Lai Châu nằm ở phía tây bắc, giáp Lào Cai, Yên Bái, Sơn La, Điện Biên và tỉnh Vân Nam của Trung Quốc. Trung tâm hành chính của tỉnh là thành phố Lai Châu, cách Hà Nội khoảng 420 km.
Lai Châu mang đặc trưng của khí hậu và văn hóa Tây Bắc nên thời điểm thích hợp để du lịch Lai Châu là tháng 9-10 khi các cánh đồng lúa chín
vàng, sau đó là mùa xuân, tháng 1-3, với đủ loại hoa như đào, ban nở rực rỡ và mùa đổ nước tháng 4-5. Mùa hè, từ tháng 6 đến 8, khi trời mưa
nhiều, nên tránh du lịch Lai Châu.
Từ Hà Nội đến Lai Châu di chuyển theo cao tốc Hà Nội - Lào Cai (CT05), sau đó vào QL4D từ thành phố Lào Cai. Tổng thời gian di chuyển khoảng 8 tiếng.
Lai Châu không có sân bay. Du khách từ các tỉnh thành phía Nam đến sân bay gần nhất là Điện Biên, khoảng cách 190 km, rồi di chuyển đường bộ
khoảng 4 tiếng.
Xe khách xuất phát từ bến xe Giáp Bát hoặc Mỹ Đình (Hà Nội) đến Lai Châu, giá vé dao động từ 250.000 đồng đến 350.000 đồng, tùy nhà xe và loại giường nằm hay ghế ngồi.
Lai Châu có nhiều khách sạn tại trung tâm thành phố, trong đó có các khách sạn lớn như Hoàng Nhâm Luxury Hotel và Mường Thanh Lai Chau Hotel, giá từ 800.000 đồng đến 1,2 triệu đồng; Minh Sơn Hotel, khách sạn Putaleng, Bình Long Hotel, giá từ 200.000 đồng đến 400.000 đồng.
Tại bản Sin Suối Hồ, hiện có nhiều homestay sạch đẹp, dịch vụ tốt cho du khách như Sin Suối Hồ Hideaway Homestay Lai Châu, Bùi Sánh homestay,
homestay Chu Vang, Sùng A Súng, Chinh Ly homestay. Giá phòng dao động từ 300.000 đồng đến khoảng 800.000 đồng một đêm.
Đèo Ô Quy Hồ
Đèo Ô Quy Hồ (còn gọi là đèo Mây hay đèo Hoàng Liên) là một trong tứ đại đỉnh đèo Việt Nam, cao 2.350 m. Ô Quy Hồ có cung đường ngoằn ngoèo
trên quốc lộ 4D, trong đó hai phần ba thuộc huyện Tam Đường, Lai Châu và một phần ba còn lại nằm ở thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai. Đây là đèo dài
nhất tại vùng núi Tây Bắc, gần 50 km. Năm 2015, nơi này được được công nhận là Danh lam thắng cảnh cấp quốc gia.
Độ cao của dãy núi Hoàng Liên Sơn cũng khiến cho khí hậu hai nửa đèo được phân định tại khu vực Cổng Trời rõ nét. Mùa đông, trong khi phía Tam
Đường vẫn ấm áp thì Sa Pa gió lạnh, cả ngày sương mù bao phủ. Vào mùa hè, nếu bên đèo Sa Pa mát mẻ thì Tam Đường là những cơn nóng khô
hanh.
Bản du lịch Sin Suối Hồ
Bản Sin Suối Hồ thuộc huyện Phong Thổ, cách TP Lai Châu khoảng 30 km. Bản nằm ở độ cao gần 1.500 m so với mực nước biển, dưới chân núi Sơn Bạc Mây. Năm 2015, Sin Suối Hồ được công nhận là bản du lịch cộng đồng, thu hút khách tham quan nhờ không gian thông thoáng, sạch sẽ và cách làm du lịch mới mẻ. Trong bản có nhiều biển chỉ dẫn và các điểm thu gom rác, giúp không gian luôn sạch sẽ, gọn gàng. Bản chủ yếu là người Mông, dân ở đây không uống rượu, hút thuốc, cờ bạc. Đủ homestay và các dịch vụ phục vụ khách du lịch.
Đường đi lại đến bản hiện thuận tiện hơn so với cách đây 2-3 năm. Du khách từ Hà Nội di chuyển theo hướng cao tốc Nội Bài - Lào Cai, đến Sa Pa, qua đèo Ô Quy Hồ để tới TP Lai Châu.
