"Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố trên trang nhất tờ Wall Street Journal rằng: 'Ukraine sẽ không công nhận tính hợp pháp của việc Crimea bị chiếm đóng. Vấn đề này không có gì để bàn cãi'. Tuyên bố này gây tổn hại nghiêm trọng đến các cuộc đàm phán hòa bình với Nga, vì Crimea đã bị mất từ nhiều năm trước dưới thời Tổng thống Barack Hussein Obama và hiện thậm chí không còn là một chủ đề được đưa ra thảo luận", ông Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social ngày 23/4.
"Không ai yêu cầu ông Zelensky công nhận Crimea là lãnh thổ của Nga nhưng nếu ông ấy muốn Crimea, tại sao họ không chiến đấu vì nó 11 năm trước, khi nó được trao cho Nga mà không cần một phát súng nào? Khu vực này cũng là nơi có căn cứ tàu ngầm lớn của Nga trong nhiều năm trước đó", ông Trump viết.
Nga tuyên bố sáp nhập bán đảo Crimea sau cuộc trưng cầu dân ý năm 2014, bất chấp phản đối từ Ukraine. Mỹ và 99 quốc gia từng bỏ phiếu ủng hộ một nghị quyết tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tuyên bố rằng động thái sáp nhập của Nga là bất hợp pháp. Washington Post ngày 22/4 dẫn nguồn tin cho biết trong nỗ lực chấm dứt chiến sự, Mỹ đang đề xuất rằng nước này sẽ công nhận việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea. Mỹ cũng muốn Nga và Ukraine đóng băng tiền tuyến hiện nay.
Trong bài đăng trên Truth Social, ông Trump cáo buộc lãnh đạo Ukraine có "bình luận mang tính kích động, không có tác dụng gì ngoài kéo dài giết chóc". "Ông Zelensky không có lá bài nào cả. Hoặc có thể đạt được hòa bình, hoặc ông ấy sẽ phải giao tranh thêm ba năm trước khi mất cả nước", người đứng đầu Nhà Trắng nêu thêm.
Tổng thống Mỹ Donald Trump trả lời phóng viên bên ngoài Nhà Trắng ngày 23/4. Ảnh: AFP
Trả lời phóng viên tại Nhà Trắng sau đó, ông Trump tiếp tục gây sức ép với Ukraine. "Tôi nghĩ chúng tôi đã đạt được thỏa thuận với Nga. Chúng tôi cũng phải đạt được thỏa thuận với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky", ông nói. "Tôi vốn nghĩ rằng sẽ dễ đạt thỏa thuận với lãnh đạo Ukraine hơn, song đến nay, tình hình cho thấy điều ngược lại".
Tổng thống Zelenksy cùng ngày đáp trả bằng bài đăng trên mạng xã hội X, khẳng định Ukraine "sẽ luôn hành động theo hiến pháp và chúng tôi hoàn toàn chắc chắn rằng các đối tác của mình, đặc biệt là Mỹ, sẽ hành động phù hợp với các quyết định mạnh mẽ của họ".
Ông đăng kèm bản sao tuyên bố năm 2018 của ngoại trưởng Mỹ khi đó Mike Pompeo với nội dung "Mỹ phản đối việc Nga sáp nhập Crimea và cam kết duy trì chính sách này cho đến khi Ukraine khôi phục toàn vẹn lãnh thổ".
Vị trí bán đảo Crimea. Đồ họa: ISW
Trước đó, phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt nói với phóng viên rằng Tổng thống Trump "thất vọng", "mất kiên nhẫn" với tốc độ đàm phán và ông Zelensky "có vẻ đang đi sai hướng".
"Tổng thống Trump muốn hòa bình nhưng cả hai bên trong cuộc chiến cần phải sẵn sàng làm điều đó. Và thật không may, Tổng thống Zelensky dường như đang đi sai hướng. Ông ấy đã cố nêu các vấn đề của đàm phán hòa bình trên báo chí và điều đó là không thể chấp nhận được", bà Leavitt nói thêm.
Các quan chức chính quyền cũng cho biết chưa có gì chắc chắn về thỏa thuận và Mỹ có thể rút khỏi hòa đàm nếu không nhanh chóng đạt bước tiến.
Điện Kremlin ngày 23/4 cho hay các bên vẫn còn "rất nhiều vấn đề" trong quá trình đàm phán. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói Nga đang tiếp tục đàm phán với Mỹ về một giải pháp khả thi, nhưng không đối thoại với châu Âu hay Ukraine về vấn đề này. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh Tổng thống Vladimir Putin vẫn để ngỏ khả năng đàm phán với tất cả các bên.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters)