"Bạo lực đang diễn ra ở Sudan là thảm kịch và đó là sự phản bội đối với yêu cầu của người dân về một chính phủ dân sự và việc chuyển đổi sang nền dân chủ", Tổng thống Mỹ Joe Biden nói ngày 4/5.
Ông Biden cùng ngày ký sắc lệnh dọn đường cho các biện pháp trừng phạt có thể áp đặt với các tướng Sudan, khi tình báo Mỹ cảnh báo xung đột giữa quân đội Sudan (SAF) và Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF) khó kết thúc sớm.
Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Nhà Trắng ngày 4/4. Ảnh: AFP
Giao tranh ác liệt diễn ra ở trung tâm thủ đô Khartoum ngày 4/5, khi SAF cố gắng đẩy lùi lực lượng RSF khỏi các khu vực quanh dinh tổng thống và trụ sở quân đội. Tiếng súng vẫn vang lên dù hai bên đã nhất trí về lệnh ngừng bắn 7 ngày có hiệu lực từ 4/5 tới 11/5.
Tổng thống Mỹ nói Washington sẽ tiếp tục sử dụng công cụ ngoại giao để tạo ra "lệnh ngừng bắn lâu dài", cho phép các hoạt động nhân đạo và hỗ trợ công dân Mỹ còn ở Sudan.
Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ Avril Haines nói với các thành viên Ủy ban Quân vụ Thượng viện rằng giao tranh ở Sudan có khả năng kéo dài vì cả hai bên đều tin họ có thể chiếm ưu thế về quân sự và ít có động lực đàm phán.
Liên Hợp Quốc cảnh báo xung đột ở Sudan, bùng phát từ ngày 15/4, có nguy cơ gây thảm họa nhân đạo lan rộng sang các nước khác.
Cựu thủ tướng Sudan Abdalla Hamdok ngày 29/4 cảnh báo xung đột ở nước này có thể trở thành một trong những cuộc nội chiến khốc liệt nhất thế giới nếu không sớm kết thúc.
Ít nhất 550 người thiệt mạng và hơn 4.900 người bị thương vì giao tranh ở Sudan. Khoảng 100.000 người đã phải sơ tán khỏi quốc gia này để tới các nước lân cận, theo LHQ.
Sudan nằm ở khu vực đông bắc châu Phi, giáp với Biển Đỏ, có dân số gần 48 triệu người. Đây là vùng đất giàu tài nguyên thiên nhiên nằm giữa khu vực Hạ Sahara và Trung Đông, nhưng các cuộc xung đột liên miên khiến Sudan không thể phát triển về kinh tế.
Khi Nam Sudan tách khỏi Sudan để thành một quốc gia độc lập vào năm 2011, Sudan mất đi nguồn thu khổng lồ từ dầu mỏ vốn chiếm hơn 95% giá trị xuất khẩu của nước này. Cú sốc đó đã gây ra lạm phát phi mã, kết hợp với giá nhiên liệu tăng đã châm ngòi làn sóng biểu tình bạo lực năm 2013.
Khủng hoảng kinh tế ngày càng trầm trọng thúc đẩy quân đội Sudan hồi tháng 4/2019 đảo chính lật đổ tổng thống Omar al-Bashir, người nắm quyền lãnh đạo đất nước từ năm 1993 và từng nhiều lần bị phương Tây chỉ trích. RSF đã ủng hộ quân đội trong cuộc đảo chính.
Tuy nhiên, cuộc đảo chính này vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ, buộc quân đội Sudan chấp nhận chia sẻ quyền lực với các lực lượng dân sự, thông qua mô hình Hội đồng Chủ quyền với thủ tướng tạm quyền là Hamdok.
Quân đội Sudan tiếp tục đảo chính phế truất Hamdok vào tháng 10/2021 và tướng Abdel-Fattah Burhan, tư lệnh quân đội, trở thành người quyền lực nhất nước, đứng đầu chính quyền quân sự.
Khi Burhan muốn sáp nhập RSF vào quân đội, Daglo phản đối, dẫn đến mâu thuẫn gay gắt giữa hai người đàn ông quyền lực nhất Sudan. Mâu thuẫn bùng phát thành đụng độ vũ trang từ ngày 15/4, khi hai bên cáo buộc lẫn nhau nổ súng trước.
Thanh Tâm (Theo Reuters)