2024 tấn công tỉnh Kursk và mong muốn chiến dịch sẽ buộc Nga rút quân về bảo vệ tỉnh biên giới, ngăn bước tiến của đối phương ở mặt trận Donbass, gồm tỉnh Lugansk và Donetsk, cũng như tạo đòn bẩy cho chính quyền Tổng thống Volodymyr Zelensky tại những cuộc đàm phán trong tương lai.
Tuy nhiên, tình hình không như Ukraine kỳ vọng. Sau thời gian đầu bị bất ngờ, quân đội Nga đã củng cố lực lượng và huy động hàng chục nghìn quân cho mặt trận Kursk, trong khi vẫn duy trì đà tiến ở Donbass. Quân đội Ukraine từng phát động một số đợt phản công lớn để phá vây và giảm áp lực cho các đơn vị ở Kursk trong những tháng qua, nhưng không thành công.
Vị trí đường ống Urengoy-Pomary-Uzhgorod. Đồ họa: Economist
Tờ NY Post của Mỹ tuần trước dẫn lời một số binh sĩ Ukraine ở Kursk tiết lộ Kiev có thể từ bỏ chiến dịch và rút lui sau khoảng hai tuần nữa, do hạn chế đáng kể về không gian tác chiến.
Sergiy Sternenko, nhà hoạt động nổi tiếng tại Ukraine, dẫn lời các binh sĩ tham chiến ở Kursk tiết lộ "tình hình hậu cần đã trở nên nguy kịch" và toàn bộ tuyến tiếp tế tới Sudzha đã nằm hoàn toàn trong vùng kiểm soát hỏa lực của Nga.
Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev ngày 9/3 khẳng định Moskva sắp "đóng nồi hầm" ở Kursk, ám chỉ lực lượng Ukraine tại đây sắp bị bao vây hoàn toàn. Trang tin quân sự RusVesna của Nga thêm rằng lực lượng Ukraine đã để mất 50 km2 trong một ngày và hiện chỉ còn kiểm soát khoảng 288 km2 lãnh thổ tại tỉnh Kursk.
Phạm Giang (Theo AP, Lenta, Top War)