Hà Tĩnh nằm ở Bắc Trung Bộ, thủ phủ là thành phố Hà Tĩnh, phía bắc giáp Nghệ An, phía nam giáp Quảng Bình, phía đông giáp biển và phía tây giáp hai tỉnh Borikhamxay và Khammouan của Lào. Hà Tĩnh là nơi có địa hình đa dạng nhờ vị thế giáp biển và dãy Trường Sơn.
Hà Tĩnh nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa nóng ẩm, chịu ảnh hưởng của khí hậu chuyển tiếp giữa miền Bắc và miền Nam. Nhiệt độ trung bình năm khoảng 24 đến 25 độ C. Tháng 4 đến tháng 7 là thời điểm nhiệt độ ở Hà Tĩnh cao nhất, có thể lên 43 độ C. Mùa đông từ tháng 12 đến tháng 2, nhiệt độ thấp nhất khoảng 9-10 độ C, vùng núi 5 độ C.
Ba tháng mưa nhiều nhất ở Hà Tĩnh từ tháng 8 đến tháng 10. Mùa lũ trùng với mùa mưa. Lũ có thể xuất hiện sớm từ tháng 5 và kết thúc muộn vào tháng 12. Tháng lũ nhiều nhất là tháng 9 và 10, mỗi năm có 2-4 đợt lũ.
Đường hàng không
Hà Tĩnh không có sân bay, nếu muốn di chuyển theo đường hàng không, du khách hạ cánh ở sân bay gần nhất là Vinh (Nghệ An) sau đó đi đường bộ. Khoảng cách từ sân bay Vinh tới thành phố Hà Tĩnh là 50 km. Vé xe buýt từ 120.000 đến 150.000 đồng.
Đường bộ
Hà Tĩnh nằm trên Quốc lộ 1A nên di chuyển dễ dàng. Khoảng cách từ Hà Nội tới Hà Tĩnh là 350 km. Hiện có nhiều cao tốc nên thời gian di chuyển tới Hà Tĩnh đã rút ngắn chỉ còn khoảng 5 tiếng. Khoảng cách từ TP HCM tới Hà Tĩnh là 1.330 km, thời gian di chuyển khoảng 20 tiếng.
Ngoài các phương tiện cá nhân, du khách có thể chọn xe giường nằm, xe limousine với giá vé dao động từ 200.000 đồng đến 1 triệu đồng một chiều, tùy hãng xe, thời gian và quãng đường.
Đường sắt
Tàu Thống Nhất các tuyến dừng tại ga Hương Phố, thị trấn Hương Khê, cách trung tâm thành phố Hà Tĩnh khoảng 50 km. Đôi tàu nhanh nhất là SE1-2. Giá vé tàu dao động từ 300.000 đồng đến 1,3 triệu đồng một chiều, tùy khoang, loại tàu và điểm xuất phát.
Một số khu vực tập trung khách du lịch ở Hà Tĩnh là biển Xuân Thành, biển Thiên Cầm, trung tâm thành phố Hà Tĩnh hay huyện Kỳ Anh.
Các khách sạn lớn có Melia Vinpearl, Mường Thanh, Quỳnh Viên Resort, Seabird Hotel, Xuân Thành Sunny House, Eagle Hotel, Bình Minh Hotel, Lamer Thiên Cầm. Giá phòng dao động từ 500.000 đồng đến 2 triệu đồng một đêm.
Các nhà nghỉ, khách sạn nhỏ tùy khu vực, có giá quanh mức 150.000 đồng đến 300.000 đồng một đêm.
Biển Thiên Cầm
 |
Biển Thiên Cầm. Ảnh: Đức Hùng |
Biển Thiên Cầm thuộc huyện Cẩm Xuyên, cách trung tâm thành phố khoảng 20 km, đường đi thuận tiện. Bãi Thiên Cầm hình cánh cung với ba bãi tắm chính, dài khoảng 10 km, nước trong xanh và cát trắng. Đây là một trong những bãi biển đẹp nhất miền Trung.
Thời điểm thích hợp nhất để đến Thiên Cầm là mùa hè từ tháng 4 đến tháng 8 khi biển lặng, thời tiết thuận lợi để tham gia các hoạt động vui chơi cũng như nghỉ dưỡng. Tuy nhiên, hiện khu vực này không có các resort lớn, chủ yếu là khách sạn và các nhà nghỉ đã cũ.
Biển Xuân Thành
Xuân Thành thuộc huyện Nghi Xuân, giáp Nghệ An, là bãi biển còn khá vắng vẻ, chưa đông đúc như Thiên Cầm. Dọc bãi biển là sông Mỹ Dương từ núi Hồng Lĩnh chảy về, điều hòa khí hậu và tạo thêm vẻ đẹp yên bình. Sát biển Xuân Thành có sân golf Mường Thanh Xuân Thành và các nhà hàng hải sản địa phương với giá cả bình dân. Đến cuối 2023, nơi đây có khoảng 600 phòng khách sạn, 12 cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, phục vụ cùng lúc hơn 4.000 khách.
