Trong các phòng bệnh thiếu ánh sáng ở miền nam Ukraine, những người lính bị thương kể lại vô vàn bất lợi mà đơn vị của họ phải đối mặt trong chiến dịch phản công Nga ở Kherson.
Theo lời họ, Ukraine thiếu hỏa lực pháo binh để đánh bật lực lượng phòng thủ Nga trong các vị trí kiên cố và dù được phương Tây viện trợ không ít vũ khí, cách biệt về công nghệ giữa họ với đối thủ vẫn rất lớn.
Pháo binh Ukraine triển khai gần tỉnh Kherson hồi giữa tháng 7. Ảnh: AFP.
"Họ đáp trả chúng tôi bằng mọi thứ có trong tay", Denys, một binh sĩ Ukraine 33 tuổi, cho biết. Đơn vị của anh đã thất bại trong chiến dịch tấn công vào một ngôi làng do Nga kiểm soát, khi đối phương liên tục đáp trả bằng đạn cối, bom chùm vào đội hình tấn công. "Ai có thể sống sót sau trận bão hỏa lực kéo dài 5 giờ như thế cơ chứ?".
Denys và 8 thương binh khác đến từ 7 đơn vị của quân đội Ukraine đã cung cấp cái nhìn hiếm hoi về đợt phản công ở Kherson, chiến dịch quân sự tham vọng nhất của Kiev kể từ khi quân Nga bị đẩy lùi khỏi thủ đô Ukraine trong giai đoạn đầu cuộc xung đột.
Lời kể từ các binh sĩ cho thấy cái giá mà Ukraine phải trả cho chiến dịch phản công, báo hiệu một cuộc chiến kéo dài và nhiều thương vong hơn đang ở phía trước.
Ngồi trên giường bệnh, Denys cho biết phần lớn thành viên trong đơn vị 120 người của anh đều bị thương, dù chỉ có hai người thiệt mạng.
Một binh sĩ 25 tuổi đang được điều trị vết thương do mảnh đạn cho hay trong đơn vị 100 người của anh, 7 người đã thiệt mạng và 20 người bị thương.
"Chúng tôi mất 5 người cho mỗi lần họ đáp trả bằng các loại hỏa lực", Ihor, một trung đội trưởng 30 tuổi, cho hay. Ihor bị thương ở lưng, sau khi chiếc xe tăng do anh điều khiển lao xuống một con mương. 16 trong số 32 người dưới quyền chỉ huy của anh đã bị thương và một người thiệt mạng.
Ihor không có kinh nghiệm quân sự trước khi xung đột bùng phát. Anh kiếm sống bằng nghề bán thức ăn gia súc cho các trang trại lợn và bò. Người thay anh làm chỉ huy trung đội hiện tại cũng không có kinh nghiệm quân sự, Ihor nói.
Những người lính trả lời phỏng vấn trên giường bệnh và xe lăn, khi họ đang được điều trị tại bệnh viện sau một cuộc tấn công của quân đội Nga gần đây. Một số giấu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề. Tất cả đều kể rất chi tiết về những bất lợi mà họ phải đương đầu.
Theo lời các binh sĩ, máy bay không người lái (UAV) Orlan của quân đội Nga đã phát hiện vị trí của họ từ khoảng cách hơn một km phía trên đầu. Độ cao này đủ khiến họ không thể nghe thấy tiếng vo ve do chúng phát ra.
Nhận được tín hiệu mục tiêu từ máy bay Orlan, xe tăng Nga xuất hiện từ công sự kiên cố mới xây và nã pháo vào đội hình bộ binh Ukraine. Sau đó, chúng rút xuống bên dưới các hầm trú ẩn, giúp che chắn khỏi hỏa lực súng cối và rocket.
Hệ thống radar phản pháo của Nga sẽ tự động phát hiện và xác định vị trí những khẩu pháo Ukraine đang nhắm mục tiêu về phía Nga. Pháo binh Nga sau đó sẽ đáp trả bằng mật độ hỏa lực lớn hơn nhiều.
Các khí tài tác chiến điện tử của Nga cũng can thiệp vào UAV Ukraine và vô hiệu hóa chúng, khiến những người điều khiển chỉ biết nhìn trong vô vọng.
Ukraine đã không khuyến khích đưa tin về chiến dịch phản công, dẫn đến độ trễ thông tin về một trong những sự kiện mang tính bước ngoặt đối với cuộc xung đột đã kéo dài hơn 6 tháng.
Tuần trước, khi Ihor khai hỏa khẩu AK vào vị trí quân Nga, đây là lần đầu tiên anh nhắm vào một con người. "Bạn không thể suy nghĩ quá nhiều, bạn chỉ cần hiểu rằng nếu bạn không bóp cò, đối phương sẽ làm điều đó với bạn", anh nói.
Bất chấp những thách thức, Ihor khẳng định anh vẫn muốn trở lại chiến trường sau khi bình phục. "Anh em của tôi ở đó, làm sao tôi có thể rời bỏ họ được?", anh quả quyết.
Nhưng những người lính như Oleksandr, cựu công nhân ngành xây dựng 28 tuổi, sẽ không thể quay lại mặt trận. Anh mất cánh tay vì dính mảnh cối trong cuộc phản công hồi tuần trước. Trên giường bệnh hôm 4/9, anh nhăn nhó vì cơn đau thấu tận óc.
Theo lời Oleksandr, hỏa lực từ pháo binh Nga hiếm khi dừng lại. "Họ tấn công chúng tôi liên tục", anh nói. "Nếu tôi bắn ba phát, thì họ sẽ đáp trả bằng 20 phát".
Các binh sĩ Ukraine cho hay họ luôn phải cân nhắc kỹ lưỡng sử dụng loại vũ khí nào, bởi việc bắn trúng mục tiêu rất khó khăn. "Khi nhập tọa độ, chúng cần phải chính xác, song không phải lúc nào cũng đúng", Oleksandr nói, lưu ý rằng những khẩu pháo trong đơn vị của anh được sản xuất năm 1989.
Oleksandr chưa bao giờ đến Kherson trước đây, nhưng anh cho rằng để đẩy lùi quân đội Nga, việc hy sinh một cánh tay cũng xứng đáng. "Đây là đất nước của chúng tôi", anh nói.
Tổng thống Volodymyr Zelensky cho hay các lực lượng Ukraine đã chiếm lại hai ngôi làng ở khu vực Kherson và một phụ tá của ông đã đăng ảnh lá cờ Ukraine được treo trên làng Vysokopillya vào cuối tuần qua.
"Cờ Ukraine đang trở lại những nơi chúng thuộc về. Nhưng chưa thể đánh giá những tiến bộ mà lực lượng Ukraine đã đạt được trong nỗ lực đẩy lùi quân Nga khỏi Kherson", ông Zelensky nói.
Dù giao tranh ác liệt và thiệt hại lớn đến đâu, các binh sĩ Ukraine khẳng định họ không thấy con đường nào khác ngoài chiến đấu.
Người đàn ông 49 tuổi có biệt danh "Pinochet" nằm cùng phòng bệnh với Oleksandr cho biết ông trúng mảnh đạn cối vào đầu gối trong một cuộc phản công hồi tuần trước. Ông cho hay thương vong của Ukraine khá lớn, nhưng đây cũng là điều bình thường bởi bên tấn công luôn chịu thiệt hại lớn hơn so với phe phòng thủ.
"Chúng tôi không thể làm gì khác", Pinochet nói. "Và chúng tôi vẫn có thể chiến thắng".
Năng lực tác chiến điện tử của Nga cũng là mối đe dọa thường trực. Các binh sĩ cho biết trước đây, khi kết thúc ca trực, họ thường bật điện thoại để gọi điện hoặc nhắn tin với gia đình. Mỗi lần họ làm như vậy, đạn pháo Nga lập tức rót xuống.
