"Chúng tôi gieo trồng vụ mùa năm nay muộn hơn rất nhiều, vì cần dọn dẹp mọi thứ", Nadiia Ivanova, 42 tuổi, mặc chiếc váy in hình ngựa vằn, nói khi đứng giữa cánh đồng ở thị trấn Mykolaiv, miền nam Ukraine hôm 11/6.
Nadiia Ivanova nói về tình trạng của trang trại ở thị trấn Mykolaiv ngày 11/6. Video: AFP
Hồi đầu tháng 3, lực lượng Nga pháo kích trang trại rộng 4.000 ha của Ivanova khi tìm cách băng qua thị trấn Mykolaiv để tiến lên phía bắc. Họ vượt qua trang trại, lấy đi một số nông cụ và để lại những hố đạn pháo sâu hoắm. Thiệt hại về mạng sống duy nhất ở trang trại là đôi chim công chết trong chuồng.
Nhưng tổn thất mà chiến dịch quân sự của Nga gây ra tiếp tục kéo dài. Trong lúc cả thế giới lo ngại về nguy cơ khủng hoảng lương thực toàn cầu khi hơn 20 triệu tấn ngũ cốc Ukraine mắc kẹt ở cảng, tình hình ngày càng chồng chất khó khăn với Ivanova, người tạo công ăn việc làm cho 76 lao động ở trang trại.
Trong thời bình, trang trại sản xuất hơn 12.000 tấn lương thực mỗi năm. Ngoài tiêu thụ nội địa, ngũ cốc còn được xuất đi châu Âu, châu Phi và Trung Quốc.
Nhưng năm nay, khi lúa mì bắt đầu chín trên đồng, trong kho của Ivanova vẫn còn tồn 2.000 tấn ngũ cốc từ vụ trước mà không có người tới thu mua.
Nhiều tuyến đường sắt vận chuyển ngũ cốc đã bị phá hủy. Bất kỳ con tàu nào ra khơi đều có nguy cơ bị chìm vì thủy lôi, trong khi cảng Mykolaiv nhiều lần bị tên lửa tập kích. Các phương án vận chuyển ngũ cốc khác không được thực hiện đủ nhanh. Kết quả là giá ngũ cốc ở Ukraine đã giảm mạnh còn 100 USD mỗi tấn, thấp hơn ba lần so với thời điểm trước chiến sự.
Một nông dân lái máy kéo trên cánh đồng ở thị trấn Mykolaiv, miền nam Ukraine, ngày 11/6. Ảnh: AFP
Tại trang trại của Ivanova, máy xay xát không thể khởi động. Cô gặp nhiều khó khăn khi yêu cầu ngân hàng và công ty bảo hiểm hỗ trợ, khi chiến sự đang diễn ra cách đó 20 km. Rất ít kỹ thuật viên sửa chữa máy xay xát muốn tới làm việc ở nơi bom đạn có thể rơi xuống bất kỳ lúc nào. Nhiều thiết bị nông nghiệp vẫn còn cắm đầy mảnh đạn.
Serhii Chernyshov, 47 tuổi, lo lắng khi chạm tay vào cỗ máy xay xát trị giá 315.000 USD. Máy chưa bao giờ được sử dụng và đã ngừng hoạt động. "Tôi cần thêm một tuần để xem có thể khởi động lại nó hay không", anh nói.
Chi phí phân bón, thuốc trừ sâu đã tăng vọt. Giá nhiên liệu để chạy máy móc đã tăng gấp ba lần. Ukraine năm nay được dự báo sẽ hứng chịu hạn hán nặng, gây nguy cơ mất mùa. Nhưng Ivanova vẫn tiếp tục trồng trọt bằng mọi giá, bất chấp nguy cơ bị xung đột ảnh hưởng.
Cô cùng anh trai và bố mẹ lập trang trại năm 2003 theo dạng "kolkhoz", mô hình nông trường thời Liên Xô. Giờ đây, Ivanova đang tìm cách thay đổi để ứng phó với cuộc khủng hoảng do chiến sự gây ra.
"Chúng tôi đã thay thế cây cải ngắn ngày bằng hướng dương và kê, loại có thể thu hoạch muộn hơn", cô nói.
Nhưng nếu các cảng ở Biển Đen không được dỡ phong tỏa, số ngũ cốc của Ivanova và nhiều nông dân Ukraine khác có nguy cơ thối rữa trên đồng, khi không thể xuất khẩu được ra nước ngoài.
Công nhân bê bao tải hạt giống hướng dương trong trang trại ở thị trấn Mykolaiv, miền nam Ukraine, ngày 11/6. Ảnh: AFP
Ngồi trên một chiếc máy kéo còn hoạt động được, Oleksandr Khomenko đang làm cỏ cho mảnh ruộng chờ gieo hạt.
"Sợ hay không sợ, chúng tôi đều phải làm việc. Tôi còn phải nuôi gia đình nữa", người nông dân 38 tuổi nói giữa tiếng rít của rocket vọng lại từ đằng xa.
Đa số nhân viên của Ivanova tiếp tục làm việc ở trang trại và nhận lương. "Tôi không biết mình sẽ bám trụ được bao lâu trong tình cảnh này", bà chủ trang trại nói. "Nhưng ít nhất chỗ tôi vẫn luôn có lương thực".
Hồng Hạnh (Theo AFP)