"Trưa nay là hạn chót để tuyên bố tranh cử ghế chủ tịch Hạ viện. Các ứng viên chính thức của Hội nghị Cộng hòa Hạ viện bao gồm Jack Bergman, Byron Donalds, Tom Emmer, Kevin Hern, Mike Johnson, Dan Meuser, Gary Palmer, Austin Scott và Pete Sessions", Chủ tịch Hội nghị Cộng hòa Hạ viện Elise Stefanik thông báo trên X ngày 22/10.
Đảng Cộng hòa dự kiến thảo luận về các ứng viên vào 18h30 ngày 23/10 (5h30 ngày 24/10 giờ Hà Nội), sau đó bỏ phiếu nội bộ chọn người đại diện vào 9h ngày 24/10 (20h giờ Hà Nội). Quyền chủ tịch Hạ viện Patrick McHenry cho biết ông dự định tổ chức bỏ phiếu bầu tân lãnh đạo "sớm nhất vào ngày 24/10".
9 nghị sĩ tranh cử ghế chủ tịch Hạ viện. Ảnh: X/@MSNBC
7 trong số 9 nghị sĩ Cộng hòa, ngoài ông Emmer và Scott, nằm trong nhóm từng bỏ phiếu ủng hộ không công nhận chiến thắng cho ông Joe Biden tại bang Arizona và Pennsylvania trong bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020, vài giờ sau khi xảy ra cuộc bạo loạn tại Đồi Capitol ngày 6/1/2021.
Ông Emmer đang là phó lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện, vị trí quyền lực thứ ba tại cơ quan này, và nhận được sự ủng hộ từ ông Kevin McCarthy, người bị bãi nhiệm hôm 3/10.
Ông McCarthy ngày 22/10 nói "giờ không phải là lúc để chơi đùa với vị trí chủ tịch Hạ viện", trong bối cảnh bạo lực đang bùng phát ở Trung Đông, cần giải quyết các vấn đề liên quan biên giới Mỹ - Mexico và kinh tế Mỹ. Ông mô tả Emmer "là người hiểu cách đảm nhiệm công việc này".
"Chúng ta cần giúp ông ấy chiến thắng, không chỉ đoàn kết đảng, mà còn tập trung vào những vấn đề cấp bách", ông McCarthy trả lời phỏng vấn NBC, nhưng cũng thừa nhận "đây sẽ là cuộc cạnh tranh khó khăn".
Một nguồn thạo tin nói cựu tổng thống Donald Trump phản đối tư cách ứng viên của Emmer. Ông Trump trước đó ủng hộ Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện Jim Jordan làm chủ tịch Hạ viện. Tuy nhiên, ông Jordan đã thất bại trong ba vòng bỏ phiếu tuần trước và bị đảng Cộng hòa rút lại đề cử hôm 20/10.
Phiên họp của Hạ viện Mỹ ngày 6/1. Ảnh: AFP
Hạ viện có 435 ghế với đảng Cộng hòa đang kiểm soát 221 ghế, đảng Dân chủ giữ 212 ghế và hai ghế đang để trống. Để trở thành chủ tịch Hạ viện, ứng viên cần hội đủ quá bán sự ủng hộ trên tổng số nghị sĩ tham gia bỏ phiếu. Ông McCarthy hồi tháng 1 phải vượt qua 15 vòng bỏ phiếu và chấp nhận một số thỏa hiệp mới có đủ sự ủng hộ để chiến thắng.
Hạ viện Mỹ đang không có lãnh đạo, trong khi quyền chủ tịch McHenry bị hạn chế quyền lực đáng kể. Cơ quan này không thể đưa ra các quyết định về xung đột Hamas - Israel, phê duyệt thêm viện trợ cho Ukraine và thông qua các dự luật chi tiêu trước khi nguồn tài trợ hiện tại của chính phủ cạn kiệt vào ngày 17/11.
Như Tâm (Theo MSNBC, CBS News)