>> Xem thêm: Bản du lịch xanh giữa núi rừng
Các đỉnh núi
Địa hình được tạo bởi những dãy núi chạy dài theo hướng tây bắc - đông nam nên Lai Châu có nhiều đỉnh núi, thu hút du khách mê trekking. Có thể kể đến đỉnh Pusilung 3.083 m (cao thứ hai Việt Nam sau Fansipan), Pu Ta Leng cao 3.049 m, Bạch Mộc Lương Tử (3.046 m), Tả Liên Sơn (2.996 m), Phàn Liên San (3.012 m), Pờ Ma Lung (2.967 m). Mùa leo núi thông thường từ khoảng tháng 10 đến tháng 4 năm sau khi trời khô ráo, có thể săn mây và chiêm ngưỡng nhiều loài hoa nở như đỗ quyên, chi pâu, đào rừng. Du khách khi đi leo núi nên mua tour trọn gói hoặc thuê porter riêng người địa phương để tránh lạc đường.
>> Xem thêm: Chinh phục 15 đỉnh núi cao nhất Việt Nam
Cao nguyên Sìn Hồ
Cách trung tâm thành phố Lai Châu khoảng 60 km, cao nguyên Sìn Hồ nằm ở độ cao hơn 1.500 m. Sìn Hồ ở giữa những núi đá, rừng nguyên sinh, biển mây, ruộng bậc thang và những bản làng bên sườn núi. Được xem như Sa Pa thứ hai của khu vực Tây Bắc, thời tiết trong ngày ở đây như 4 mùa trong năm. Sìn Hồ thích hợp trồng các loại cây dược liệu như tam thất, táo mèo, astiso, cây tắm lá thuốc, cùng nhiều giống rau, hoa quả ôn đới như mận, đào, lê và du lịch nghỉ dưỡng phát triển.
Đồi chè Tân Uyên
Đồi chè Tân Uyên nằm dọc QL32, gần trung tâm thị trấn Tân Uyên, có tuổi đời hơn 40 năm, với quy mô gần 2.000 ha. Tới đây, du khách sẽ được tận hưởng cảnh vật và thiên nhiên trong lành. Đây cũng là nơi nhiều người chọn để chụp ảnh cưới, hay các bộ ảnh lưu niệm trong không gian xanh mướt giữa buổi bình minh hoặc hoàng hôn. Chè cũng là một trong những cây kinh tế chính của thị trấn với sản phẩm chè nổi tiếng khắp cả nước như shan tuyết hay ô long.
Khu bảo tồn thiên nhiên Mường Tè
Khu bảo tồn thiên nhiên Mường Tè nằm ở huyện Mường Tè, là một vùng núi cao từ 1.000 đến 2.820 mét so với mực nước biển. Khu vực này có địa
hình đa dạng với các dãy núi, thung lũng, sông suối và thác nước. Nơi đây là nơi sinh sống của nhiều cộng đồng dân tộc thiểu số nhưng cũng là nơi
có nhiều loài động thực vật quý hiếm, nhất là hệ sinh thái rừng. Có 57 loài thực vật quý hiếm đã được ghi trong sách đỏ Việt Nam và 7 loài trong
sách đỏ thế giới, đa số là những loài thuốc quý hiếm, 22 loài đặc hữu hẹp cho vùng Tây Bắc.
Khu bảo tồn mở cửa tất cả các ngày trong tuần và miễn phí. Đây cũng là điểm xuất phát cho du khách trekking đỉnh Pusilung.
Cánh đồng Mường Than
Mường Than là một trong bốn cánh đồng lớn nhất vùng Tây Bắc (Mường Thanh - Mường Lò - Mường Tấc) thuộc địa phận xã Mường Than, huyện Than Uyên. Cánh đồng không chỉ tạo vẻ đẹp nên thơ giữa núi rừng hùng vĩ còn là nơi cho ra nhiều sản vật nổi tiếng của địa phương như ngô bao tử, khoai lang Hoàng Long, gạo sén cù, gạo tám.
Quần thể hang động Pu Sam Cáp
Cách thành phố Lai Châu khoảng 6 km, bên TL129 nối thành phố Lai Châu với huyện Sìn Hồ, quần thể hang động Pu Sam Cap được ví là "Tây Bắc đệ
nhất động". Quần thể này thuộc hệ thống dãy Pu Sam Cáp có độ cao khoảng 1.300 m đến 1.700 m so với mặt nước biển. Đây là dãy núi đá vôi hình
thành từ kỷ nguyên kiến tạo, với sườn núi thoải về hướng nam và dốc đứng, chia cắt về hướng bắc. Với hơn 10 hang lớn nhỏ, trong đó có hai hang
động lớn, cũng là hai nơi đang đón khách du lịch (động Thiên Môn và Thiên Đường).
