Vài tiếng sau khi Phó tổng thống Kamala Harris tuyên bố Thống đốc bang Minnesota Tim Walz sẽ đồng hành cùng bà chạy đua vào Nhà Trắng năm nay, cựu tổng thống Donald Trump cập nhật dòng trạng thái trên tài khoản mạng xã hội Truth Social với hai từ: "Cảm ơn!".
Trump sau đó đăng bình luận giải thích rõ hơn về sự hồ hởi của ông với lựa chọn phó tướng của bà Harris. Ông cho rằng Thống đốc Minnesota "sẽ biến Trái đất thành địa ngục và mở cửa biên giới chào đón những tội phạm tồi tệ nhất", ám chỉ Walz là ứng viên mang lập trường cánh tả và ủng hộ nới lỏng kiểm soát nhập cư.
Các thành viên đảng Cộng hòa và đội ngũ cố vấn của ông Trump cũng có phản ứng tương tự, cho rằng ông Trump cùng phó tướng JD Vance sẽ dễ thở hơn khi đối đầu cặp Harris - Walz, so với kịch bản Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro được chọn làm ứng viên phó tổng thống đảng Dân chủ.
"Đó là sự trộn lẫn giữa cái thở phào nhẹ nhõm và nỗi kinh ngạc với lựa chọn của đối thủ", các bình luận viên Henry Gomez và Matt Dixon của đài NBC nhận định.
Ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Kamala Harris và phó tướng Tim Walz (phải) tại sự kiện ở Philadelphia, bang Pennsylvania ngày 6/8. Ảnh: AP
Dave Carney, cố vấn chiến lược cho các chính trị gia đảng Cộng hòa và đang lãnh đạo nhóm Cứu nước Mỹ, một siêu ủy ban hành động chính trị (PAC) vận động cử tri ủng hộ ông Trump, cho hay ông vô cùng ngạc nhiên khi đảng Dân chủ bỏ qua Thống đốc Shapiro, một chính trị gia "trẻ trung, năng động và giàu sức thuyết phục".
Pennsylvania còn là bang chiến trường trong bầu cử tổng thống Mỹ năm nay. Nếu Shapiro được chọn làm ứng viên phó tổng thống trong cuộc đua, đảng Dân chủ gần như nắm chắc 16 phiếu đại cử tri của bang này. Shapiro, chính trị gia 51 tuổi gốc Do Thái, có mức ủng hộ cao nhất trong 5 đời thống đốc gần nhất ở Pennsylvania, theo khảo sát hồi tháng 2 của Đại học Franklin Marshall.
Vì lo sợ kịch bản này, ông Trump đã chọn thượng nghị sĩ Vance của Ohio, bang tiếp giáp Pennsylvania, làm ứng viên phó tổng thống.
"Bà ấy dường như đã tính già hóa non", Matt Gorman, nhà vận động hành lang thuộc đảng Cộng hòa, bình luận về lựa chọn của bà Harris. "Shapiro là thống đốc được lòng công chúng và giàu sức hút, lãnh đạo bang mà mọi ứng viên buộc phải thắng, đáng ra là lựa chọn hiển nhiên. Thế mà bà ấy lại bỏ qua. Tôi thật sự không hiểu được".
Theo khảo sát của NPR vào tuần qua, Walz vẫn là gương mặt chưa được nhiều cử tri Mỹ biết đến bên ngoài bang nhà Minnesota, với khoảng 70% cử tri đã đăng ký bỏ phiếu thừa nhận họ chưa từng nghe tên ông. Con số này đối với Thống đốc Shapiro là 51%, còn thượng nghị sĩ Mark Kelly của bang Arizona là 50%.
Đảng Cộng hòa đang tranh thủ yếu tố này để chạy đua với phe Dân chủ định hình ấn tượng ban đầu về ông Walz trong mắt cử tri Mỹ. Họ sẽ đặc biệt tập trung vào những hỗn loạn ở thành phố Minneapolis thuộc bang Minnesota trong làn sóng biểu tình phản đối cảnh sát lạm dụng vũ lực với người da đen sau cái chết của George Floyd vào năm 2020, theo các nguồn thạo tin.
Donald Trump và JD Vance (trái) tại buổi vận động tranh cử ở thành phố Grand Rapids, Michigan ngày 20/7. Ảnh: AFP
Dave McCormick, ứng viên thượng nghị sĩ Cộng hòa tại Pennsylvania, chỉ trích Harris - Walz là cặp ứng viên "cánh tả nhất trong lịch sử" bầu cử Mỹ. Zack Roday, cố vấn chiến lược đảng Cộng hòa, cũng cho rằng bà Harris đã chọn một ứng viên có màu sắc "cánh tả" quá giống mình.
Vance thậm chí chỉ trích đối thủ trực tiếp của mình là "cực tả" và "cực đoan" tương tự bà Harris.
Trong cuộc phỏng vấn với tỷ phú Elon Musk tối 12/8, ông Trump thậm chí còn gọi bà Harris là "người điên phe cực tả" và ông Walz là "người cực tả, chống Israel".
Trump cáo buộc Walz đã ký thành luật các chính sách cấp tiến trong bang, trong đó có dự luật năm ngoái yêu cầu các học khu và trường bán công phải cung cấp băng vệ sinh miễn phí trong tất cả nhà vệ sinh nam và nữ.
