"Có những dấu hỏi thực sự về cách Elon Musk tiêu tiền trong cuộc đua tổng thống năm nay, về dòng tiền đen không chỉ đang đổ vào bang Pennsylvania mà còn chảy trực tiếp vào túi cử tri. Đây là điều rất đáng lo ngại", Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro nói trên đài NBC hôm 20/10.
Phát biểu đề cập thông tin tỷ phú Elon Musk hứa thưởng một triệu USD mỗi ngày cho người ký vào kiến nghị ủng hộ Hiến pháp Mỹ. Ông Shapiro không bình luận trực tiếp liệu ý tưởng này có vi phạm luật vận động bầu cử hay không, song cho rằng "cơ quan thực thi pháp luật cần xem xét".
Tỷ phú Elon Musk trong cuộc mít tinh của ông Trump ở Pennsylvania ngày 5/10. Ảnh: AP
Elon Musk hôm 19/10 tuyên bố sẽ thưởng ngẫu nhiên một triệu USD cho người đã ký tên vào kiến nghị được công bố hồi đầu tháng bởi siêu ủy ban hành động chính trị America PAC mà ông hậu thuẫn. "Tu chính án thứ nhất và thứ hai đảm bảo quyền tự do ngôn luận và sở hữu vũ khí. Bằng cách ký tên phía dưới, tôi cam kết ủng hộ Tu chính án thứ nhất và thứ hai", kiến nghị có đoạn.
Để có cơ hội trúng thưởng, người ký tên cần chứng minh bản thân đã đăng ký bỏ phiếu và là cử tri sống tại một trong 7 bang chiến trường gồm Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Bắc Carolina, Pennsylvania và Wisconsin.
Trong hai ngày qua, tỷ phú Mỹ đã hai lần chi thưởng theo đúng lời hứa.
Khoản đầu tiên được trao cho người đàn ông tên John Dreher trong sự kiện kêu gọi ủng hộ cho cựu tổng thống Donald Trump ở Harrisburg, bang Pennsylvania. Khoản thưởng thứ hai được trao cho một phụ nữ dự buổi vận động tranh cử ở Pittsburgh.
Riêng tại bang Pennsylvania, ngoài cơ hội nhận một triệu USD từ Musk, mỗi cử tri ký tên vào kiến nghị sẽ được thưởng 100 USD và nhận thêm 100 USD nếu giới thiệu cử tri khác cùng ký tên, thời hạn đến ngày 21/10.
"Cần lưu ý đến điều kiện 'phải là cử tri đã đăng ký'. Về bản chất, đây là một chương trình xổ số chỉ áp dụng cho những người đăng ký bầu cử, tức là hình thức khuyến dụ hoặc thưởng tiền cho người bỏ phiếu. Cả hai hình thức đều vi phạm luật pháp liên bang", Richard Hasen, chuyên gia về luật bầu cử tại Đại học Los Angeles bang California, nhận định.
Luật pháp liên bang Mỹ cấm những hành vi "trả tiền, đề nghị trả tiền hoặc nhận tiền để đăng ký bỏ phiếu hoặc đi bỏ phiếu". Mức án tối đa đối với người vi phạm là nộp phạt 10.000 USD, chịu 5 năm tù hoặc áp dụng cả hai hình thức.
Hasen cũng cho rằng sáng kiến thưởng tiền còn vi phạm văn bản hướng dẫn tổ chức bầu cử của Bộ Tư pháp Mỹ. "Khi người dân đi bầu, đó phải là quyết định tự thân và không chịu tác động từ khuyến khích tài chính. Chương trình này sẽ thay đổi bản chất lá phiếu, khi người dân đi bầu vì động cơ tài chính cá nhân, thay vì tự quyết định nên bầu cử hay không", ông nói.
America PAC và tỷ phú Elon Musk vẫn chưa bình luận về tranh cãi pháp lý xoay sáng kiến treo thưởng.
Tỷ phú Elon Musk đã tài trợ cho America PAC khoảng 75 triệu USD, trong nỗ lực tiếp sức cho ứng viên Cộng hòa Donald Trump trở lại Nhà Trắng. Ông từng tuyên bố sẽ "tất tay" cho cựu tổng thống Mỹ. America PAC cũng đặt mục tiêu thu hút một triệu cử tri ở 7 bang chiến trường.
Thanh Danh (Theo Reuters, Hill, NPR)