Ngoài hai bãi biển phổ biến kể trên, Hà Tĩnh còn có một số bãi khác như Thạch Hải, Hoành Sơn. Tuy nhiên, các dịch vụ ở đây còn hạn chế.
Hồ Kẻ Gỗ
Hồ Kẻ Gỗ là hồ nước ngọt nhân tạo lớn nhất Hà Tĩnh, một phần của khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ thuộc địa phận 3 huyện Cẩm Xuyên, Kỳ Anh và Hương Khê. Hồ được xây dựng năm 1976 và hoàn thành sau 3 năm, do người Pháp quy hoạch và thiết kế. Trên hồ là cây cầu hình chữ C nối vào đền thờ Tổng Bí thư Lê Duẩn. Đường đến hồ Kẻ Gỗ khá vắng vẻ, có một đoạn đất khá trơn nếu trời mưa, du khách nên cẩn thận khi di chuyển. Hiện nơi đây là địa điểm lý tưởng cho các buổi cắm trại cuối tuần hay những buổi giao lưu cùng gia đình, bạn bè.
Khu di tích Nguyễn Du
Khu lưu niệm đại thi hào Nguyễn Du thuộc xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, cách thành phố Hà Tĩnh khoảng 50 km. Đây là nơi các nho sĩ, văn sĩ và du khách trong và ngoài nước yêu thích Truyện Kiều đến thắp hương tưởng niệm tại mộ đại thi hào Nguyễn Du và quần thể di tích dòng họ Nguyễn ở Tiên Điền. Khu di tích còn có bảo tàng và nhà thờ Nguyễn Du cùng đền thờ Đại Vương tiến sĩ Nguyễn Huệ, đền thờ Nguyễn Nghiễm, Nguyễn Trọng, đàn tế Nguyễn Quỳnh.
Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc
Ngã ba Đồng Lộc nằm trên đường mòn Hồ Chí Minh xuyên qua dãy Trường Sơn, thuộc địa phận huyện Can Lộc. Trong chiến tranh, đây là một trong những điểm giao thông quan trọng nên quân đội Mỹ thường tập trung máy bay thả bom nhằm cắt đứt đường hành quân của quân đội ta.
Khi đó, ở đây có một tiểu đội nữ thanh niên xung phong, tuổi từ 17 đến 24, làm nhiệm vụ canh giữ giao điểm, phá bom và sửa đường. Tất cả đã hy sinh vào ngày 24/7/1968 khi một trong số những quả bom đã rơi ngay sát miệng hầm nơi các cô tránh bom. Năm 2013, Ngã ba Đồng Lộc được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt.
Chùa Hương Tích
Chùa Hương Tích nằm ở núi Hương Tích, xã Thiên Lộc, huyện Cam Lộc, được xây dựng vào khoảng thế kỷ XIII. Theo lịch sử, địa danh này gắn liền với truyền thuyết Thần Hổ giải cứu công chúa Diệu Thiện. Ngôi chùa được bao quanh bởi núi rừng hùng vĩ. Để đến được chùa, du khách chọn cung đường trekking qua các rừng thông, rừng trúc, vừa đi vừa ngắm cảnh, nghe tiếng suối chảy hoặc sử dụng cáp treo.
Giá vé giá vé xe điện: 35.000 đồng một người mỗi lượt. Giá vé cáp treo khứ hồi: 180.000 đồng một người lớn và 120.000 đồng trẻ em.
Vườn quốc gia Vũ Quang
Vườn thuộc thị trấn Vũ Quang, giáp biên giới Việt - Lào, tổng diện tích hơn 55.000 ha. Đây là nơi sinh sống của hàng nghìn loài động thực vật, trong đó có các loài thuộc danh sách quý hiếm. Bên trong vườn có đập thủy lợi Ngàn Trươi, đóng vai trò quan trọng trong việc sinh hoạt, sản xuất của người dân trong khu vực nói riêng và tỉnh Hà Tĩnh nói chung. Với khách du lịch, đây là điểm đến thân thiện với thiên nhiên, nơi bạn có thể tham quan hồ và nhiều hoạt động như tắm thác, đi thuyền, cắm trại.
Đèo Ngang
Đèo Ngang nằm trên Quốc lộ 1A, ranh giới của hai tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình, là thắng cảnh nổi tiếng qua bài thơ "Qua Đèo Ngang" của Bà Huyện Thanh Quan. Đèo cao hơn 250 m so với mực nước biển, tổng chiều dài khoảng 6 km. Để ngắm cảnh, du khách chọn cung đường leo đèo. Trên đỉnh đèo có Hoành Sơn Quan được xây dựng dưới thời Minh Mạng thứ 14 (1833). Nếu muốn đi nhanh, du khách nên chọn hầm đường bộ.
