"Các cuộc thảo luận đang diễn ra rất tốt, Nga muốn làm gì đó, họ muốn chấm dứt điều này", Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 18/2 nói trong cuộc họp báo ở dinh thự Mar-a-Lago về kết quả đàm phán của phái đoàn Mỹ - Nga tại Riyadh, Arab Saudi. "Tôi nghĩ mình có khả năng chấm dứt cuộc xung đột này và mọi việc đang diễn ra rất tốt".
Ông cho hay cảm thấy tự tin hơn nhiều về triển vọng đạt được thỏa thuận sau cuộc hội đàm, trong đó hai nước nhất trí sẽ chỉ định đoàn đàm phán để giải quyết xung đột Nga - Ukraine.
Sau cuộc họp kéo dài 4,5 giờ, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nhấn mạnh Washington đang hướng tới một giải pháp "công bằng" và "bền vững", thêm rằng mục tiêu của Washington là một thỏa thuận "có thể chấp nhận được đối với tất cả những bên liên quan, gồm cả Ukraine và các đối tác châu Âu, tất nhiên là cả phía Nga".
Tuy nhiên, ông Trump lại đưa ra thông điệp trái ngược, khi chỉ trích Ukraine sau khi Tổng thống Volodymyr Zelensky phàn nàn về việc Kiev không được tham gia về cuộc thảo luận liên quan đến nước này ở Arab Saudi. Ông Zelensky kêu gọi đàm phán công bằng với sự tham gia của Ukraine và châu Âu để chấm dứt chiến sự.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại dinh thự Mar-a-Lago ở Palm Beach, Florida ngày 18/2. Ảnh: AFP
"Tôi rất thất vọng khi biết rằng họ buồn vì không có ghế", ông Trump nói. "Tôi nghe thấy rằng 'ôi, chúng tôi không được mời'. Nhưng đã ba năm trôi qua rồi và họ chưa có giải pháp".
"Các bạn đáng lẽ phải kết thúc cuộc chiến sau ba năm, và lẽ ra đừng bao giờ bắt đầu nó. Các bạn lẽ ra đã phải đạt được một thỏa thuận", Tổng thống Mỹ nói thêm, đề cập đến Ukraine.
Ông cũng chỉ ra rằng Ukraine đã không tổ chức bầu cử tổng thống kể từ khi chiến sự bùng phát và tỷ lệ ủng hộ với ông Zelensky hiện nay "là 4%", trong khi Ukraine đã "bị thổi tung thành nhiều mảnh". Hiện chưa rõ ông Trump lấy dữ liệu này từ đâu, do các cuộc thăm dò ý kiến rất khó được tổ chức trong thời chiến ở Ukraine.
"Họ muốn có một ghế ở bàn đàm phán, thì phải để người dân Ukraine có tiếng nói, trong khi đã lâu rồi họ không tổ chức bầu cử", ông Trump nói. Thông điệp của Tổng thống Mỹ đưa ra tương tự những lời chỉ trích của Nga nhắm vào tính chính danh của Tổng thống Zelensky.
Nga từ lâu cho rằng Tổng thống Zelensky không còn thẩm quyền pháp lý vì nhiệm kỳ của ông đã kết thúc vào tháng 5/2024 và Ukraine chưa tổ chức bầu cử tổng thống từ đó đến nay.
Tuy nhiên, chính quyền Ukraine khẳng định ông Zelensky vẫn là Tổng thống hợp pháp, do tình trạng thiết quân luật được ban bố từ tháng 2/2022 chưa kết thúc, khiến đất nước không thể tổ chức bầu cử trong thời chiến.
Trong cuộc họp báo, khi được hỏi về ý tưởng châu Âu cử quân tới Ukraine trong khuôn khổ bất cứ thỏa thuận nào về chấm dứt chiến sự giữa nước này với Nga, ông Trump thể hiện sự tán thành.
"Nếu họ muốn làm như vậy thì thật tuyệt, tôi hoàn toàn ủng hộ. Tuy nhiên, Mỹ sẽ không phải đóng góp quân vì chúng tôi ở rất xa", Tổng thống Mỹ nói.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov ngày 18/2 có cuộc hội đàm trong 4,5 giờ tại Arab Saudi, đánh dấu cuộc gặp cấp cao chính thức đầu tiên giữa hai nước từ khi chiến sự Nga - Ukraine bùng phát tháng 2/2022.
Nga nhận định hai bên đã lắng nghe nhau và tin rằng Mỹ đã hiểu rõ hơn lập trường của nước này. Ông Lavrov nói Nga phản đối bất cứ thành viên nào của NATO đưa quân tới Ukraine trong khuôn khổ lệnh ngừng bắn, gọi đây là điều không thể chấp nhận được.
Ông Rubio nói Mỹ đang hướng tới giải pháp công bằng và bền vững, khẳng định không bên nào "bị gạt ra ngoài lề" và sẽ có thời điểm EU cần tham gia tiến trình. Tuy nhiên, một số lãnh đạo châu Âu đã lo ngại Mỹ sẽ nhượng bộ Nga và điều chỉnh thỏa thuận an ninh với khu vực.
Các quan chức Nga và Mỹ đều cho biết chưa ấn định ngày tổ chức cuộc gặp giữa tổng thống hai nước. Khi được hỏi liệu có triển vọng gặp Tổng thống Vladimir Putin trong tháng này hay không, ông Trump nói "có thể".
Nguyễn Tiến (Theo AFP, AP, Reuters)