Tưởng Diễm Bình sinh năm 1958 trong gia đình nông dân nghèo ở huyện Trà Lăng, tỉnh Hồ Nam. Bình bỏ học trước khi tốt nghiệp trung học cơ sở.
Ở tuổi 17, muốn có công việc ổn định, Bình tận dụng diện mạo xinh đẹp, khéo ăn nói để cặp kè với một cán bộ xã hơn mình 31 tuổi. Nhờ đó, Bình được sắp xếp làm công nhân tại một nhà máy ở thành phố Tương Đàm, năm 1976.
Đến 1978, Bình giành được cơ hội tiếp đón một lãnh đạo đến thị sát nhà máy. Cô ta ăn mặc đẹp đẽ, khoe thân hình gợi cảm khi thể hiện khả năng khiêu vũ trước mặt lãnh đạo. Trong vòng ba tháng, Bình thành công "đốn gục" ông này. Nhân lúc tình cảm mặn nồng, cô ta bày tỏ không muốn ở lại nhà máy.
Năm 1982, dưới sự sắp xếp của người tình, Bình được điều đến làm thủ kho tại Trung tâm mua sắm Bibo, thuộc công ty con của Tập đoàn Cơ khí Xây dựng tỉnh Hồ Nam. Trong thời gian này, Bình kết hôn với một bác sĩ.
Sau khi được vào doanh nghiệp nhà nước, Bình lặp lại những mánh khóe cũ, quyến rũ nhiều lãnh đạo để leo cao hơn. Năm 1990, cô ta trở thành giám đốc công ty dịch vụ lao động thuộc tập đoàn, tương đương cán bộ cấp huyện.
Khi đã nắm quyền lực, Bình lợi dụng chức vụ để gom góp tiền của thông qua tham ô, nhận hối lộ. Ai tặng quà hay tiền mặt, cô ta đều nhận hết.
Bình còn sắp xếp nhiều thành viên trong gia đình và bạn bè vào làm trong công ty do mình quản lý hoặc giới thiệu đến nơi khác, cùng làm giàu từ tham nhũng.
Tưởng Diễm Bình ra tòa năm 2001. Ảnh: Toutiao
Năm 1995, Bình cặp với chủ nhiệm ủy ban kế hoạch của tỉnh Hồ Nam, cùng ông ta thực hiện đấu thầu giả, kiếm được hơn một triệu nhân dân tệ. Sau đó, cô ta thành công giành được một dự án trị giá gần 600 triệu nhân dân tệ, đút túi vài triệu nhân dân tệ tiền "nhờ vả". Bình từng tuyên bố: "Ở Hồ Nam, chỉ cần tôi muốn thì không dự án nào không nhận được".
Một trong những người tình hối lộ Bình ba lần vào năm 1995, tổng cộng 2,16 triệu nhân dân tệ, để công ty của anh ta được nhận thầu công trình. Khi em gái muốn nhận thầu, Bình cũng đòi hỏi phải đưa đủ lợi ích. Sau đó, cô em nhiều lần gửi cho Bình hàng trăm nghìn nhân dân tệ.
Khi cặp với giám đốc Sở Bưu chính Viễn thông tỉnh Hồ Nam, Bình lợi dụng chức vụ của người tình để kiếm lợi ba triệu nhân dân tệ.
Sau khi lợi dụng người tình để thăng chức thành công, Bình cho rằng họ không còn giá trị và cắt đứt liên lạc. Một số người vẫn còn say mê nhan sắc của Bình, lúc này phải dùng tiền để lấy lòng cô ta.
Bình từng nói: "Phụ nữ muốn chơi thì phải chơi đàn ông có đẳng cấp, có giá trị với mình. Trong xã hội đàn ông nắm quyền, chỉ những phụ nữ biết khai thác và tận dụng hết giá trị của đàn ông mới thực sự thông minh".
Tháng 9/1997, ở tuổi 37, Bình được Tỉnh ủy Hồ Nam bổ nhiệm làm phó Tổng giám đốc kinh doanh của Tổng công ty Xây dựng Hồ Nam. Từ một nhân viên thủ kho, Bình chỉ mất hơn chục năm để tiến thân lên cán bộ cấp Phó giám đốc sở. Trong quá trình thăng tiến, cô ta có mối quan hệ bất chính với khoảng 40 lãnh đạo.
Khi bị nhân viên trong công ty tố cáo thu lợi bất chính nhờ xuất hóa đơn giả, Bình thách thức trên cuộc họp: "Tố cáo tôi đều là kẻ không biết tự lượng sức, ở đâu cũng có người của tôi, không ai có thể lật đổ tôi". Những người chống đối sau đó đều bị Bình đàn áp, trả đũa.
Mạng lưới quan hệ của Bình rất sâu rộng, Cơ quan kiểm tra kỷ luật bắt đầu theo dõi cô ta từ năm 1992 nhưng mãi chưa tìm được chứng cứ xác thực.
Năm 1998, các nhân viên báo cáo Bình biển thủ công quỹ với Trần Vinh Kiệt, một cán bộ kỳ cựu đã nghỉ hưu và là đại biểu hội đồng nhân dân tỉnh. Ông Trần từng nhiều lần đấu tranh chống tham nhũng, tự bỏ tiền túi nghiên cứu vụ án, đi khắp nơi đệ đơn khiếu nại. Sau 20 năm nghỉ hưu, ông đã khiến hơn 20 quan tham ngã ngựa.
