Trưa 23/4, phiên xử ông Thanh (71 tuổi, nguyên giám đốc Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Tân Hiệp Phát) cùng hai con gái Trần Uyên Phương (43 tuổi, Phó giám đốc) và Trần Ngọc Bích về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản bước sang phần xét hỏi.
Trả lời HĐXX về bản cáo trạng truy tố có đúng không, ông Thanh không đi thẳng vào câu hỏi mà cho biết đã lớn tuổi, sức khỏe yếu, mắt kém, trí nhớ suy giảm nên sẽ phải dùng tài liệu. Chủ tọa nhắc lại câu hỏi, ông Thanh nói "rất khó để trả lời".
Chủ tọa lưu ý, bị cáo cần trả lời thẳng và trình tự từng câu hỏi của tòa. Sau một thoáng bối rối, ông Thanh đáp "chấp nhận kết luận của cáo trạng nhưng có một số nội dung cần được làm rõ thêm", và cho biết chỉ thực hiện một phần hành vi như cáo trạng nêu.
Ông Trần Quí Thanh tại tòa sáng nay. Ảnh: Thanh Tùng
Ông Thanh bị cáo buộc cho vay tiền với lãi suất 3% một tháng (dưới mức cấu thành tội cho vay lãi nặng) và theo "luật chơi" riêng. Ông chủ Tân Hiệp Phát không làm hợp đồng cho vay tiền có cầm cố tài sản, mà buộc bên vay phải làm hợp đồng chuyển nhượng dự án, cổ phần cho hai con gái Trần Uyên Phương và Trần Ngọc Bích để che giấu việc cho vay (hợp đồng giả cách). Giá trị của các dự án, bất động sản ghi trong hợp đồng thấp hơn nhiều lần thực tế.
Khi bên vay cầm tiền đến trả đủ gốc và lãi theo thỏa thuận, ông Thanh đã "dùng thủ đoạn gian dối hoặc đưa ra các lý do để không trả lại tài sản", như: vi phạm hợp đồng nên mất quyền mua lại, phải trả thêm tiền hoặc không cho trả lẻ từng khoản mà bắt trả toàn bộ tiền gốc. Theo đó, từ tháng 1/2019 đến 11/2020, ba bố con ông Thanh đã thực hiện 4 vụ chiếm đoạt tài sản, tổng trị giá hơn 1.048 tỷ đồng.
Trong đó, ông Thanh chiếm đoạt tài sản của 4 bị hại gồm: 2 dự án Minh Thành, Nhơn Thành của đại gia Đặng Thị Kim Oanh; 29 thửa đất được tách từ thửa đất số 452 của ông Nguyễn Văn Chung, 4 thửa đất của ông Lâm Sơn Hoàng và 2 thửa đất của ông Nguyễn Huy Đông. Bà Trần Uyên Phương bị cáo buộc chiếm đoạt dự án Minh Thành và 35 thửa đất, tổng trị giá 595 tỷ đồng; Trần Ngọc Bích đã chiếm đoạt dự án Minh Thành và Nhơn Thành tổng giá trị 880 tỷ đồng.
Ông Trần Quí Thanh trả lời xét hỏi của chủ tọa. Video: Hải Duyên
Theo ông Thanh, lúc thực hiện giao dịch với các bị hại đã không nhận thức được đó là ký hợp đồng chuyển nhượng. "Nhưng sau khi được VKS giải thích, tôi nhận ra hành vi của mình là chưa đúng", ông chủ Tân Hiệp Phát nói. Trước đó, quá trình điều tra, ông Thanh cùng hai con không thừa nhận hành vi phạm tội, cho rằng quan hệ giao dịch giữa các bên là chuyển nhượng tài sản, cổ phần.
Trả lời HĐXX về các quan hệ giao dịch với bị hại Lâm Sơn Hoàng, ông Thanh cho biết, người này thông qua môi giới mang 4 giấy tờ 4 thửa đất đến, đặt vấn đề muốn vay 150 tỷ đồng. Ông nói mình không cho vay, nếu Hoàng muốn vay thì ra ngân hàng vay với lãi suất thấp, không có phí môi giới, còn ông "chỉ mua bán chứ không cho vay lãi suất cao".
Trình bày thêm về vấn đề này, ông Thanh lặp lại "không cho vay mà mua bán" và cam kết sẵn sàng bán lại nếu ông Hoàng có nhu cầu mua lại. Ông Hoàng có quyền đặt cọc, nếu không thì khi nào mua sẽ phải thương lượng lại giá. "Bị cáo rất có thiện chí. Sau 3 tháng ông Hoàng không có tiền, nên mới xin đặt cọc tiếp một tháng", ông Thanh nói.
Theo chủ tọa, hành vi của bị cáo ban đầu là giao dịch cho vay chưa cấu thành tội phạm mà chỉ là quan hệ giao dịch dân sự. Tới giai đoạn cuối, khi bị cáo tuyên bố ông Hoàng mất quyền đối với tài sản thì mới phạm tội. "Bị cáo khai báo lòng vòng, không thừa nhận hành vi của mình. HĐXX sẽ xem xét thái độ của bị cáo, cân nhắc mức án phù hợp", chủ tọa nói.
Tuy nhiên, ông Thanh cho rằng mình không chối tội và chấp nhận mọi phán quyết của tòa.
HĐXX sau đó thẩm vấn Nguyễn Hoàng Phú (môi giới cho ông Hoàng gặp ông Thanh để vay tiền) nhằm làm rõ thỏa thuận của các bên. Ông Phú khai, biết ông Hoàng có nhu cầu vay tiền và muốn thế chấp 4 thửa đất nên giới thiệu đến gặp Giám đốc Tân Hiệp Phát. Tuy nhiên, ông Thanh nói không cho vay và kêu Hoàng lên gặp để trao đổi.
"Việc hai bên làm việc, trao đổi ra sao tôi không biết, không tham gia và không đọc hợp đồng", Phú nói và cho biết có đi cùng ông Hoàng ra phòng công chứng để hỗ trợ ký hợp đồng chuyển nhượng 4 thửa đất. Người này cũng thừa nhận có nhận 3 tỷ đồng phí môi giới từ ông Hoàng.
Bị cáo Trần Uyên Phương. Ảnh: Thanh Tùng
Trong khi đó, bị hại Hoàng cho biết, nội dung cáo trạng là đúng, giao dịch giữa hai bên là quan hệ cho vay được thế chấp bằng tài sản. Khi ông có nhu cầu vay 100 tỷ đồng, Phú nói là cháu của ông Thanh và sẽ giới thiệu vay bằng 4 tài sản thông qua hình thức ký chuyển nhượng.
"Ban đầu tôi không đồng ý, nhưng Phú nói 'chú yên tâm, ông Thanh là người uy tín' nên đã ký để đảm bảo khoản vay", ông Hoàng khai, cho biết cũng ký lập hợp đồng trích thưởng với ông Phú về việc hỗ trợ vay 100 tỷ đồng. Tuy nhiên, khi biết phải đóng trước 3 tháng tiền lãi và bị thiếu hụt, ông phải gặp ông Thanh trao đổi thỏa thuận vay 115 tỷ đồng để có tiền trừ lãi, phí môi giới.
4 thửa đất của ông sau đó được chuyển nhượng cho bà Trần Uyên Phương đứng tên. Thỏa thuận vay 115 tỷ đồng nhưng ông chỉ thực nhận hai lần là 103 tỷ đồng (đã trừ lãi trả trước 3 tháng và thuế phí và gồm cả thuế trước bạ mà đáng lẽ bà Phương phải đóng).
Ông Hoàng cho biết có nguyện vọng huỷ bỏ hợp đồng mua bán giữa hai bên, đồng ý trả lại 115 tỷ đồng cho ông Thanh theo hợp đồng và nhận lại 4 thửa đất.
Trần Uyên Phương trả lời xét hỏi của tòa. Video: Hải Duyên
Được gọi lên thẩm vấn sau đó, bị cáo Trần Uyên Phương thừa nhận hành vi như cáo trạng. Đối với giao dịch của ông Hoàng, cô cho biết không tham gia bàn bạc, chỉ nhận được thông tin ông Hoàng có đất muốn bán, còn mình có nhu cầu mua nên ký hợp đồng. "Bị cáo chỉ ký hợp đồng sang tên và nhận chuyển nhượng, không trực tiếp thỏa thuận và đến văn phòng công chứng, nhưng có ký hợp đồng trước mặt công chứng viên", Phương khai.
Bị cáo Phương cũng cho biết đồng ý với yêu cầu của phía bị hại là muốn trả lại số tiền 115 tỷ đồng đã vay và nhận lại giấy tờ 4 thửa đất.
Chiều nay tòa tiếp tục xét hỏi các bị cáo và người liên quan.
Hải Duyên