Các cuộc không kích trong tuần này của Nga làm tê liệt nhiều cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, gây lo ngại về những tháng mùa đông khắc nghiệt sắp tới.
"Mùa đông năm nay chắc chắn sẽ rất khó khăn", Nataliia Shapoval, viện trưởng Viện Kinh tế Kiev, ngày 28/8 nhận định.
Sự biến đổi của bầu trời đêm ở Ukraine nhìn từ ảnh vệ tinh. Đồ họa: Guardian
Đợt tập kích ngày 26/8 của Nga diễn ra vào giờ cao điểm buổi sáng. Hơn 100 tên lửa hành trình và hơn 100 thiết bị bay không người lái (UAV) nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng trải khắp Ukraine, từ phía đông gần tiền tuyến tới phía tây gần biên giới các nước Liên minh châu Âu (EU). Những ngày sau đó, Nga liên tục phóng hàng chục tên lửa, UAV vào Ukraine.
Các đợt không kích lần này tập trung vào hệ thống phân phối điện như các trạm biến áp, gây mất điện khẩn cấp và buộc chính quyền phải cắt điện luân phiên tại Kiev cũng như nhiều thành phố khác.
Trước đợt tấn công lần này, ước tính Nga đã phá hủy một nửa công suất điện năng của Ukraine. Chính quyền Ukraine đã sửa chữa hệ thống điện suốt mùa hè nhưng trong lúc Kiev kêu gọi đồng minh phương Tây tăng cường hỗ trợ phòng không. Nhiều người e ngại các đợt tấn công tiếp theo của Nga có thể khiến tình hình vốn khó khăn càng thêm nghiêm trọng.
"Không dễ cải thiện tình hình hiện nay và các đợt tấn công mới có thể khiến tình hình tồi tệ hơn", Andrian Prokip, chuyên gia năng lượng của Viện Kennan ở thủ đô Washington, Mỹ đang làm việc tại Kiev, nói.
"Ngay cả trong kịch bản lạc quan nhất, điện vẫn bị cắt luân phiên tùy tình hình nhiệt độ thời tiết. Nếu nhiệt độ là -5 độ C, có thể lịch cấp điện là 7 tiếng cắt, hai tiếng cấp điện", ông nhận định.
Trong hội nghị hồi tháng 6 ở Berlin, Tổng thống Volodymyr Zelensky cho hay Nga đã phá hủy 80% nguồn cung sản lượng nhiệt điện và 1/3 sản lượng thủy điện của Ukraine.
Người Kiev di chuyển trên con đường bị tắt đèn, khi khu phố Podil mất điện sau đòn không kích của Nga ngày 28/8. Ảnh: AFP
Hôm 27/8, Tổng thống Ukraine từ chối công bố cụ thể thiệt hại của đợt không kích đầu tuần. "Tôi thực sự không muốn nói nhiều về năng lượng. Sẽ chẳng ích gì khi kẻ thù biết rõ thiệt hại đã gây ra. Hãy giữ kín thông tin về tình trạng cơ sở năng lượng của chúng tôi và những gì chúng tôi đang làm ở đó", ông nói.
Mykhailo Podolyak, trợ lý của ông Zelensky, cho biết chính quyền đang thống kê thiệt hại và nhấn mạnh "chúng tôi biết cần làm gì bây giờ: sửa chữa, song song với tăng cường hỗ trợ phòng không".
Viện Kinh tế Kiev ước tính từ khi Nga bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine, cơ sở hạ tầng năng lượng Ukraine đã thiệt hại 16 tỷ USD và mất 40 tỷ USD doanh thu.
Ukraine đã chuẩn bị tốt hơn cho mùa đông năm nay so với thời điểm bắt đầu cuộc xung đột. Bệnh viện, cơ sở hạ tầng quan trọng và nhiều doanh nghiệp đều có máy phát điện. Tại Kiev, cuộc sống diễn ra bình thường trong thời gian cắt điện tuần này nhờ các máy phát điện chạy bên ngoài quán cà phê, nhà hàng và cơ sở kinh doanh.
Tuy nhiên, nếu mùa đông thường xuyên cắt điện, sẽ gây ra hàng loạt hiệu ứng dây chuyền như ảnh hưởng tới người cao tuổi và những người đi lại khó khăn sống trong nhà cao tầng không đủ tiền mua máy phát điện để vận hành thang máy hay bơm nước lên các tầng cao; các cơ sở kinh doanh giảm hoạt động, từ đó dẫn tới thất thu thuế cho ngân sách nhà nước. Mất điện cũng đe dọa sự phục hồi của ngành công nghiệp nặng ở phía đông Ukraine.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen hồi tháng 6 thông báo Brussels có kế hoạch tài trợ Ukraine phát triển máy phát điện quy mô nhỏ nhằm mục tiêu xây dựng mô hình phát điện phân tán, tăng tính dự phòng và khả năng phục hồi của hệ thống cung ứng điện.
Mô hình này tăng cường sản xuất điện quy mô nhỏ, có thể thực hiện ở bất kỳ địa điểm nào có nguồn cung khí đốt và cáp truyền tải, với các hệ thống xây dựng bên trong container vận tải hoặc các tòa nhà nhỏ.
"Một số công ty đang thực hiện mô hình này để đáp ứng nhu cầu của bản thân, một số kết nối với lưới điện và bán điện ra thị trường", Prokip cho hay.
Hồng Hạnh (Theo Guardian)