"Người tranh cử cùng bà ấy đã phê duyệt và ký thành luật việc cung cấp băng vệ sinh trong nhà vệ sinh nam", Trump nói. "Đúng vậy, thật dị hợm", Musk đáp lại. "Và điều đó có nghĩa bà ấy cũng tin rằng nên làm như thế", ông Trump nói thêm. "Thế đó, chẳng ổn chút nào", Musk trả lời.
Những chỉ trích của phe Cộng hòa rằng ông Walz thuộc "cánh tả" chủ yếu nhắm vào các đạo luật mà ông ký duyệt ở bang Minnesota trong năm 2023, theo Vox.
Sau khi kiểm soát cả hai viện lập pháp bang Minnesota trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022, các nghị sĩ Dân chủ cùng Thống đốc Walz thông qua loạt đạo luật có xu hướng cấp tiến và tăng phúc lợi xã hội như chính sách giảm thuế cho gia đình có con nhỏ, hỗ trợ học phí, tài trợ bữa ăn miễn phí cho học sinh, bảo vệ người lao động hay bắt buộc các công ty trả lương cho người lao động trong thời gian nghỉ phép vì việc gia đình hoặc chữa bệnh.
Nghị viện Minnesota do đảng Dân chủ kiểm soát còn thông qua các chính sách nhạy cảm mà phe Cộng hòa tìm cách ngăn chặn tại nhiều bang như bảo vệ quyền phá thai, bảo vệ phúc lợi y tế cho những người chuyển giới.
Ông Walz phê duyệt cải cách tư pháp bang, đề ra cơ chế kiểm tra lý lịch bắt buộc đối với người mua súng, hợp pháp hóa sử dụng cần sa cho giải trí, khôi phục quyền bỏ phiếu cho người mãn hạn tù, cho phép người nhập cư trái phép xin cấp bằng lái và tài trợ học phí.
Ngoài ra, bang Minnesota trong nhiệm kỳ thống đốc của ông Walz còn đẩy nhanh chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, tăng chi tiêu công cho hạ tầng, trường học, nhà ở xã hội và an toàn cộng đồng, tăng thuế với người giàu và tập đoàn.
Trong khi đảng Dân chủ chia rẽ về xung đột ở Gaza, Walz giữ quan điểm khá trung lập và hầu như không bàn luận về vấn đề này. Trong khi đó, Thống đốc Shapiro, người có gốc Do Thái và từng làm tình nguyện viên ở Israel thời trung học, lại thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ với Israel và đã chỉ trích làn sóng biểu tình phản đối chiến sự Gaza của sinh viên khắp nước Mỹ.
Việc lựa chọn ông Walz thay cho Shapiro cho thấy bà Harris muốn loại bỏ những chia rẽ nội bộ của đảng Dân chủ về vấn đề Gaza khỏi chiến dịch tranh cử, theo giới quan sát.
"Nhiều người nói rằng bà Harris bỏ qua Shapiro vì sợ làn sóng bài xích Do Thái trong đảng. Họ lo ngại về bộ phận cử tri này. Họ sợ một số lãnh đạo và nhà vận động quần chúng không chấp nhận ứng viên gốc Do Thái", Vance phát biểu tại Philadelphia, bang Pennsylvania. "Harris đã cho thấy bà ấy sẵn sàng phục tùng những thành phần cực đoan nhất trong đảng".
Dave Carney, người điều hành siêu PAC Cứu nước Mỹ, bình luận rằng việc bà Harris chọn ông Walz làm phó tướng không khác gì "món quà cho chúng tôi ở các bang chiến trường", đẩy bộ phận cử tri còn phân vân về phía Cộng hòa.
John McLaughlin, chuyên viên khảo sát thuộc ủy ban tranh cử của ông Trump, cũng chia sẻ nhận định tương tự, cho rằng bà Harris đã quyết định nhầm ngay trong "lựa chọn quan trọng đầu tiên ở tư cách ứng viên đảng".
"Tuyệt vời. Đây là lựa chọn quá tốt cho chúng tôi. Bạn không thể viết nên một kịch bản nào khác hoàn hảo hơn thế này", Tom Emmer, lãnh đạo quan trọng thứ hai của phe đa số đảng Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ, bình luận.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng việc Walz theo đuổi chương trình nghị sự cấp tiến kể từ khi trở thành thống đốc Minnesota có thể giúp bà Harris thu hút sự ủng hộ của cử tri vùng nông thôn vùng Trung Tây, giúp Phó tổng thống Mỹ tránh được những lời công kích rằng bà là thành viên của giới thượng lưu thành phố lớn, xa rời tầng lớp lao động.
"Một lựa chọn an toàn và thú vị. Không có ứng viên nào khác mang lại năng lượng trực tuyến như Walz, ông ấy đã khuấy đảo sự nhiệt tình của các cử tri Dân chủ trẻ tuổi. Đồng thời, ông ấy cũng không bị ai trong đảng phản đối", E.J. Dionne Jr., nhà bình luận của Washington Post, cho hay.
Thanh Danh (Theo NBC, BBC, Politico, Axios)