Đây là hai địa danh được coi là biểu tượng của Hà Tĩnh. Sông La là một phụ lưu của sông Lam (Nghệ An), dài 12,5 km chảy qua huyện Đức Thọ. Sông La là hợp lưu của hai sông Ngàn Phố và sông Ngàn Sâu tại bến Tam Soa. Núi Hồng Lĩnh là nơi du khách không chỉ được ngắm nhìn khung cảnh thiên nhiên hoang sơ mà trên đỉnh núi có các ngôi đền, chùa, miếu giúp bạn có thêm nhiều trải nghiệm, khám phá.
Gỏi cá đục
Cá đục có lớp vảy màu xà cừ, hình dạng khá giống cá bống nước ngọt nhưng phần thịt dai và thơm hơn, phổ biến ở vùng biển Lộc Hà. Cá đục được chế biến thành nhiều món ngon, trong đó nổi bật nhất là gỏi. Cá được sơ chế sạch sẽ, sau đó phần thịt được ướp với nước cốt chanh để chín tự nhiên. Món ăn có vị ngọt tự nhiên của thịt cá, ăn kèm với rau thơm, rau sống như lá đinh lăng, lá khế chua, chuối xanh thái mỏng. Nước chấm được pha theo công thức riêng, từ 15 loại gia vị khác nhau.
Dê núi Hương Sơn
Các món ăn từ thịt dê ở Hương Sơn thường được chế biến từ những con dê trên dưới một tuổi. Thịt dê được bán chủ yếu vào buổi sáng và để nguyên con. Các nhà hàng thường làm thịt và thui dê ngay trước sân. Dê được ăn kèm các loại lá như đinh lăng, sắn, sung hay trái khế, chuối xanh, sung muối cùng bánh đúc, bánh gói, bánh mướt, bún, cơm. Các món dê phổ biến: tái chanh, xào lăn, nướng, hấp gừng.
Mực nhảy
Mực nhảy Vũng Áng được coi là đặc sản của Hà Tĩnh. Những con mực ở đây to, tươi rói, sau khi được đánh bắt sẽ mang đi chế biến ngay để giữ được vị ngọt. Loại mực này có thể làm nhiều món như gỏi, xào, hấp. Mỗi món ăn đều mang hương vị riêng, thịt luôn giữ được độ dai ngon vừa phải. Tùy mùa và sản lượng thu hoạch mà giá mực nhảy Vũng Áng dao động từ 400.000 đến 700.000 đồng một kg.
Cháo canh
Món ăn phổ biến ở vùng Nghệ An - Hà Tĩnh, đúng như tên gọi là sự kết hợp của cháo và bánh canh. "Linh hồn" của món ăn là nước dùng từ xương heo cùng các gia vị, sánh và mùi thơm. Nước dùng phải nấu từ sáng sớm, ninh xương càng lâu nước càng ngọt. Nước dùng phải đạt độ sánh như cháo, sợi bánh cho vào đun sôi vài phút rồi vớt ra chứ không chỉ nhúng qua nước sôi như phở. Ăn kèm với sợi bánh còn có vài lát thịt heo, chả, trứng cút luộc, thịt cá hoặc tôm.
Ram bánh mướt
Ở Hà Tĩnh, du khách dễ dàng bắt gặp nhiều quán ăn với biển hiệu "Ram - Bánh mướt". "Ram" tương tự như nem rán, "bánh mướt" là cách gọi khác của "bánh cuốn" hoặc "bánh ướt". Món ăn hấp dẫn nhờ sự kết hợp đối lập giữa lớp bánh mướt dẻo, mỏng, thơm mùi gạo và chiếc ram giòn, nóng. Ngoài ra, người ăn thường rải thêm một ít hành phi để tăng hương vị. Món ăn có thể dùng bất kỳ thời điểm nào trong ngày, chấm nước mắm tỏi. Mỗi phần ram bánh mướt giá trung bình 30.000 đến 40.000 đồng.
Kẹo cu đơ
Kẹo cu đơ là một đặc sản của Hà Tĩnh, được nấu từ mật mía, đường, mạch nha, gừng, đậu phộng làm nhân và được kẹp giữa hai miếng bánh tráng. Loại kẹo này dẻo và dính, có thể thưởng thức cùng với trà xanh. Kẹo cu đơ nằm trong danh sách "top 100 đặc sản quà tặng Việt Nam" năm 2020-2021 của Tổ chức Kỷ lục Việt Nam.
Bưởi Phúc Trạch
Bưởi Phúc Trạch là đặc sản của người dân huyện miền núi Hương Khê. Xã Hương Trạch, huyện Hương Khê là "thủ phủ" của bưởi Phúc Trạch với 360 ha. Những cây bưởi tại đây cho chừng 50 quả, có cây tới hơn 100 quả. Mùa thu hoạch từ tháng 8 đến hết tháng 9 hàng năm. Bưởi Phúc Trạch có vị ngọt xen lẫn chua thanh, mùi thơm, tép giòn, mọng nước. Loại trái cây này được đưa đi tiêu thụ tại nhiều tỉnh, thành phố trong nước.
>> Xem thêm: Ba thức quà Hà Tĩnh vào top đặc sản
