Tổng thống Joe Biden đang tận hưởng kỳ nghỉ cuối năm ở quần đảo Virgin của Mỹ, trước khi bước vào năm quyết định liệu ông có tham gia "câu lạc bộ" tổng thống một nhiệm kỳ hay không. Trong khi đó, các ứng viên đảng Cộng hòa đang trong chặng nước rút trước thềm vòng bầu cử sơ bộ, chọn ứng viên đại diện đảng cho cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024.
Sau một kỳ nghỉ Giáng sinh ngắn, cựu thống đốc Nam Carolina Nikki Haley và Thống đốc Florida Ron DeSantis đã quay lại chiến dịch vận động tranh cử, tổ chức các sự kiện tại Iowa và New Hampshire, những bang mở màn cho năm bầu cử ở Mỹ.
Bang Iowa dự kiến tổ chức cuộc họp kín của đảng Cộng hòa vào ngày 15/1 tới. Cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên trên toàn quốc của đảng Cộng hòa ở bang New Hampshire sẽ diễn ra một tuần sau đó.
Ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Nikki Haley phát biểu tại sự kiện vận động tranh cử ở bang Iowa hôm 20/2. Ảnh: Reuters
Tỷ lệ ủng hộ tăng dần trong các cuộc thăm dò gần đây và sự nhiệt tình của các nhà tài trợ đã mở cánh cửa hy vọng cho bà Haley trở thành ứng viên được tin cậy nhất tại bang New Hampshire.
Tuy nhiên, Stephen Collinson, nhà phân tích của CNN, cho rằng với việc cựu tổng thống Donald Trump hiện vẫn thống trị đường đua đảng Cộng hòa, bà Haley cần phải tìm cách khiến cử tri đồng loạt quay lưng với ông Trump nếu không muốn chỉ là người về thứ hai trong cuộc đua.
Cựu đại sứ Mỹ đang áp dụng chiến lược chỉ trích gián tiếp ông Trump như tác nhân gây hỗn loạn ở Mỹ. Bà không khai thác các phiên tòa hình sự nhắm vào cựu tổng thống hay nỗ lực lật ngược bầu cử năm 2020. Haley không công kích trực tiếp cựu tổng thống để không làm mất lòng nhiều cử tri đảng Cộng hòa ủng hộ ông.
"Ngay cả khi chiến thuật đó hiệu quả ở bang New Hampshire, bà ấy vẫn sẽ đối mặt thách thức lớn tại bang quê nhà Nam Carolina trong cuộc bầu cử sơ bộ vào cuối tháng sau, nơi ông Trump rất được ái mộ", Collinson cảnh báo.
Trong những ngày tới, bà Haley dự kiến có nhiều lần xuất hiện cùng Thống đốc New Hampshire Chris Sunun, người ủng hộ bà và từ lâu cho rằng cuộc bỏ phiếu sơ bộ ở bang này sẽ định hình cuộc đua của đảng Cộng hòa, khởi đầu cho sự lu mờ của ông Trump.
Bà Haley đang dần thu hẹp khoảng cách với ông Trump ở bang New Hampshire. Cuộc khảo sát của Đại học Saint Anselm ở bang New Hampshire chỉ ra 30% cử tri đảng Cộng hòa ủng hộ Haley, ít hơn 14% so với ông Trump. Con số 30% cao gấp đôi mức độ ủng hộ mà Haley có được trong cuộc thăm dò ba tháng trước. Con số 14% cũng là mức chênh lệch thấp nhất so với ông Trump của bất kỳ ứng viên nào tại bang này.
Giới quan sát cho rằng Haley tăng dần tỷ lệ ủng hộ trong các cuộc khảo sát gần đây phần lớn nhờ tầng lớp trí thức giàu có ở vùng ngoại ô, những người đã mệt mỏi với những lời lẽ gay gắt và rắc rối pháp lý của ông Trump.
Nếu cựu thống đốc Nam Carolina muốn tiến xa hơn và có cơ hội đánh bại ông Trump trong cuộc tranh đề cử đảng Cộng hòa, bà phải thu hút thêm nhiều cử tri sống ở vùng nông thôn, thuộc tầng lớp trung lưu hoặc lao động, theo các nhà thăm dò dư luận.
Trước khi cuộc họp kín ở bang Iowa bắt đầu ngày 15/1, bà Haley cũng đã có những chuyến đi vận động tranh cử tại những khu vực vốn ủng hộ ông Trump trong bang, trong đó có những khu vực rất bảo thủ.
