Máy bay Nga tại căn cứ ở Syria. Ảnh: AP
Trong các cuộc phỏng vấn với Reuters suốt hơn hai tháng qua, nhiều nguồn tin ở cả hai phe trên chiến trường Syria nói rằng các cố vấn quân sự Nga đã tham gia vào việc vạch kế hoạch củng cố sức mạnh của quân đội Syria và giữ vững vị thế cho ông Assad.
Bộ Quốc phòng Nga đến nay chưa có bình luận gì về vấn đề này. Nga lâu nay vẫn khẳng định không triển khai binh sĩ tham chiến trên bộ tại Syria, ngoại trừ những người làm nhiệm vụ bảo vệ các căn cứ của nước này. Tuy nhiên, Moscow xác nhận có điều các sĩ quan huấn luyện và cố vấn tới chiến trường, nhưng chỉ trong phạm vi huấn luyện và cố vấn. Dù vậy, các chiến binh phe đối lập và quan chức quân sự trả lời phỏng vấn của Reuters cho rằng, có thể thấy rõ ảnh hưởng của Nga trong hoạt động lập kế hoạch quân sự.
Họ tin rằng các chuyên gia Nga giữ vai trò lớn trong một cuộc tấn công của quân đội Syria hồi cuối năm ngoái tại tỉnh Latakia ở phía tây đất nước, khu vực sinh sống chính của những người ủng hộ ông Assad.
Cuộc tấn công đó đã giúp mở đường cho quân đội Syria tiến về phía biên giới Thổ Nhĩ Kỳ, cắt đứt các tuyến đường tiếp tế từ quốc gia láng giềng cho phe đối lập. Mức độ tham gia của người Nga trong chiến dịch quân sự này vẫn là điều gây tranh cãi.
Hai quan chức quân sự nước ngoài chiến đấu cùng quân đội Syria nói rằng các sĩ quan và chuyên gia quân sự Nga đã giúp lập kế hoạch và chỉ huy cuộc tấn công tại Latakia. Theo những người này, người Nga còn phụ trách hỏa lực pháo binh tấn công và yểm trợ, chứ không chỉ dừng lại ở không kích. "Chiến trường trên bờ biển thuộc về họ", một nguồn tin nói.
Tuy nhiên, một nguồn tin giấu trên trong quân đội Syria nói rằng người Nga chỉ là đối tác và không giữ vai trò chỉ huy.
"Vai trò của người Nga trong quá trình hoạch định và triển khai các chiến dịch quân sự vẫn không ngừng được củng cố. Tuy nhiên, họ chỉ là bên hỗ trợ chứ không phải chỉ huy", nguồn tin nói. "Người Nga tham gia hoạch định kế hoạch trên bộ và trên không, nhưng cuối cùng, các sĩ quan Syria mới là những người nắm rõ hơn địa hình, địa vật trên mặt trận".
Vai trò trung gian
Các nguồn tin thân chính phủ Syria thì khẳng định vai trò của Nga đã mở rộng sang việc thúc đẩy các thỏa thuận ngừng bắn tại những khu vực phe đối lập kiểm soát quanh Damascus, với mục tiêu tạo ra vùng đệm an toàn quanh thủ đô.
Bộ trưởng Đoàn kết Dân tộc Syria Ali Haidar tuyên bố tiến trình này hoàn toàn do người Syria đảm trách, cho dù đôi lúc có sự giúp đỡ của Nga. "Sự thật là kể từ khi người Nga hiện diện trên đất Syria, họ có thể giữ vai trò trung gian tại một số khu vực", ông Ali Haidar trả lời từ văn phòng tại Damascus.
"Người Nga liên lạc với các tay súng khi họ có thể, tại Douma và các khu vực khác", bộ trưởng nói, nhắc tới khu vực phía đông Damascus. "Đôi khi chính các tay súng đề nghị Nga đứng ra làm trung gian". Đó là những người muốn di chuyển an toàn tới các thành trì của phe nổi dậy, và những người tái định cư không muốn bị thiệt mạng trên đường tới nơi ở mới. Mục tiêu là tạo ra các khu vực không có chiến binh Hồi giáo cực đoan, mở đường cho chính phủ Syria đạt được thỏa thuận với các nhóm đối lập khác.
"Người Nga muốn toàn bộ chiến trường dồn về phía bắc, họ muốn phía nam và Damascus cùng khu vực bờ biển đều yên ắng. Mục tiêu cuối cùng mà họ đang nỗ lực đạt được là một giải pháp chính trị rộng lớn hơn", nguồn tin của Reuters lý giải.
Hoàng Nguyên