Tại hội nghị "Đổi mới Sáng tạo mở: Hợp tác cùng phát triển" tổ chức sáng 14/12 trong khuôn khổ chuỗi sự kiện Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia Techfest 2021, các chuyên gia, nhà quản lý cùng thảo luận về cách thức để hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển.
Theo đó, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng nêu thực tế, đại dịch Covid-19 ảnh hưởng tiêu cực tới sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, trực tiếp là các doanh nghiệp. Khi đó các doanh nghiệp khó tiếp cận nguồn lực từ quốc tế, hạn chế tương tác và trao đổi kinh doanh... "Khó khăn này tạo áp lực nhưng cũng là cơ hội cho ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo", Thứ trưởng nói.
Thứ trưởng Trần Văn Tùng phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Ánh Tuyết
Theo ông Tùng, ở Việt Nam số lượng các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo có tín hiệu khả quan nhưng tỷ lệ tương xứng với tiềm năng. Các doanh nghiệp này chưa có liên kết, hợp tác theo chiều sâu để các ý tưởng có thể tham gia vào giải bài toán của các tập đoàn, doanh nghiệp lớn. Vì thế, Thứ trưởng mong muốn các doanh nghiệp, tập đoàn, tổng công ty, các cơ quan nhà nước phải là người đặt hàng cho đội ngũ khởi nghiệp.
Để thực hiện được mong muốn này, ông cho rằng các ý tưởng khởi nghiệp phải có sự đồng hành của các chuyên gia, nhà khoa học, nghiên cứu hỗ trợ. Các doanh nghiệp lớn đóng vai trò dẫn dắt để những người khởi nghiệp non trẻ có thể hình thành doanh nghiệp khởi nghiệp trong tương lai. "Đây là các điểm mới để thực hiện đổi mới sáng tạo, đưa được các sản phẩm ra thị trường, thương mại hóa thành công các sản phẩm khởi nghiệp", Thứ trưởng nói.
Để làm được cần có một mô hình đổi mới trên diện rộng, từ tạo sản phẩm, dịch vụ mới, cải tiến quy trình, dây chuyền, sản phẩm, dịch vụ đã có... Mô hình này được thiết kế vận hành, "mở" trong liên kết hợp tác, trong tư duy và cả cách tiếp cận vấn đề. Chỉ khi các bên liên kết với nhau, hình thành chuỗi giá trị, tạo giá trị cộng hưởng cho nhau.
Theo ông Tùng, chính phủ cần tạo ra một môi trường mà ở đó các doanh nghiệp có thể liên kết giúp đỡ nhau, cổ vũ cho sự phát triển công nghệ. Doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phải hợp tác với công ty, tập đoàn lớn để có được sự hỗ trợ phát triển ý tưởng khởi nghiệp.
Cho rằng đổi mới sáng tạo là một nhu cầu, ông Leon Cai, Giám đốc khu vực, Enterprise Singapore dẫn chứng, nhiều doanh nghiệp đã nhận ra rằng họ buộc phải sử dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả kinh doanh, thay vì chỉ cạnh tranh bằng giá. "Covid-19 mang lại thách thức cho doanh nghiệp, họ buộc phải sử dụng công nghệ để chống lại thách thức này", ông nói.
Ông cho biết, tại Singapore, từ năm 2017 đến nay đã tổ chức hơn 50 cuộc thi đổi mới sáng tạo với hơn 300 ý tưởng và 2000 đề xuất, 140 doanh nghiệp vừa và nhỏ hưởng lợi từ chương trình này. Các bài toán đặt ra từ Chính phủ được các doanh nghiệp giải quyết như robot phun sơn tự động, kiểm tra chất lượng các công trình xây dựng... Thông qua các cuộc thi để đưa ra các giải pháp phù hợp với thị trường, phát triển thành quy mô quốc tế.
Ông Gal Saf, Tham tán Kinh tế và Thương mại, Đại sứ quán Isarel, cho biết hiện Isarel có hơn 6.500 doanh nghiệp khởi nghiệp. Chính phủ hỗ trợ chương trình nghiên cứu phát triển và cung cấp nguồn lực cho các dự án. Cơ quan hỗ trợ chính phủ là tổ chức độc lập nhưng được Bộ Thương mại tài trợ cung cấp nền tảng để doanh nghiệp khởi nghiệp giải quyết các vấn đề cấp bách của xã hội. Họ có thể tài trợ đến 5 triệu USD cho doanh nghiệp lớn, sẵn sàng chấp nhận rủi ro để đổi mới sáng tạo.
Trong phiên thảo luận, ông Phạm Hồng Quất, Cục Phát triển Thị trường KHCN, Bộ Khoa học và Công nghệ nhìn nhận, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở chính là sự cởi mở tư duy về cách thúc đẩy các sản phẩm sáng tạo có ích cho nền kinh tế, doanh nghiệp. Đây là cơ hội các viện trường, startup coi tập đoàn, doanh nghiệp là đối tượng phục vụ chính của mình. Các tập đoàn, doanh nghiệp mở hệ sinh thái, không chỉ dựa vào nguồn lực bên trong mà còn sử dụng trí tuệ bên ngoài để phát triển sản phẩm.
"Trong mối quan hệ đó, viện trường, doanh nghiệp khởi nghiệp trở thành khách hàng, nhà đầu tư, sử dụng sản phẩm, trí tuệ của nhau", ông Quất nói.
Ông Phạm Hồng Quất phát biểu tại sự kiên. Ảnh: Ánh Tuyết
Nhiều khách mời trong phiên thảo luận đồng tình với nhận định mối liên kết tương hỗ đem lại nhiều giá trị. Trong đó nhà nước hỗ trợ để các startup đưa ý tưởng thành giải pháp, doanh nghiệp đưa giải pháp vào thử nghiệm và thành sản phẩm ra thị trường. Do đó, sự liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp, nhà khoa học, viện, trường... không thể tách rời.