Rau xanh, hải sản từ miền Trung - Tây Nguyên bị gián đoạn vì lũ

Mưa lớn nhiều ngày qua khiến vùng rau trọng điểm Lâm Đồng như Đà Lạt, Đơn Dương bị ngập sâu, hàng trăm hecta rau ngắn ngày gần như mất trắng. Việc thu mua và vận chuyển nông sản đi TP HCM và các tỉnh phía Bắc bị gián đoạn do ngập và sạt lở trên nhiều tuyến.

Ông Hữu, trồng 0,5 ha xà lách và cải xanh ở Đơn Dương, cho biết nước ngập quá thân cây khiến rau thối gốc, không thể thu hoạch, thiệt hại gần trăm triệu đồng.

Tại xã D’Ran, vựa rau của bà Châu phải đóng cửa ba ngày do bị cô lập. Rau trong vùng ngập bùn, bà con chưa thể xuống giống trở lại vì còn chờ đất khô. "Hoa màu, rau ngâm trong nước vài ngày, bị hư hết cả", bà Châu nói.

Ở huyện Đức Trọng cũ ngập ít hơn nhưng đường bị sạt lở khiến việc vận chuyển ách tắc. Vựa nông sản Tâm Trí của ông Tuấn - mỗi ngày cung ứng 3-5 tấn rau cho TP HCM và các tỉnh miền Bắc - những ngày qua chỉ hoạt động cầm cự, lượng hàng thu mua giảm một nửa. "Rau úng nhiều nên giá tăng vọt, nhưng đi lại rất khó", ông Tuấn nói.

Mưa lớn cũng gây ngập lụt diện rộng tại Đăk Lăk, Gia Lai và Khánh Hòa khi nhiều sông vượt báo động 3. Tại Ninh Hòa (Khánh Hòa), sông Dinh đã vượt mức lũ lịch sử năm 1986, cuốn trôi hoặc làm chìm nhiều diện tích thủy sản. Nước sông Cái ở Nha Trang và Phan Rang dâng cao khiến các vùng nuôi cá, tôm bị thiệt hại nặng.

Ông Trần Văn Quang, người nuôi tôm hùm tại phường Xuân Đài (Phú Yên cũ, nay thuộc Đăk Lăk), quản lý 60 lồng với khoảng 5.000 con tôm. Một nửa số lồng bị chìm, rách hoặc thất lạc, thiệt hại ước tính 200 triệu đồng. Số tôm còn lại cũng chết rải rác, trong khi đầu mối thu mua ngừng hoạt động khiến việc tiêu thụ gần như "đóng băng".

Vịnh Xuân Đài - một trong những vùng nuôi tôm hùm lớn nhất cả nước với hơn 530 bè và 27.000 lồng, ghi nhận tôm chết hàng loạt từ tối 19/11 do sốc nước. Chủ tịch UBND phường Xuân Đài, ông Phạm Văn Nguyên, cho biết nhiều hộ buộc phải thu hoạch sớm để vớt vát vốn, nhưng tiêu thụ lại ách tắc vì mất điện và thiếu đá bảo quản. Chất lượng tôm giảm nhanh, khiến giá bán thấp hơn chi phí.

"Tôi buộc phải bán tôm dưới giá thành, chịu lỗ nặng mà cũng không có mối thu mua", ông Quang nói.

Không chỉ vùng nuôi trồng bị ảnh hưởng, khâu vận chuyển hàng hóa cũng tắc nghẽn nghiêm trọng.

Tại Đức Trọng (Lâm Đồng), cơ sở thu mua của ông Tuấn vẫn cố gắng đưa hàng vào TP HCM và miền Tây, nhưng các tuyến huyết mạch từ Đà Lạt xuống đồng bằng liên tục sạt lở. "Tài xế phải đi vòng thêm vài chục đến hàng trăm km, chi phí đội lên gấp rưỡi", ông nói.

