'Thanh niên ngã thì đứng dậy, không sợ thất bại'

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng thanh niên với nhiều năng lượng, khát vọng, không sợ thất bại, nên nhận việc khó, đi đầu đấu tranh với cái xấu, và ngã thì đứng dậy.

Thông điệp được Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ tại Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Bộ Khoa học và Công nghệ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, ngày 28/11.

Hôm nay, tôi rất vui mừng tham gia dự Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh của Bộ Khoa học và Công nghệ, ngày hội lớn của tuổi trẻ, của khát vọng cống hiến, của tinh thần tiên phong và sáng tạo.

Thanh niên, với trí tuệ, sức trẻ và tinh thần tiên phong đi đầu, phải là nguồn năng lượng quyết định để Bộ Khoa học và Công nghệ hoàn thành sứ mệnh mới: Dẫn dắt đổi mới, kiến tạo tương lai số và tương lai khoa học - công nghệ cho đất nước. Đoàn Thanh niên phải lấy nhiệm vụ trọng tâm của Bộ làm nhiệm vụ trọng tâm của mình. Mọi hoạt động của Đoàn Thanh niên là hướng tới hoàn thành nhiệm vụ chính trị của tổ chức mình. Hoạt động của Đoàn Thanh niên không chỉ ở bên ngoài tổ chức mà chủ yếu phải ở bên trong tổ chức, hướng vào các việc của tổ chức.

Các bạn không chỉ là lực lượng thừa hành, mà là chủ thể sáng tạo, không chỉ là người tham gia, mà là người tạo ra, là những người đang trực tiếp góp phần định hình thể chế của tương lai, thiết kế các hạ tầng dùng chung quốc gia, và mở đường cho nhiều lĩnh vực mới.

Tinh thần của tuổi trẻ là tiên phong, dấn thân. Việc gì khó nhất, mới nhất của tổ chức thì hãy xung phong nhận lấy.

Tinh thần của tuổi trẻ là sáng tạo, đột phá. Làm theo cách mới, sử dụng công nghệ mới, tạo ra kết quả đặc biệt.

Văn hóa của tuổi trẻ khoa học - công nghệ, thông tin - truyền thông là Tiên phong - Sáng tạo - Đột phá - Tận tụy - Trung dũng - Nghĩa tình. Đây là giá trị mà cha anh đã để lại cho chúng ta. Là vẻ đẹp của một thế hệ thanh niên vừa giỏi việc chuyên môn, vừa đẹp trong lối sống và nhân cách

Thế hệ của các bạn đang sống trong một giai đoạn đặc biệt của lịch sử dân tộc: Kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ bằng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Những cán bộ trẻ của Bộ Khoa học và Công nghệ không chỉ chứng kiến kỷ nguyên này, chúng ta phải góp phần tạo ra kỷ nguyên đó.

Tôi mong các bạn giữ cho mình ba điều. Thứ nhất, giữ ngọn lửa lý tưởng, lý tưởng phụng sự đất nước bằng tri thức và công nghệ. Thứ hai, giữ tinh thần học hỏi, học hỏi mỗi ngày, học từ công việc, từ đồng nghiệp, từ thực tiễn. Thứ ba, giữ trái tim tử tế, để mỗi kết quả chúng ta tạo ra đều thực sự vì Nhân dân, vì quốc gia, và vì con người.

Hãy để tuổi trẻ của chúng ta để lại dấu ấn, để khi nhìn lại, mỗi người đều có thể tự hào, tôi đã sống một tuổi trẻ xứng đáng, tôi đã cống hiến cho Bộ, cho ngành, cho đất nước, trong một giai đoạn rất đặc biệt của Tổ quốc.

Tôi muốn tâm sự với các bạn đôi điều sau đây.

Mỗi người chúng ta chỉ có một cuộc đời để sống và mỗi cuộc đời ấy chỉ có một đoạn đường được gọi là tuổi trẻ. Tuổi trẻ cũng là quãng thời gian con người có nhiều cơ hội nhất để thử sức mình. Tuổi trẻ nói chung và thanh niên Bộ Khoa học và Công nghệ nói riêng đang có trong tay tài sản quý giá nhất, đó chính là thời gian. Và nhiều người trẻ đã không để thời gian trôi đi một cách vô nghĩa. Họ lăn xả, dấn thân vào những việc mà ngay chính bản thân họ cũng không nghĩ rằng mình làm được.

Thế giới ngày nay đã thay đổi nhiều. Sức mạnh và cách con người sử dụng sức mạnh của mình cũng đã và đang thay đổi từng ngày, từng giờ. Trí tuệ nhân tạo, mạng xã hội có thể khiến chúng ta trở nên mạnh mẽ hơn nhưng cũng có thể nhấn chìm chúng ta bất cứ lúc nào.

