Lâm Đồng mới được sáp nhập từ ba tỉnh: Lâm Đồng, Bình Thuận, Đắk Nông, trở thành tỉnh có diện tích lớn nhất cả nước (24.233 km2), dân số gần 3,9 triệu người. Tổng GRDP của tỉnh đã vượt 320 nghìn tỷ đồng, xếp thứ 8 toàn quốc.

Tỉnh mới sở hữu lợi thế đặc biệt: vừa có đường bờ biển dài hơn 192 km, vừa có biên giới quốc tế với Campuchia, có cả 3 vùng: miền núi, cao nguyên và duyên hải. Đây là nền tảng để ba trụ cột công nghiệp, nông nghiệp và du lịch phát triển, đồng thời mở ra dư địa và tiềm năng thu hút đầu tư trong giai đoạn tới.

Tiềm năng khoáng sản - năng lượng tái tạo

Lâm Đồng mới sở hữu nguồn tài nguyên khoáng sản đa dạng và có trữ lượng lớn. Tây Lâm Đồng (Đắk Nông) là vùng bô xít trọng điểm, với trữ lượng ước tính hơn một tỷ tấn, lớn nhất cả nước. Hiện bốn tổ hợp khai thác và chế biến alumin đang được triển khai, trong 8 tháng năm 2025 sản lượng đạt gần một triệu tấn, tăng 2,49% so với cùng kỳ. Ở phía Tây Lâm Đồng khoáng sản titan, zircon, cát thủy tinh được đánh giá có tiềm năng khai thác lâu dài, đóng vai trò nguồn nguyên liệu quan trọng cho công nghiệp chế biến và xuất khẩu.

Sau khi hợp nhất, Lâm Đồng trở thành một trong những địa phương có tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo lớn của khu vực Nam Trung Bộ - Tây Nguyên. Hệ thống sông Đồng Nai cùng các phụ lưu đã hình thành nhiều công trình thủy điện quy mô khác nhau như: Đa Nhim, Đa Mi, Đại Ninh... góp phần cung cấp sản lượng ổn định cho lưới điện quốc gia và đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt.

Tại khu vực Tây Lâm Đồng (Đắk Nông) và dải duyên hải Đông Lâm Đồng (Bình Thuận), điều kiện gió thuận lợi quanh năm tạo nền tảng phát triển điện gió. Nhiều dự án công suất hàng trăm MW đang được triển khai, trong đó vùng biển Bình Thuận được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển điện gió ngoài khơi, góp phần mở rộng cơ cấu nguồn năng lượng xanh của khu vực. Bên cạnh đó, khí hậu nắng nhiều giờ trong năm giúp Lâm Đồng có lợi thế để phát triển điện mặt trời.

Lĩnh vực năng lượng tái tạo không chỉ giúp bảo đảm an ninh năng lượng mà còn mở ra dư địa thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước, đặc biệt từ các tổ chức hướng đến tăng trưởng xanh và mục tiêu Net Zero.

Nông nghiệp công nghệ cao và chế biến xuất khẩu

Nông nghiệp vẫn là trụ cột quan trọng trong cơ cấu kinh tế của Lâm Đồng, đồng thời là lĩnh vực có tốc độ chuyển đổi nhanh nhất nhờ ứng dụng công nghệ và mô hình sản xuất hiện đại. Hiện toàn tỉnh có hơn 107.000 ha sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, với 16 vùng trồng trọt và 8 doanh nghiệp được công nhận đạt chuẩn. Mô hình sản xuất này đang từng bước hình thành chuỗi giá trị khép kín từ trồng trọt, chế biến đến tiêu thụ và xuất khẩu.

Trong đó khu vực Đà Lạt - Bảo Lộc tiếp tục là "trung tâm nông nghiệp công nghệ cao" của tỉnh, nổi bật với rau, hoa, chè, cà phê, bò sữa và dược liệu. Trong 8 tháng năm 2025, diện tích gieo trồng toàn vùng tăng 3,05%, riêng diện tích trồng hoa, sản phẩm xuất khẩu chủ lực tăng gần 3,9%. Các mô hình nhà kính, tưới nhỏ giọt, quản lý bằng IoT và truy xuất nguồn gốc đang được áp dụng rộng rãi, giúp nâng cao năng suất và chất lượng nông sản.

Phía Nam (Bình Thuận) được mệnh danh là "thủ phủ thanh long" với hơn 30.000 ha, đồng thời phát triển cao su và điều, những mặt hàng có thị trường ổn định tại Trung Quốc, Ấn Độ và châu Âu. Tây Lâm Đồng (Đắk Nông) sở hữu đất bazan màu mỡ, thuận lợi cho các cây công nghiệp dài ngày như cà phê, hồ tiêu, sầu riêng, mắc ca, nhóm sản phẩm có kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh trong hai năm gần đây.

Đặc biệt, sau sáp nhập, Lâm Đồng có dải bờ biển dài 192 km cùng ngư trường rộng hơn 52.000 km2 mang lại sản lượng hải sản khoảng 240.000 tấn mỗi năm, là nguồn nguyên liệu quan trọng cho ngành chế biến và xuất khẩu thủy sản. Riêng 8 tháng năm 2025, sản lượng khai thác đạt 164.191 tấn, tăng 3,6% so với cùng kỳ, trong đó thủy sản biển chiếm tới 99,5%.

Nhiều dự án quy mô lớn đang được triển khai, tiêu biểu như khu chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa công nghệ cao hơn 8.000 tỷ đồng, nhà máy chế biến rau củ quả xuất khẩu tại Đơn Dương, hay các dự án chế biến nông - lâm - thủy sản ở phía Nam. Những dự án này không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng hiện đại, bền vững.