Thống đốc Florida Ron DeSantis tại Tuscaloosa, Alabama, hôm 6/12. Ảnh: AFP
Thống đốc Ron DeSantis từng được đánh giá là đối thủ đáng gờm của ông Trump. Tuy nhiên, ông DeSantis đã trải qua một năm 2023 khá khó khăn với chiến dịch vận động có phần vụng về và kém hiệu quả.
DeSantis dự kiến dồn mọi nỗ lực trong 2,5 tuần tới vào bang Iowa. DeSantis, người đã tới thăm tất cả 99 hạt của bang Iowa, sẽ bắt đầu cuộc vận động rầm rộ trên toàn bang trong tuần này với chuỗi sự kiện ở Ankeny và Marion. Ông sau đó sẽ xuất hiện cùng Thống đốc Kim Reynolds, người đã tuyên bố hậu thuẫn ông, ở hạt Clayton, phía đông Iowa.
Cuộc thăm dò ở bang Iowa đầu tháng 12 cho thấy ông DeSantis đang kém Trump tới 32 điểm phần trăm. Cuộc thăm dò cho thấy 51% cử tri nhiều khả năng tham gia cuộc họp kín của đảng Cộng hòa nói rằng ông Trump là lựa chọn số một của họ trong số 7 ứng viên tiềm năng, trong khi 19% chọn DeSantis và 16% chọn Haley.
Doanh nhân Vivek Ramaswamy nhận được 5% ủng hộ, Thống đốc New Jersey Chris Christie có 4%, trong khi tất cả những người còn lại chỉ nhận được 1% hoặc ít hơn.
Cựu tổng thống Mỹ Trump tại cuộc mít tinh vận động tranh cử ở New Hampshire hôm 16/12. Ảnh: AFP
Ở cả hai bang bầu cử sơ bộ đầu tiên, cuộc thăm dò trong những tháng gần đây cho thấy ông Trump vẫn là ứng viên hàng đầu.
Sự ủng hộ mạnh mẽ của các cử tri đảng Cộng hòa, tầm ảnh hưởng của Trump trong nhóm nhà lập pháp đảng Cộng hòa cũng như sự ngần ngại của các đối thủ trong việc công khai chống lại ông cho thấy vị thế của cựu tổng thống trong đảng vẫn rất vững chắc.
Ông Trump đang tiến hành chiến dịch tranh cử năm 2024 chưa từng có trong lịch sử Mỹ vì vướng vào nhiều rắc rối pháp lý. Cựu tổng thống dành phần lớn thời gian kỳ nghỉ lễ cuối năm để phàn nàn về công tố viên đặc biệt Jack Smith, người dẫn dắt cuộc điều tra liên bang về cáo buộc lật kèo bầu cử năm 2020. Phiên xét xử dự kiến diễn ra vào đầu tháng 3, ngay trước Siêu thứ ba, ngày nhiều bang tổ chức bầu cử sơ bộ. Tuy nhiên, ông Trump đang cố gắng lùi ngày xét xử bằng cách trình lập luận lên tòa rằng ông được hưởng quyền miễn truy tố.
Giới quan sát cho rằng cựu tổng thống Trump có thể tận dụng phán quyết loại ông khỏi lá phiếu bầu của bang Colorado thành động lực thúc đẩy nhiều người Mỹ đứng về phía mình. Họ cho rằng đây là cơ hội để ông kích động những người ủng hộ và giành đồng cảm trong nội bộ đảng Cộng hòa. Trump nhiều lần tuyên bố ông là nạn nhân "cuộc săn phù thủy" của đảng Dân chủ và chính quyền Tổng thống Biden.
"Đừng bao giờ quên kẻ thù của chúng ta muốn tước đoạt tự do của tôi, vì tôi sẽ không bao giờ để họ tước đoạt tự do của bạn. Tôi sẽ không để họ làm điều đó", ông nói với đám đông ủng hộ ở Waterloo, bang Iowa tối 19/12.
Khi cuộc đua cho vòng bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa đang tới chặng nước rút và vị thế của cựu tổng thống vẫn vững chắc, các ứng viên tiềm năng khác của đảng đang cố đẩy mạnh chiến dịch để đi tìm lời giải cho câu hỏi liệu họ có thể đánh bại Trump trong cuộc đua đề cử năm tới hay không.
Tuy nhiên, giới quan sát không đánh giá cao khả năng này. "Tôi không nghĩ khi nhìn vào các chỉ số hiện tại, bạn có thể thấy con đường tranh cử dành cho bất kỳ ai khác ngoài ông Trump", Kyle Kondik, nhà phân tích bầu cử tại Trung tâm Chính trị Đại học Virginia, nói.
Thanh Tâm (Theo CNN, Reuters, WSJ, MSNBC)