"Đó là quyết định chúng tôi đã đưa ra", Ngoại trưởng Canada Melanie Joly trả lời phỏng vấn hôm 24/8. "Đó chính xác là những gì Đức yêu cầu chúng tôi".
Bà cho biết quyết định được đưa ra sau yêu cầu từ Thủ tướng Đức Olaf Scholz, người thăm Canada ngày 21-23/8. Theo đó, 5 tuabin được sử dụng trong đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 1 của Nga sẽ được vận chuyển từ thành phố Montreal, tỉnh bang Quebec của Canada, sang Đức.
"Canada không muốn đưa ra bất kỳ lý do nào để Tổng thống Nga Vladimir Putin tiếp tục vũ khí hóa dòng năng lượng đến châu Âu", bà nói thêm.
Sáu tuabin của tập đoàn công nghiệp Đức Siemens đã được đưa đến Montreal để bảo trì khi Canada tuyên bố cấm vận Nga do xung đột ở Ukraine. Theo yêu cầu của Đức, Ottawa tháng trước thông báo miễn trừ cho các tuabin để bàn giao cho tập đoàn năng lượng Nga Gazprom, nơi vận hành đường ống Nord Stream 1 cung cấp khí đốt tự nhiên cho Đức và các nước châu Âu khác.
Một tuabin đã được gửi trả cho Đức, nhưng Gazprom từ chối nhận hàng, với lý do các vấn đề kỹ thuật và tuyên bố muốn có thêm tài liệu cho thấy thiết bị này không phải chịu lệnh trừng phạt phương Tây.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz đứng cạnh tuabin trong chuyến thăm tập đoàn năng lượng Siemens ngày 3/8. Ảnh: AFP.
Thủ tướng Đức Scholz, người có mặt tại Ottawa tuần này để ký các thỏa thuận về phát triển năng lượng hydro với người đồng cấp Canada Justin Trudeau, nói rằng hai nước sẽ tiếp tục hợp tác để đưa 5 tuabin trở lại.
Ukraine và Đức cáo buộc Nga biến EU thành con tin khí đốt. Tập đoàn năng lượng Nga Gazprom cho biết sẽ thực hiện tất cả nghĩa vụ theo hợp đồng, nhưng không thể bị đổ lỗi khi EU hoặc Canada áp đặt các lệnh cấm vận đơn phương đối với thiết bị, như các tuabin của Siemens cho Nord Stream 1, đường ống dẫn khí dưới Biển Baltic đi qua Ukraine.
Ukraine đã chỉ trích chính phủ Canada vì đồng ý với yêu cầu của Đức về miễn trừng phạt Siemens để trả lại các tuabin. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng Điện Kremlin sẽ coi động thái này là dấu hiệu "nhu nhược".
Trong cuộc phỏng vấn với báo chí Canada, Đại sứ Ukraine tại Canada Yulia Kovaliv một lần nữa kêu gọi Canada hủy lệnh miễn trừ trừng phạt.
Chính phủ Canada nói động thái này là cần thiết để đảm bảo nguồn cung khí đốt cho Đức. Ottawa cũng lập luận Điện Kremlin sẽ lợi dụng việc Canada từ chối trả lại tuabin để chuyển hướng đổ lỗi tình trạng thiếu năng lượng ở châu Âu cho các lệnh trừng phạt Nga, điều có thể làm suy yếu sự ủng hộ của công chúng ở phương Tây với Kiev.
Cả Kiev và tổ chức vận động hành lang dân tộc Ukraine của Canada đều phản đối quyết định trả lại các tuabin, nói rằng điều đó sẽ không ngăn được Moskva "khủng bố" EU bằng cách giữ lại khí đốt. Trong khi đó, Hội người Canada gốc Ukraine ra một tuyên bố nói rằng việc Canada bỏ lỡ cơ hội hủy bỏ giấy phép trong chuyến thăm của Thủ tướng Đức là "điều đáng thất vọng đối với cộng đồng của chúng tôi".
Giá khí đốt tự nhiên ở EU đã tăng vọt trong tuần này, sau khi Gazprom tuyên bố đóng đường ống Nord Stream 1 để sửa chữa trong khoảng thời gian từ 31/8 đến 2/9. Nord Stream 2, không sử dụng tuabin Siemens, đã được hoàn thành nhưng bị Đức đình chỉ cấp phép hoạt động.
Những đường ống chuyển khí đốt Nga cho châu Âu. Đồ họa: Reuters.
Huyền Lê (Theo CBC, RT)