Tại TP HCM, ông Hoàng, chủ một vựa hải sản, cho biết liên lạc với các đầu mối Khánh Hòa, Đăk Lăk bị gián đoạn vì nhiều vùng ngập sâu. Nguồn hàng gần như cạn, trong khi không có đơn vị vận chuyển nào nhận chuyến. Những nỗ lực rao bán để "giải cứu" tôm hùm vùng lũ cũng không thể giao đúng hẹn do đường bị chia cắt.

Tình trạng tương tự diễn ra tại Gia Lai. Chị Thanh, chủ một cửa hàng thực phẩm, cho biết đã gần 7 tiếng nhưng chưa tìm được xe nhận vận chuyển đơn hàng 2 tạ tôm hùm từ Phú Yên cũ (nay thuộc Đăk Lăk). "Trước đây chỉ mất năm tiếng, còn giờ không xe nào dám đi. Tôi lo hàng hỏng nếu chậm thêm", chị nói.

Các hệ thống bán lẻ cũng chịu tác động vì ngập lụt. Ngày 20/11, kho và tầng hầm của hai siêu thị Go! và MM Mega Market tại phường Tây Nha Trang (Khánh Hòa) bị ngập, mất điện cục bộ, buộc siêu thị dừng phục vụ.

Đến 21/11, nước phía bên ngoài siêu thị đã rút bớt, nhưng khu vực tầng hầm vẫn ngập. Đại diện Central Retail - tập đoàn bán lẻ Thái Lan, sở hữu chuỗi siêu thị thương hiệu Go! ở Việt Nam - cho biết việc mở cửa trở lại còn phụ thuộc vào thời gian họ xử lý xong phần tầng hầm còn bị ngập, vệ sinh toàn bộ siêu thị, hàng hóa.

Tương tự, đại diện MM Mega Market cho biết nhiều tuyến đường huyết mạch từ thành phố Nha Trang (Khánh Hòa) đi Phú Yên cũ, Quy Nhơn cũ và Lâm Đồng ra miền Trung vẫn bị ngập sâu, sạt lở và hư hỏng. Hiện có trên 10 chuyến xe chở hàng khô, đông lạnh và rau tươi của hệ thống này xuất phát từ kho hoặc trung tâm phân phối tại Đà Lạt bị kẹt, buộc phải chờ hướng dẫn từ chính quyền địa phương. Điều này khiến mạng lưới vận chuyển hàng giữa các khu vực của công ty bị ảnh hưởng không nhỏ.

Đại diện các hệ thống siêu thị cho biết họ đang cùng chính quyền địa phương ưu tiên cung ứng thực phẩm thiết yếu cho bà con vùng ngập, và điều phối số hàng còn lại qua các tuyến vận chuyển an toàn hơn. Theo đại diện Central Retail, các đơn hàng được giao đi cho khách đặt mua qua kênh trực tuyến của siêu thị Go! Ninh Thuận cũ (nay thuộc Khánh Hòa) vẫn bị vận chuyển chậm do đường khu vực này còn ngập.

Còn ở Tây Nguyên, siêu thị Go! Đà Lạt (Lâm Đồng) và Go! Buôn Ma Thuột (Đăk Lăk) chỉ nhận giao hàng tươi sống bằng xe tải nhỏ (2 tấn) theo yêu cầu chính quyền.

Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đến 20/11, Khánh Hòa, Gia Lai, Đăk Lăk ghi nhận hơn 13.000 ha lúa và hoa màu bị ảnh hưởng; hơn 2.000 ha cây lâu năm đổ ngã; hơn 30.000 gia súc, gia cầm bị cuốn trôi. Riêng Khánh Hòa bị mất 88 ha nuôi tôm hùm. Tại Lâm Đồng, mưa lớn làm hư hại khoảng 2.000 ha rau hoa, trong đó 1.000 ha rau trồng ngoài trời mất trắng. Nhiều diện tích rau non bị úng thối, nông dân phải chờ đất khô khoảng 15 ngày mới xuống giống trở lại.

Thi Hà