Du lịch đa dạng và bền vững

Sở hữu địa hình đa tầng và hệ sinh thái phong phú, Lâm Đồng mới đang tận dụng lợi thế cộng hưởng giữa cao nguyên, duyên hải và vùng sinh thái để phát triển du lịch đa dạng, hướng tới mô hình tăng trưởng xanh và bền vững.

Trong đó, Đà Lạt tiếp tục giữ vai trò trung tâm du lịch của tỉnh, được công nhận "Thành phố du lịch sạch ASEAN" và tham gia mạng lưới Thành phố sáng tạo toàn cầu của UNESCO trong lĩnh vực âm nhạc. Bên cạnh các sản phẩm du lịch nghỉ dưỡng, hội nghị, văn hóa - nghệ thuật, địa phương đang đẩy mạnh du lịch nông nghiệp, sinh thái và trải nghiệm bản địa, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế.

Khu vực phía Nam (Bình Thuận) phát triển mạnh du lịch biển với các điểm đến nổi tiếng như Mũi Né, Bàu Trắng, đảo Phú Quý. Hàng loạt dự án quy mô lớn đang được triển khai, tiêu biểu như Khu du lịch Thung lũng Đại Dương (6.400 tỷ đồng) và Khu đô thị - thương mại - dịch vụ Hàm Tiến - Mũi Né (hơn 12.000 tỷ đồng), góp phần định hình không gian du lịch biển, đô thị ven biển hiện đại.

Ở phía Tây (Đắk Nông), công viên địa chất toàn cầu UNESCO được khai thác theo hướng du lịch sinh thái và cộng đồng, kết hợp với các tuyến khám phá địa mạo, hang động và văn hóa dân tộc bản địa, góp phần tạo nên bản sắc riêng cho du lịch Lâm Đồng mới.

Nhờ hệ thống sản phẩm ngày càng đa dạng, 8 tháng đầu năm 2025, Lâm Đồng đón gần 13,5 triệu lượt khách, tăng 16,3% so với cùng kỳ. Trong đó khách quốc tế đạt hơn 840.000 lượt, tăng 33,2%. Doanh thu du lịch ước đạt 135.940 tỷ đồng, tăng 17,7%.

Hệ thống logistics đa dạng

Bên cạnh các tiềm năng về công nghiệp, nông nghiệp và du lịch, Lâm Đồng còn sở hữu hệ thống hạ tầng giao thông đa dạng gồm hàng không, đường bộ, đường sắt và đường biển, tạo điều kiện thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa, hành khách và kết nối kinh tế vùng.

Hiện tỉnh có cảng hàng không quốc tế Liên Khương, sân bay lớn nhất khu vực Tây Nguyên và sân bay Phan Thiết dự kiến đưa vào khai thác năm 2026, giúp mở rộng kết nối du lịch, thương mại và vận chuyển nông sản ra thị trường trong nước và quốc tế.

Trên tuyến biển, cảng quốc tế Vĩnh Tân và cảng Phan Thiết kết nối thuận lợi với các cụm cảng lớn như Cái Mép - Thị Vải (Bà Rịa - Vũng Tàu) và Cam Ranh (Khánh Hòa), tạo điều kiện cho doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa, giảm chi phí logistics.

Mạng lưới cao tốc Dầu Giây - Liên Khương, Phan Thiết - Dầu Giây và Vĩnh Hảo - Phan Thiết khi hoàn thiện sẽ rút ngắn thời gian vận chuyển giữa cao nguyên, duyên hải và TP HCM còn khoảng 2,5-3,5 giờ. Tuyến đường sắt Bắc - Nam qua Bình Thuận cùng định hướng khôi phục tuyến Phan Rang - Đà Lạt tiếp tục mở rộng khả năng vận tải hàng hóa và hành khách.

Sự hoàn thiện của hạ tầng giao thông và logistics đang góp phần cải thiện môi trường đầu tư, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng sản xuất, kinh doanh tại địa phương. Trong 8 tháng đầu năm 2025, Lâm Đồng ghi nhận hơn 2.200 doanh nghiệp thành lập mới với vốn đăng ký 11.700 tỷ đồng, cùng 37 dự án đầu tư được phê duyệt, tổng vốn hơn 13.700 tỷ đồng. Toàn tỉnh hiện có gần 2.900 dự án còn hiệu lực, trong đó 235 dự án FDI với vốn đăng ký khoảng 224.000 tỷ đồng.

Lũy kế 8 tháng năm 2025, tỉnh thu hút được 6 dự án đầu tư mới (1 dự án FDI và 5 dự án trong nước) với diện tích 22,23 ha, tổng vốn đăng ký 452 tỷ đồng và 35 triệu USD. Đến nay, các khu công nghiệp trên địa bàn đã thu hút 228 dự án đầu tư (177 trong nước, 51 nước ngoài) với tổng vốn hơn 43.300 tỷ đồng và 466 triệu USD, tỷ lệ lấp đầy đạt khoảng 49%.

Tại Hội nghị Xúc tiến đầu tư 2025 (dự kiến diễn ra ngày 12/10), tỉnh sẽ trao quyết định chấp thuận chủ trương và giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho 9 dự án mới với tổng vốn hơn 33.000 tỷ đồng, diện tích khoảng 2.300 ha. Đồng thời, 358 dự án kêu gọi đầu tư giai đoạn 2026-2030 cũng sẽ được công bố, tập trung vào các lĩnh vực công nghiệp, hạ tầng, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch và năng lượng tái tạo.

Với vị trí kết nối vùng thuận lợi, hạ tầng giao thông đa phương thức cùng quỹ đất và nguồn tài nguyên phong phú, Lâm Đồng được đánh giá đang dần cải thiện sức hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư, hướng tới giai đoạn tăng trưởng mới.

Minh Ngọc