Quy định khác nhau về điều kiện, thời gian xử lý yêu cầu đăng ký bảo hộ
Tôi muốn góp ý đăng ký sở hữu trí tuệ. Nên rút ngắn thời gian 2 năm còn khoảng 2-3 tháng! Vì sau 2 năm người nghiên cứu có thể bệnh chết, hoặc do kéo dài mất hết cơ hội khách hàng đầu tư. Ví dụ tôi đăng ký bằng sáng chế năm 2000 mà 2025 mới cấp, thế thì quá lâu, khách hàng đòi hợp tác sớm mà tôi chưa có bản quyền nên không ký kết gì được! Mong Bộ KHCN lần này có cải cách chổ này.
Đào Thanh Khê
Trả lời:
1. Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ (SHTT), có nhiều loại đối tượng quyền SHTT khác nhau như tác phẩm văn học nghệ thuật, chương trình máy tính, sáng chế, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, chỉ dẫn địa lý, giống cây trồng... Đối với mỗi loại đối tượng này pháp luật SHTT lại có quy định về điều kiện bảo hộ và thời gian xử lý yêu cầu đăng ký bảo hộ khác nhau để bảo đảm phù hợp với bản chất của từng đối tượng và yêu cầu của điều ước quốc tế.
Ví dụ, đối với đơn đăng ký sáng chế, việc quy định thời hạn xử lý đơn như trên dựa trên các cơ sở như sau:
- Phù hợp với quy định của điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên (Điều 4 của Công ước Paris về bảo hộ sở hữu công nghiệp: việc thẩm định nội dung đơn sở hữu công nghiệp không thể được kết thúc trước khi hết thời hạn xin hưởng quyền ưu tiên của các đơn đã được nộp ở nước ngoài (12 tháng đối với đơn sáng chế));
- Phù hợp với thông lệ quốc tế: thời gian trung bình xử lý đơn sáng chế tính từ khi có yêu cầu thẩm định nội dung với cơ quan sáng chế châu Âu là 23 tháng, Nhật Bản là 15,3 tháng, Hàn Quốc là 16 tháng, Trung Quốc là 18,5 tháng...
- Phù hợp với năng lực cán bộ và điều kiện kỹ thuật của Việt Nam, thẩm định nội dung đơn sáng chế rất phức tạp, nặng về tính kỹ thuật, đòi hỏi một khoảng thời gian lớn để tra cứu, phân tích và tham khảo thông tin từ tất cả các tài liệu trên thế giới về lĩnh vực kỹ thuật nêu trong đơn, nhất là đối với các lĩnh vực công nghệ cao mà Việt Nam chưa thẩm định được.
Bên cạnh đó, số lượng đơn sáng chế hiện nay ngày càng tăng lên nhanh chóng, kéo theo sự gia tăng các đơn khiếu nại và đơn phản đối cấp văn bằng bảo hộ. Do đó, công tác thẩm định của cơ quan sở hữu trí tuệ càng thêm phức tạp và nếu bị ép về mặt thời gian quá ngắn thì sẽ dẫn đến kết quả thẩm định không chính xác.
Đối với người đăng ký sáng chế thì điều quan trọng là ngày nộp đơn của họ được ghi nhận tại Cơ quan sở hữu trí tuệ, vì đó là cơ sở để xác định quyền ưu tiên so với người khác. Trong thời gian chờ cấp văn bằng, quyền lợi của người nộp đơn vẫn được thừa nhận, như là quyền tạm thời đối với sáng chế.
2. Để cụ thể hóa chủ trương nêu tại Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, hiện nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đang xây dựng các nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Sở hữu trí tuệ (dự kiến trình Quốc hội xem xét ban hành vào kỳ họp tháng 10/2025) trong đó thời hạn xử lý đơn đăng ký sở hữu công nghiệp đang được đề xuất cắt giảm tối đa nhằm phù hợp hơn với nhu cầu của xã hội trong bối cảnh phát triển hiện nay, cũng như trên cơ sở năng lực xử lý đơn cơ quan sở hữu trí tuệ đang được cải thiện thông qua việc triển khai nhiều biện pháp như: triển khai các dự án về cơ sở hạ tầng, công nghệ thông tin, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình xử lý đơn; xây dựng hoàn thiện các quy chế thẩm định theo hướng chi tiết, dễ áp dụng để giúp đẩy nhanh quá trình thẩm định như đơn giả; tăng cường đào tạo chuyên môn cho thẩm định viên,...
Việc độc giả mong muốn được cấp văn bằng bảo hộ sớm là chính đáng, tuy vậy nếu việc thẩm định chỉ được thực hiện trong một thời gian 2-3 tháng như đề xuất là không khả thi trong bối cảnh phải bảo đảm thực hiện cam kết quốc tế của Việt Nam theo các điều ước quốc tế và bảo đảm quyền và lợi ích của tổ chức, cá nhân kể cả các chủ thể yêu cầu cấp văn bằng bảo hộ (nếu văn bằng bảo hộ cấp ra không được bảo đảm độ chính xác dẫn đến dễ bị kiện tụng hoặc hủy bỏ, gây thiệt hại cho chính người nộp đơn đăng ký sở hữu công nghiệp).