Với vụ của Tưởng Diễm Bình, ông Trần viết thư phản ánh cho Hunan Daily, được đăng tải trên báo nhưng không gây chú ý. Ông nhiều lần trình báo, kiên trì tìm kiếm nhân chứng và bằng chứng. Trong quá trình đó, ông nhận được một thư nặc danh, tố cáo những hành vi phạm tội nghiêm trọng hơn của Bình, liên quan đến hàng chục triệu nhân dân tệ tiền phi pháp.
Sau khi bí mật điều tra, thu được bằng chứng chắc chắn, ông giao tài liệu cho các bộ phận liên quan của Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
Tháng 7/1999, khi Bình được chọn là đại diện tỉnh Hồ Nam đến Bắc Kinh tham gia Lễ kỷ niệm 50 năm Quốc khánh, cô ta bị Ủy ban Kiểm tra Giám sát Kỷ luật Tỉnh ủy Hồ Nam cách ly để điều tra vì nghi ngờ nhận hối lộ.
Ngày 7/8/1999, Bình bị tạm giữ hình sự, chính thức bị bắt ngày 21/8.
Bình thú nhận hành vi phạm tội trong quá trình thẩm vấn. Cơ quan chức năng tìm thấy trong nhà Bình các khoản tiền gửi, trái phiếu và tiền mặt với tổng trị giá 9,25 triệu nhân dân tệ, hơn 30.000 USD và hơn 50.000 HKD. Bình cũng đứng tên nhiều tài sản, đều không rõ nguồn gốc.
Sau khi bị bắt, Bình trả lời phỏng vấn: "Thuở nhỏ nghèo quá nên tôi sợ cái nghèo lắm rồi. Khi lớn lên, nhìn thấy tiền là tôi muốn đút vào túi mình, chỉ khi có tiền trong túi tôi mới có cảm giác an toàn".
Biết mình phạm trọng tội, Bình đoán khó tránh khỏi án tử hình. Cô ta nghĩ cách mang thai để kéo dài thời gian. Theo quy định pháp luật, việc thi hành án tử hình sẽ được tạm hoãn đối với tử tù đang mang thai.
Ở trong tù, Bình nhắm mục tiêu đến Vạn Giang, Phó giám đốc trại giam. Dù đã ngoài 40 tuổi, Bình vẫn giữ được vẻ mặn mà, quyến rũ. Cô ta không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào để tiếp xúc với Giang, cuối cùng khiến đối phương không cưỡng lại được cám dỗ.
Nhân lúc giám đốc trại giam Châu Lập Hoành đi vắng, Giang đưa Bình vào phòng riêng. Ông ta còn giúp Bình liên lạc với bên ngoài, chuyển tin nhắn, tạo điều kiện cho cô ta thông đồng lời khai và bịt miệng nhân chứng. Bình chỉ huy người nhà và thân tín đi lôi kéo quan hệ, đút tiền để nhân chứng thống nhất lời khai. Cô ta cũng bảo gia đình gửi tiền hối lộ Giang.
Khi biết chuyện giữa hai người, ông Hoành nghiêm khắc khiển trách Giang. Bình biết bị lộ nên chuyển sang quyến rũ ông Hoành nhưng không thành công. Tuy nhiên, ông Hoành không kịp thời báo cáo chuyện này với cấp trên.
Đến khi những người khác trong trại giam phản ánh vụ việc, các cơ quan liên quan mới điều tra. Ông Giang bị cách chức để điều tra, cuối cùng bị kết án 7 năm tù. Ông Hoành cũng bị phạt vì thiếu giám sát và bị thuyên chuyển công tác.
Ngày 24/7/2001, tòa kết án tử hình Bình với nhiều tội danh bao gồm nhận hối lộ, tham ô. Ngày 29/3/2002, tòa phúc thẩm tuyên y án sơ thẩm.
Em trai Bình bị kết án một năm rưỡi tù vì giúp chị cất giữ và di dời "tiền bẩn". Vợ chồng em gái Bình cũng bị phạt 3-4 năm tù.
Tưởng Diễm Bình khuỵu ngã, lẩm bẩm "không thể nào" khi nghe tòa tuyên tử hình. Ảnh: Sina
Tháng 2/2003, TAND Tối cao giảm án cho Bình thành tử hình nhưng hoãn thi hành án hai năm.
Trong thời gian thụ án, Bình tham gia nhiều buổi diễn thuyết về chống tham nhũng. Cô ta từng phát biểu: "Có ba nơi đời người nhất định phải đến, đến đó nhìn rồi sẽ biết hoàn toàn không cần phải "tham". Một là vùng núi nghèo khó, thu nhập chỉ vài trăm nhân dân tệ một năm, người dân rất nghèo. Hai là lò hỏa táng, con người sinh ra không có gì, chết rồi cũng không mang theo được gì. Cuối cùng là nhà tù, đến rồi mới biết mất đi tự do là cảm giác gì".
Tuệ Anh (Theo Sina, Sohu, 163)