Thời đại Internet, chúng ta có thể dễ dàng kết nối với hàng triệu người nhưng lại đang mất đi sự kết nối với chính mình, sống thiếu mục đích, sống theo trào lưu, không biết điều gì có giá trị nhất cho mình, không biết sức mạnh thực sự của mình là gì. Thế hệ trẻ ngày hôm nay đang có rất nhiều sức mạnh nhưng cũng phải đương đầu với rất nhiều thách thức. Nghĩa là thế hệ các bạn đang có rất nhiều việc để làm.

Tôi xin kể câu chuyện về con bướm. Trước khi trở thành một con bướm, con ngài cần một quá trình đủ dài để đủ sức khỏe phá vỡ cái kén chật chội. Có người vì muốn giúp con ngài đã dùng tay tách cái kén hộ nó, nhưng kết quả là họ lại có một con bướm tật nguyền vì đôi cánh quá yếu.

Hóa ra, cái kén cứng là có lý do. Nó đủ cứng để con ngài chỉ khi đã trưởng thành mới đủ sức tự phá vỡ mà chui ra. Và nhờ vậy, đôi cánh của nó mới đủ cứng cáp, đủ to rộng để có thể bay lượn trên bầu trời khi ra khỏi kén.

Bộ Khoa học và Công nghệ có quyết tâm, có nhiều khát vọng, có nhiều mục tiêu cao và thậm chí, lãnh đạo Bộ coi đó là trách nhiệm cần phải làm với người trẻ "để giúp con ngài phải được sinh ra khỏe mạnh". Chúng ta tạo ra thách thức, chúng ta đặt ra những mục tiêu cao, chúng ta khó tính với sản phẩm của mình để mỗi người trưởng thành nhanh hơn, bộc lộ năng lực của mình rõ nét hơn. Bởi cá nhân tôi và lãnh đạo Bộ luôn tin rằng: 80-90% năng lực trong mỗi người còn đang ngủ, cần phải có những nhân tố đặc biệt đánh thức nó dậy.

Cũng giống như con ngài, nếu không có cái kén đủ dày, đôi cánh của nó sẽ không đủ cứng. Nếu không có cái kén chật chội, sức bật của nó sẽ không đủ mạnh. Nếu như cái kén không đủ cứng để vừa bảo vệ, vừa là thử thách, đôi cánh của con bướm sẽ yếu ớt, nó không thể bay.

Bộ Khoa học và Công nghệ luôn tự hào vì đã tạo ra được một môi trường đủ khắc nghiệt để bất kỳ ai đi qua tổ chức này, khi nhìn lại đều thấy mình trưởng thành hơn rất nhiều.

Bộ Khoa học và Công nghệ tự hào vì đã luôn tạo ra những cú hích để cái hộp an toàn của mỗi người ngày càng mở rộng. Bởi vậy, chúng ta cần biết ơn những khó khăn mà mình đã trải qua, nhờ có nó mà chúng ta trở nên trưởng thành hơn, tự tin hơn. Bộ đang tạo ra môi trường cho phép mọi người có cơ hội tìm ra năng lực của chính mình, tìm ra mục đích của đời mình.

Nhưng, tất cả những điều đó không tự nhiên mà có, hay có được chỉ bằng sự quyết tâm chung chung. Tất cả phải được xuất phát từ một lý tưởng sống đúng đắn và cao đẹp. Lý tưởng của thanh niên phải vừa hòa vào lý tưởng chung của đất nước, của dân tộc, vừa có sự độc đáo để tạo ra sự trưởng thành vượt bậc của từng cá nhân.

Nhưng có một thực tế là, còn rất nhiều thanh niên vẫn chưa có được trong mình một lý tưởng như vậy. Mỗi đoàn viên thanh niên, mỗi cán bộ đoàn, mỗi tổ chức đoàn từ cơ sở đều phải thấy đó là trách nhiệm của mình. Nói cách khác, Đoàn Thanh niên phải nhận trách nhiệm trước Đảng ủy Bộ về sự nghiệp xây dựng cho mỗi thanh niên có một lý tưởng sống, làm việc, cống hiến và phát triển bản thân cao đẹp, đúng đắn.

Đoàn cũng phải là nơi cổ vũ người trẻ, giúp người trẻ nuôi dưỡng và căn chỉnh lý tưởng ấy hàng ngày, trong mọi việc. Đó là một sự nghiệp vẻ vang và rất lâu dài của Đoàn. Để được vậy, Đoàn cũng phải không ngừng sáng tạo, không ngừng nâng cao khả năng tự tạo và vượt qua nghịch cảnh. Trực tiếp dẫn dắt không ai khác là các cán bộ đoàn. Tổ chức Đoàn phải là nơi tập hợp của những thủ lĩnh xuất sắc về mọi mặt Tâm - Trí - Lực, đủ tầm để tập hợp, giáo dục và dẫn dắt người trẻ.

Với các bạn sinh viên, tôi xin nói về học hỏi và học hành.

