Chiến dịch tranh cử của Tổng thống Joe Biden tuần này tiếp tục khoe về những thắng lợi trong nỗ lực gây quỹ trước thềm bầu cử tháng 11. Nhóm của ông Biden ngày 20/3 thông báo họ có 71 triệu USD trong tài khoản tính tới cuối tháng 2, gấp hơn hai lần so với số tiền 33,5 triệu USD của cựu tổng thống Donald Trump.
Chỉ riêng trong tháng 2, chiến dịch của ông Biden huy động được 21,3 triệu USD và chi 6,3 triệu USD, trong khi của nhóm ông Trump thu về 10,9 triệu USD và chi 7,8 triệu USD.
Khoảng cách giữa hai bên đã được nới rộng từ cuối tháng 1, khi chiến dịch của ông Biden kết thúc tháng với 56 triệu USD trong tài khoản, còn ông Trump có khoảng 30 triệu USD trong tay.
"Thật đáng ngại. Tất cả những gì tôi có thể nói là họ cần phải làm tốt hơn. Tôi vẫn tin ông ấy có thể giành chiến thắng, nhưng họ phải giữ được thế cạnh tranh. Song điều đó không xuất hiện ngay lúc này", một chiến lược gia đảng Cộng hòa nói ngày 21/3.
Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa (RNC), nơi điều phối nỗ lực gây quỹ của đảng phục vụ chiến dịch tranh cử, gần đây thay đổi lãnh đạo, khi Michael Whatley, đồng minh của ông Trump, được bầu làm tân chủ tịch. Lara Trump, con dâu ông Trump, giữ ghế đồng chủ tịch. Ngay sau đó, RNC sa thải loạt nhân sự cấp cao.
"Tiền không quyết định tất cả. Song việc thiếu tiền mặt và sa thải nhân viên khiến nhiều cử tri lo sợ rằng các quỹ tranh cử của RNC sẽ được sử dụng để trả chi phí pháp lý cho các luật sư của ông Trump", Doug Heye, chiến lược gia lâu năm đảng Cộng hòa, nói.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại Maryland hôm 24/2. Ảnh: AFP
Chiến dịch tranh cử của ông Biden công kích cựu tổng thống bằng cách sử dụng câu "bạn đã bị sa thải" mà chính ông Trump thường dùng trong chương trình truyền hình thực tế The Apprentice trước đây, để nhấn mạnh Trump đang thua trong cuộc đua gây quỹ.
"Nếu Donald Trump đưa ra những con số như vậy trên The Apprentice, ông ấy sẽ tự sa thải mình", Michael Tyler, giám đốc chiến dịch tranh cử của ông Biden, nói ngày 21/3. "Ông ấy không huy động được tiền là do chương trình nghị sự cực đoan, độc hại về cấm phá thai, cắt giảm an sinh xã hội và thúc đẩy bạo lực chính trị. Những điều này đã khiến các nhà tài trợ quay lưng và đánh mất ủng hộ từ các nhóm cử tri định đoạt cuộc bầu cử".
Tyler nhấn mạnh rằng "ngay cả khi ông ấy có tiền, đó cũng không phải thông điệp mà cử tri sẽ ủng hộ".
Ammar Moussa, phát ngôn viên chiến dịch của ông Biden, lưu ý cựu tổng thống đã chi khoảng 1/3 số tiền huy động được cho các khoản phí pháp lý, một vấn đề nhức nhối khi Trump phải đối mặt với 4 phiên tòa hình sự và hàng chục cáo buộc.
Và chiến dịch của ông Biden bày tỏ lạc quan rằng số tiền gây quỹ của họ sẽ tiếp tục tăng lên, chỉ ra họ đã thu về 10 triệu USD chỉ trong 24 giờ sau khi Tổng thống đọc Thông điệp Liên bang.
Ông Biden đã tổ chức ba buổi gây quỹ ở Texas trong tuần này và dự kiến tham dự thêm hai buổi nữa vào tuần tới, trong đó có sự kiện ở thành phố New York cùng với các cựu tổng thống Barack Obama và Bill Clinton.
RNC hiện khó có khả năng hỗ trợ cho chiến dịch tranh cử của ông Trump. Ủy ban cho biết huy động được 10,7 triệu USD trong tháng 2, kết thúc tháng với 11,3 triệu USD trong tài khoản ngân hàng. Song Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ (DNC) thu về 16,6 triệu USD trong tháng hai và hiện còn khoảng 26,6 triệu USD tiền mặt trong tay.
Giới quan sát cho rằng bức tranh tài chính của cả hai bên chưa hoàn chỉnh. Cả ông Trump và ông Biden đều đang huy động tiền thông qua các ủy ban gây quỹ chung và các báo cáo tài chính dự kiến được đưa ra vào giữa tháng 4.
Cuối tuần qua, nhóm của ông Biden báo cáo huy động được tổng cộng 53 triệu USD trong tháng 2 từ khắp các ủy ban ủng hộ nỗ lực tái tranh cử của ông, nâng tổng số tiền trong tài khoản lên 155 triệu USD. Đây được cho là số tiền cao nhất mà một ứng viên đảng Dân chủ huy động được ở giai đoạn tranh cử này. Báo cáo tài chính tháng 4 từ các ủy ban sẽ cung cấp thêm chi tiết về cách thức và nguồn tiền đã huy động.
Các nhóm bên ngoài cũng cam kết ủng hộ ông Biden hơn một tỷ USD. Số tiền này tách bạch với các khoản đã báo cáo ngày 21/3.
Trong khi đó, cựu tổng thống Trump đang đối mặt cuộc khủng hoảng tài chính liên quan tới những vụ kiện tụng gần đây.
Ông Trump đang đau đầu với khoản phạt tổng cộng 464 triệu USD, liên quan tới vụ kiện dân sự ở bang New York. Dù Trump đã nộp đơn kháng cáo, Tổng chưởng lý New York Letitia James vẫn yêu cầu ông nộp phạt hoặc tìm phương án bảo lãnh cho khoản phạt này trước hạn chót 25/3. Số tiền bảo lãnh được yêu cầu bằng 120% khoản phạt, tương đương 557 triệu USD, cộng với 18 triệu USD tiền phí cho công ty đồng ý bảo lãnh.
Nếu Trump không tìm được phương án bảo lãnh sau ngày 25/3, Tổng chưởng lý James có thể bắt đầu tịch thu tài sản của ông, gồm các tài khoản ngân hàng hoặc những tài sản khác như tòa tháp văn phòng Manhattan của cựu tổng thống ở số 40 Phố Wall.
Ngoài ra, cựu tổng thống đang được bảo lãnh 91 triệu USD để kháng cáo trong vụ thua kiện nhà văn E. Jean Carroll trước đó.
Các cuộc chiến pháp lý cũng làm cạn kiệt ngân sách bầu cử của ông. Năm ngoái, các ủy ban hành động chính trị (PAC) ủng hộ ông phải chi ít nhất 50 triệu USD cho chi phí pháp lý và con số này có thể tăng lên khi ông chuẩn bị cho các phiên tòa dự kiến trong năm nay.
Make America Great Again Inc, siêu PAC ủng hộ Trump, cho biết ĐÃ huy động được 12,8 triệu USD trong tháng 2 và đang có 25,5 triệu USD trong tài khoản.
Save America, một siêu PAC khác hậu thuẫn Trump, thông báo còn 4 triệu USD trong tài khoản vào cuối tháng 2, giảm từ hơn 6 triệu USD trong tháng trước đó. Đây là một trong những ủy ban mà ông Trump đã sử dụng để thanh toán các hóa đơn pháp lý của mình. Nhóm này được cho đã chi gần 5,6 triệu USD trong tháng 2 cho các nhóm pháp lý bảo vệ Trump.
Người ủng hộ giơ ảnh cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại bang Pennsylvania hồi tháng 1. Ảnh: AFP
Bất chấp thực tế chiến dịch Trump đang hụt hơi trong nỗ lực gây quỹ trước đối thủ đảng Dân chủ, chủ tịch RNC Whatley lạc quan rằng tình hình sẽ cải thiện khi chiến dịch của cựu tổng thống hợp nhất với hoạt động của RNC. Ông nhấn mạnh thỏa thuận gây quỹ chung gần đây do RNC và chiến dịch của Trump đàm phán sẽ đảm bảo đảng có "các khoản tiền cần thiết để chiến thắng cuộc bầu cử".
"Hai nhóm của chúng tôi cho nhiều người thấy được tầm nhìn của Tổng thống Trump về nước Mỹ và chúng tôi đang làm việc để hợp nhất hoạt động hai bên. Việc sáp nhập sẽ mở rộng đáng kể năng lực và phạm vi tiếp cận của chúng tôi", ông cho hay.
Trump dự kiến tổ chức một buổi gây quỹ lớn ở Florida vào đầu tháng 4. Đồng minh của ông hy vọng sự kiện sẽ giúp tăng ngân sách và tập hợp các nhà tài trợ lớn ủng hộ nỗ lực chạy đua vào Nhà Trắng của Trump.
Một số thành viên đảng Cộng hòa cho rằng dù ông Biden dẫn trước cuộc vận động gây quỹ, số tiền này không giúp ông chiến thắng.
"Mọi người đều thấy ông ấy già nua và yếu đuối. Họ nghĩ ông ấy thất bại về kinh tế, nhập cư, chính sách Trung Đông. Tiền bạc sẽ không thể thay đổi điều đó", Shermichael Singleton, chiến lược gia đảng Cộng hòa, nói.
Nhớ lại cuộc đua năm 2016 giữa ông Trump và bà Hillary Clinton, chiến lược gia Heye cho biết ông Trump có thể giành chiến thắng lần nữa. Ông chỉ ra tỷ lệ ủng hộ của ông Trump ở một số bang chiến trường quan trọng cao hơn Tổng thống Biden.
"Ông Trump đã chiến thắng vào năm 2016 mà không cần một đội ngũ chuyên nghiệp hoặc bộ máy gây quỹ. Nếu các cuộc thăm dò là chính xác, ông ấy có thể làm như vậy lần nữa", Heye nói, song thêm rằng ông Trump và đảng Cộng hòa "nên trấn an các nhà tài trợ nhiều hơn".
Thanh Tâm (Theo Washington Post, WSJ, The Hill, AFP)