Đường đến Pu Sam Cáp khúc khuỷu và khó đi, du khách nên chọn các loại xe có thể đi được đường trường và chuẩn bị trang phục cho phù
hợp.
Suối nước nóng Vàng Pó
Suối nước nóng Vàng Pó nằm trong bản Vàng Bó, thị trấn Phong Thổ, kế bên QL4D. Suối nước nóng Vàng Pó gắn với điểm du lịch Mường So và khu kinh tế cửa khẩu Ma Lù Thàng. Nơi đây mở cửa năm 2018, rộng gần 50.000 m2, có hệ thống nhà nghỉ dạng bungalow và khu nhà cấp 4, vật lý trị liệu, bể bơi khoáng nóng trong nhà và ngoài trời, bãi đỗ xe rộng. Giá vé vào cửa 30.000 đồng.
Ngoài Vàng Pó, trên địa bàn tỉnh Lai Châu còn có khu suối nước nóng Nậm Ún và Phiêng Phát (huyện Tân Uyên).
Ngoài nhiều món đặc trưng của vùng miền núi phía Bắc như thịt gác bếp, khâu nhục, pa pỉnh tộp, thắng cố, Lai Châu còn có nhiều món ăn ngon đặc trưng.
Xôi tím Lai Châu
Xôi tím là một trong những đặc sản Lai Châu mà du khách nên thưởng thức. Xôi chế biến từ gạo nếp nương hạt to, màu tím của xôi được nhuộm từ cây khẩu cắm. Khẩu cắm bẻ cả cành, lá rửa sạch, sau đó luộc rồi ngâm với gạo. Xôi khi chín thơm, màu tím tươi, hạt mềm và dẻo.
Cá bống vùi tro
Cá bống được bắt từ suối, là loại cá có thịt vừa ngon vừa dai, sau đó chế biến sạch rồi ướp thêm các gia vị như ớt, hạt tiêu, gừng, mắc khén, lá húng, sả khoảng 15-20 phút rồi gói vào lá dong, sau đó vùi trong tro nóng khoảng 30 phút, lật đi lật lại 5-6 lần là chín. Cá khi chín có mùi thơm nhẹ, ăn có vị ngậy.
Canh tiết lá đắng
Món ăn được chế biến từ tiết và phổi lợn, nấu cùng các loại gia vị đã tẩm ướp, kết hợp với các loại rau thơm và lá đắng đun trước đến khi chín kĩ. Món ăn này sẽ hơi khó ăn với những người chưa từng thử vì vị đắng và hơi chát, nhưng khi quen sẽ cảm nhận được vị ngọt bùi, béo ngậy. Canh tiết lá đắng tốt cho sức khoẻ, có tác dụng giải rượu, chữa các bệnh tiêu hoá.
Lam Nhọ
Lam nhọ (Lam là nướng, nhọ là nhừ), là tên gọi của món ăn được làm từ thịt trâu hoặc bò thái theo thớ mỏng trộn cùng mắc khén, ớt, tỏi, gừng, quả cà rừng, rau bí, quả bí non. Sau khi thịt, gia vị, rau được trộn đều và thấm, cho vào ống tre nướng sơ. Tiếp đó, bỏ thịt ra, dằm nhuyễn rồi lại nướng lần cuối. Lam nhọ khi thưởng thức có vị ngọt đậm, mềm nhừ, kết dính với nhau có thể xắn thành từng miếng.
Nộm rau dớn
Nộm rau dớn là món ăn khá phổ biến của người Thái ở Lai Châu. Người Thái còn gọi rau dớn là "pắc cút", một loại cây giống như cây dương xỉ, thân to, tán lá rộng, mặt lá có màu xanh nhẵn. Loại cây này chỉ mọc ở bờ suối, khe suối, nơi có độ ẩm cao. Vị ngọt mềm, giòn, pha lẫn vị chua chua là hương vị đặc trưng của nộm rau dớn.
Hoa đỗ quyên trên đỉnh Pu Ta Leng nở rất nhiều và đẹp vào mùa xuân, tuy nhiên thời gian ngắn chỉ 2-3 tuần.
Lai Châu và một số khu vực lân cận có thể gặp tình trạng sạt lở đất, nước lũ trên các sông suối dâng cao, gây nguy hiểm vào mùa mưa.
Tâm Anh