Hỏi là để học. Các cụ nhà mình nói: Học hỏi. Đa số các nước khác là không có từ này. Hỏi là tư duy. Học mà không hỏi là học mà không tư duy. Hỏi là tiêu hóa, học là ăn. Học mà không hỏi là ăn mà không tiêu hóa. Hỏi là tìm cái gốc. Học là cái ngọn. Học mà không hỏi là có ngọn mà không có gốc. Hỏi là để hiểu, học là để nhớ. Nhớ nhiều mà không hiểu thì gọi là học vẹt. Hỏi là làm cho ít đi, học là làm cho nhiều lên. Ít đi thì nhớ, nhiều lên thì không nhớ. Người uyên thâm thì bao giờ cũng tìm đến sự ít.

Hỏi để sinh ra tri thức mới, học là nhận vào tri thức cũ. Học sinh mà hỏi thì giáo viên sẽ tư duy và vì thế mà sinh ra tri thức mới. Người giáo viên đến lớp mỗi ngày thấy thú vị là do học sinh hỏi. Không có sự thú vị mỗi ngày, bài giảng cũng không hay được. Vậy là bằng cách hỏi, các em biến lớp học thành một môi trường sáng tạo. Hỏi là để giáo viên học ở học sinh, học là để học sinh học ở giáo viên. Bởi vậy mà thời 4.0 thì hỏi là việc đầu tiên của học.

Hành là để học. Các cụ nhà mình nói: Học hành. Đa số các nước khác cũng không có từ này. Học mà không hành gọi là học suông. Ăn đấy mà cái bụng vẫn rỗng. Học rồi hỏi thì hiểu. Nhưng chỉ có hành mới ngộ ra. Ngộ là khi kiến thức thành của mình. Học mà không hành thì kiến thức vẫn là của người khác. Người phương Tây dùng lý luận để hiểu, dùng tranh cãi để hiểu. Người phương Đông làm để hiểu, thông qua làm để hiểu. Qua hành đạo mà trở nên hiền triết, mà ngộ đạo. Bởi vậy mà hành càng quan trọng hơn với người phương Đông. Chắc cũng vì vậy mà có từ "học hành".

Học thì không biết mình cần học gì thêm nữa. Hành thì mới biết mình thiếu gì, cần học gì thêm. Học mà không hành thì luôn thấy thừa. Học mà hành thì thấy mình luôn thiếu. Thiếu là điều kiện đầu tiên của học. Học là thầy dậy, trò nghe. Và vì vậy, trò khó mà giỏi hơn thầy. Hành là trò làm thầy xem. Và vì vậy mà trò có thể giỏi hơn thầy. Nó giống như huấn luyện viên thể thao. Trò có thể đá bóng giỏi hơn huấn luyện viên. Sách mà ít thì học trước rồi hành sau là đúng. Sách mà nhiều như bây giờ thì làm trước để biết mình thiếu gì rồi tìm sách mà đọc. Bây giờ vì thế mà hành trước rồi học sau.

Điều kỳ diệu của tuổi trẻ không ở chỗ có thể làm ra mọi thứ, mà ở chỗ luôn hy vọng làm ra mọi thứ. Tài sản, tiền bạc mà chúng ta có rồi cũng sẽ mất đi. Tiếng tăm của con người cũng có thể sẽ tiêu tan trong phút chốc. Bạn bè, người thân cũng có lúc phải rời bỏ ta. Duy chỉ có trí tuệ là không bao giờ mất đi. Nó sẽ đi theo ta suốt cả cuộc đời. Thậm chí nó sẽ còn tồn tại mãi mãi nếu như một ngày nào đó ta không còn trên cõi đời này nữa.

Nếu muốn thay đổi điều gì đó, hãy thắt chặt lại dây giày và tiến bước. Nếu thất vọng với những gì hiện có, hãy hành động ngay bây giờ. Hãy thể hiện bản thân, kiên trì với mục tiêu của mình.

Cũng có lúc bạn giành chiến thắng nhưng cũng có lúc phải chịu thất bại. Nhưng hãy luôn nhớ những gì đáng giá không bao giờ đến dễ dàng. Và thất bại cũng là một trải nghiệm. Hơn thế, nó còn là một trải nghiệm tốt, vì chính thất bại mới giúp chúng ta cứng cáp và trưởng thành hơn. Một tuổi trẻ giàu có là một tuổi trẻ có nhiều trải nghiệm.

Và sau cùng, đây là lời nhắn nhủ của Bộ trưởng: Thanh niên thì nhiều năng lượng, nhiều khát vọng, không sợ thất bại, vì vậy, nên nhận việc khó, các thách thức, đi đầu, dấn thân, ngã thì đứng dậy, đấu tranh với cái xấu, startup các ý tưởng mới, sinh ra đứa con của mình.

Bộ Khoa học và Công nghệ có những giấc mơ lớn, những khát vọng thần thánh, nhiệm vụ của tuổi trẻ là thực hiện những ước mơ, những khát vọng đó. Vì Tổ quốc vinh quang, sánh vai cường quốc năm châu!

Chúc tất cả các đồng chí đoàn viên thanh niên luôn mạnh khỏe, nhiệt huyết, sáng tạo, và luôn tự hào khi được cống hiến trong một Bộ đang dẫn dắt những thay đổi quan trọng của đất nước.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng