Tổ chức phi lợi nhuận, phi đảng phái Tự do Ngôn luận vì Người dân hồi tháng 9 đệ đơn kiện lên tòa án tối cao bang Minnesota cho rằng cựu tổng thống Donald Trump không đủ tiêu chuẩn để tranh cử theo Mục 3, Tu chính án thứ 14 của hiến pháp Mỹ.
Mục 3 trong tu chính án này cấm cá nhân giữ vị trí trong chính quyền nếu họ từng tham gia "nổi dậy hoặc nổi loạn" sau khi đã tuyên thệ ủng hộ và bảo vệ hiến pháp Mỹ. Tòa án tối cao bang Minnesota ngày 2/11 bắt đầu xét xử vụ kiện, với 5 thẩm phán lắng nghe các bên tranh luận.
"Ông Trump đã tham gia chống lại hiến pháp Mỹ trong nỗ lực tuyệt vọng nhằm níu kéo quyền lực sau khi thất cử", Ronald Fein, luật sư đại diện nguyên đơn, nói, nhắc đến vụ bạo loạn tại tòa nhà quốc hội Mỹ đầu năm 2021. "Mục 3, Tu chính án thứ 14 bảo vệ nền cộng hòa khỏi những người nổi loạn, phá lời thề, bởi nếu họ được nắm quyền trở lại, họ sẽ làm điều tương tự hoặc tồi tệ hơn".
Nicholas Nelson, luật sư đại diện ông Trump, lập luận rằng phán quyết trong các vụ kiện theo Tu chính án thứ 14 trước đây nhìn chung đều cho rằng thẩm phán nên đứng ngoài và để quốc hội hoặc cử tri quyết định.
Chánh án tòa án tối cao Minnesota Natalie Hudson nói bà lo ngại việc gạch tên ông Trump khỏi phiếu bầu tổng thống tại bang này sẽ dẫn đến hỗn loạn, bởi các vụ kiện tương tự "có thể xuất hiện ở 50 bang và sẽ có phán quyết khác nhau". "Chúng ta có nên gạch tên ông Trump khỏi phiếu bầu hay không, đó là câu hỏi tôi quan tâm nhất", theo bà Hudson.
Cựu tổng thống Donald Trump phát biểu tại Sioux City, bang Iowa ngày 29/10. Ảnh: AFP
Tổng thư ký Minnesota Steve Simon, quan chức bầu cử cấp cao nhất tại bang này, không nghiêng về bên nào trong vụ kiện. Luật sư của Simon nói văn phòng tổng thư ký không có thẩm quyền để tự gạch tên ông Trump, nhưng sẽ thực hiện theo phán quyết từ tòa.
Văn phòng ông Simon kêu gọi tòa án kết thúc vụ kiện vào đầu tháng 1 để kịp in phiếu cho cuộc bầu cử sơ bộ đảng Cộng hòa ở Minnesota, dự kiến diễn ra ngày 5/3/2024.
Ông Trump cũng đang đối mặt các vụ kiện tương tự ở bang Colorado, New Hampshire, Arizona và Michigan. Cựu tổng thống Mỹ cho rằng các vụ kiện này "không có cơ sở pháp lý".
Colorado bắt đầu xét xử hôm 30/10, thẩm phán phụ trách muốn ra phán quyết trước Lễ Tạ ơn ngày 23/11. Điều này cho phép các bên có thể kháng cáo trước khi quá trình in phiếu cho cuộc bầu cử sơ bộ đảng Cộng hòa ở Colorado bắt đầu vào tháng 1/2024.
Như Tâm (Theo CBS News, CNN)