"Khi chúng tôi bật điện thoại di động hay bộ đàm, họ có thể phát hiện ra ngay vị trí của chúng tôi. Và sau đó, đạn pháo bắt đầu nổ", Pinochet kể.
Kiev hy vọng cuộc phản công ở Kherson sẽ khích lệ tinh thần người dân và chứng minh với phương Tây rằng hàng tỷ USD hỗ trợ kinh tế và quân sự của họ dành cho Ukraine đang được đền đáp, trong bối cảnh các lệnh trừng phạt Nga đã khiến giá năng lượng và tỷ lệ lạm phát tăng vọt, làm dấy lên lo ngại về một mùa đông ảm đạm ở châu Âu.
Petro, 30 tuổi, là một trong số nhiều binh sĩ đang được điều trị tại các cơ sở y tế ở miền nam Ukraine do bị thương khi tham gia chiến dịch phản công Nga ở Kherson. Ảnh: Washington Post.
Những người lính bị thương của Ukraine được đưa đến nhiều bệnh viện khác nhau trên khắp miền nam đất nước để nhường chỗ tại các cơ sở y tế chính gần Kherson cho những thương binh mới.
Hôm 4/9, một bệnh viện ở Mykolaiv, thành phố gần Kherson, đã bị pháo kích. Phòng khám nhi khoa của cơ sở này bị hư hại đến mức không còn hoạt động được nữa.
Rob Lee, nhà phân tích quân sự tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại có trụ sở tại Pennsylvania, Mỹ, cho rằng trong khi mở chiến dịch phản công ở miền nam, Ukraine vẫn phải đảm bảo giữ lại một lực lượng chiến đấu đủ lớn để chống lại lực lượng áp đảo của Nga ở miền đông.
"Nếu các đơn vị phản công chịu thương vong nặng nề và tình trạng này tiếp tục diễn ra trong một thời gian dài, đó sẽ là vấn đề nghiêm trọng", Lee nói.
Việc quân đội Ukraine phải phụ thuộc vào những người lính thiếu kinh nghiệm chiến đấu cũng là một lỗ hổng, song đây không phải điểm yếu của riêng họ, theo giới quan sát.
Giai đoạn đầu cuộc xung đột, Nga và Ukraine đều chiến đấu bằng các đơn vị tinh nhuệ, chủ yếu là quân nhân chuyên nghiệp. Sau khi chịu thiệt hại nặng nề ở vùng Donbass, miền đông Ukraine, cả hai bên bắt đầu triển khai các đơn vị tình nguyện hoặc dự bị có ít kinh nghiệm hơn đến chiến trường.
Rob Lee nhận định cuộc phản công Kherson đang thử thách các lực lượng Ukraine theo những cách hoàn toàn mới.
Những binh sĩ Ukraine đối đầu với các lực lượng Nga trong vài tháng qua đã đạt được khả năng nhạy bén trên chiến trường, "nhưng phần lớn kinh nghiệm đó chỉ liên quan đến việc giữ vững các vị trí phòng thủ", ông nói. "Triển khai các cuộc tấn công khó hơn nhiều và cần có thời gian cũng như huấn luyện".
Các binh sĩ không thể dự đoán khi nào Kherson được giải phóng và nhiều người nói rằng kết quả còn phụ thuộc vào việc bao giờ Ukraine nhận đủ pháo từ các đồng minh phương Tây.
Khi một binh sĩ tỏ ra không chắc liệu cuộc phản công có xứng đáng với những thương vong mà họ phải chịu hay không, Oleksandr, người nổi tiếng là "cây hài của bệnh viện", quả quyết điều quan trọng là phải giữ thái độ tích cực.
"Bạn phải pha trò để giữ tinh thần phấn chấn. Chúng tôi có được sự kiên cường này vì chúng tôi là người Ukraine. Chúng tôi sẽ rất tử tế nếu không ai động vào chúng tôi", Oleksandr nói.
Vũ Hoàng (Theo Washington Post)