Sáng 18/2, Quốc hội thông qua Luật Tổ chức Chính phủ sửa đổi. Tại Điều 13 về nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng, Luật quy định trường hợp thật cần thiết vì lợi ích quốc gia, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bảo đảm tính mạng, tài sản của nhân dân, Thủ tướng quyết định áp dụng các biện pháp cấp bách khác với quy định của pháp luật hiện hành, báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Quốc hội trong thời gian gần nhất.
Luật cũng cho phép Chính phủ khi có sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội để thực hiện giải pháp khác với quy định của luật, nghị quyết, pháp lệnh hiện hành. Điều này áp dụng trong trường hợp cần huy động các nguồn lực để triển khai chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia. Sau đó, Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Thủ tướng Phạm Minh Chính tại phiên họp tổ ở Quốc hội. Ảnh: Giang Huy
Trong trường hợp cần thiết, Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, chính quyền địa phương.
Ngoài cơ chế giám sát thông qua bỏ phiếu tín nhiệm của Quốc hội, Luật quy định bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ "chịu trách nhiệm cá nhân trước Thủ tướng, Chính phủ và Quốc hội về ngành, lĩnh vực được phân công quản lý".
Luật cũng quy định thẩm quyền của Thủ tướng trong việc trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức phó thủ tướng, bộ trưởng và thủ trưởng cơ quan ngang bộ. Trong thời gian Quốc hội không họp, Thủ tướng có thể trình Chủ tịch nước quyết định tạm đình chỉ công tác của các chức danh này.
Thủ tướng không quyết định vấn đề thuộc thẩm quyền bộ trưởng
Luật Tổ chức Chính phủ sửa đổi đã phân định thẩm quyền của Thủ tướng và các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ theo phân công của Chính phủ và đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý.
Thủ tướng là người đứng đầu Chính phủ; lãnh đạo công tác của Chính phủ, chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và những nhiệm vụ được giao, không quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ.
Cơ quan nhà nước ở trung ương có trách nhiệm hướng dẫn, phối hợp, hợp tác với chính quyền địa phương trong các nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền. Chính quyền địa phương chủ động phối hợp liên kết vùng trong phát triển kinh tế xã hội.
Chính phủ và Thủ tướng có quyền phân cấp cho bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ có quyền phân cấp cho HĐND, UBND, Chủ tịch UBND, tổ chức và đơn vị trực thuộc bộ, cơ quan ngang bộ.
Cơ quan hoặc người phân cấp có trách nhiệm đảm bảo các điều kiện cần thiết khi quyết định phân cấp, trừ trường hợp đơn vị hoặc người được phân cấp đề nghị và tự đảm bảo điều kiện thực hiện nhiệm vụ. Luật cũng bổ sung quy định trách nhiệm theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đã phân cấp, bảo đảm các nội dung này được thực hiện hiệu quả, đồng thời chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện nhiệm vụ trong trường hợp không bảo đảm điều kiện.
Thường vụ Quốc hội cho rằng Luật đã được thiết kế đồng bộ với quy định tại dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) về phân quyền, trong đó xác định rõ cơ quan, tổ chức, cá nhân tiếp nhận quyền được quy định tại các luật, nghị quyết của Quốc hội. Đối với những vấn đề đã phân quyền cho chính quyền địa phương, địa phương chủ động quyết định, tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm.
Luật Tổ chức Chính phủ sửa đổi có hiệu lực từ 1/3.
Sơn Hà