PGS.TS Phạm Gia Điền từng công tác tại Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Ở góc nhìn của người nghiên cứu, ông thẳng thắn nhìn nhận khoa học và công nghệ Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu, xong vẫn tồn tại bất cập.
Theo PGS Điền, thành tựu không thể phù nhận ở nhiều lĩnh vực Việt Nam đã có thể tiệm cận với thế giới, đặc biệt là mảng khoa học và công nghệ quốc phòng. Các lĩnh vực khác như điện tử, công nghệ thông tin, sản xuất điện thoại, ô tô, máy bay không người lái, thậm chí cả tàu ngầm mini... đều có những bước phát triển vượt bậc.
Khi đại dịch Covid-19 xuất hiện, việc nghiên cứu vaccine đã được các nhà khoa học nghiên cứu bài bản, với lộ trình sản xuất rõ ràng. "Nhiều sản phẩm cạnh tranh được với thị trường thế giới, thể hiện sự phát triển lớn mạnh của nền khoa học công nghệ nước nhà", ông nói.
PGS Phạm Gia Điền. Ảnh: Mộc Nhiên.
Nhìn vào những điểm cần cải thiện, PGS Điền đề cập trước hết là đào tạo nhân lực chưa toàn diện, các ngành nghề nói chung chưa có những chuyên gia có trình độ cao. Chính sách khuyến khích người trẻ làm nghiên cứu khoa học chưa thực sự tạo động lực. Đây cũng là lý do "ít người thực sự có tài năng, muốn cống hiến mà lựa chọn vào cơ quan nhà nước làm nghiên cứu do môi trường và chế độ đãi ngộ thấp", PGS Điền thẳng thắn.
Cho rằng công nghệ chính là thước đo định hình vị thế trên trường quốc tế, là chìa khóa để một phát triển vươn lên so với các quốc gia khác, PGS Điền mong muốn nhà nước có đầu tư đủ lớn để nắm giữ những công nghệ chủ chốt.
Theo ông, những nước có nền kinh tế phát triển hiện là những quốc gia nắm giữ những công nghệ chủ chốt. Nếu Việt Nam không tiến nhanh, sẽ mãi chỉ là nước gia công công nghệ với thế mạnh là nhân công giá rẻ. Công nghệ không sinh ra từ giảng dạy trong bất cứ nhà trường nào. Công nghệ ra đời từ những bộ óc tài năng, những cá nhân say mê tìm tòi, đào sâu nghiên cứu. Để phát triển, không thể chỉ tập trung vào khoa học mà bỏ quên công nghệ. "Trong thời gian tới, phải tập trung mạnh vào mảng này thì mới tạo ra đột phá", PGS Điền nói và bày tỏ mong muốn có chế độ đãi ngộ tốt hơn để nhà khoa học chuyên tâm nghiên cứu.
Mộc Nhiên
