Phái đoàn cấp cao Mỹ và Ukraine ngày 11/3 rời cuộc đàm phán ở Arab Saudi sau khi nhất trí về đề xuất ngừng bắn 30 ngày với Nga. Động thái thắp lên hy vọng về triển vọng hòa bình ở Ukraine sau hơn 3 năm giao tranh đẫm máu.
"Chúng tôi xem đây là bước đi tích cực và sẵn sàng thực hiện. Bây giờ, Mỹ cần thuyết phục Nga làm như vậy. Nếu Nga đồng ý, lệnh ngừng bắn sẽ có hiệu lực ngay lập tức", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói.
Tuy nhiên, ở tiền tuyến miền đông Ukraine, rất ít người cảm thấy lạc quan rằng giao tranh sẽ chấm dứt ngay cả khi Nga chấp nhận đề xuất ngừng bắn.
"Họ sẽ nói trước công chúng rằng sẽ không còn giao tranh hay pháo kích, nhưng họ luôn quấy rối chúng tôi và sẽ tiếp tục làm vậy", quân nhân 44 tuổi có biệt danh Malchik nói. "Cần phải đánh bại họ trên chiến trường".
Binh sĩ Ukraine tác chiến gần thành phố Pokrovsk, tỉnh Donetsk ngày 26/2. Ảnh: AFP
Maksym Taranenko, lính Ukraine 28 tuổi, cho biết lệnh ngừng giao tranh 30 ngày chỉ có lợi cho Nga. "Bạn có thể đưa xe tăng ra tiền tuyến mà không lo bị bắn", anh nói.
Taranenko thêm rằng lực lượng Ukraine khó có thể hưởng lợi ích chiến lược tương tự, bởi những người giám sát lệnh ngừng giao tranh sẽ không cho phép Kiev làm như vậy. Binh sĩ này cho rằng lệnh ngừng bắn có thể được thực thi nếu triển khai quân đội nước ngoài giám sát. Tuy nhiên, Điện Kremlin nhiều lần chỉ trích ý tưởng triển khai quân đội châu Âu làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình ở Ukraine.
Điện Kremlin ngày 12/3 nói rằng họ đang chờ đề xuất chi tiết từ Washington. Song Phó chủ tịch Thượng viện Nga Konstantin Kosachev cùng ngày tuyên bố mọi điều khoản trong thỏa thuận ngừng bắn sẽ do Moskva đưa ra, chứ không phải được Washington quyết định.
Những người dân ở thủ đô Kiev cũng hoài nghi về đề xuất ngừng bắn. Roman Dunayevsky, cư dân 56 tuổi, cho biết đề xuất là "ý tưởng hay", nhưng cảnh báo lệnh ngừng bắn tạm thời rất dễ bị vi phạm.
Oleg, cư dân Kiev, cũng có quan điểm tương tự, song vẫn hy vọng "hòa bình là điều cần thiết và tôi thực sự mong nó sớm đến".
Oksana Yevsiukova, nhà nghiên cứu ở Kiev, không thấy lạc quan về tương lai xung đột. "Tôi nghĩ lệnh ngừng bắn 30 ngày khó có thể góp phần mang tới thỏa thuận hòa bình nào", bà nói.
Phái đoàn Mỹ (trái), phái đoàn Ukraine (phải) cùng hai đại diện của nước chủ nhà Arab Saudi tại cuộc đàm phán ở thành phố Jeddah ngày 11/3. Ảnh: AP
Bà lo ngại bất kỳ lệnh ngừng giao tranh nào cũng sẽ tạo cơ hội phát triển quan hệ cho Nga và Mỹ, đồng thời thúc đẩy các cuộc đàm phán theo hướng bất lợi cho Ukraine.
"Với những người lính trên chiến trường, tôi không biết liệu 30 ngày có giúp họ có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi hay không. Nhưng xét về lợi ích quốc gia, tôi nghĩ đây là ý tưởng tồi", bà nói.
Trong khi đó, một số người Nga coi đề xuất ngừng bắn 30 ngày là bước tiến được mong đợi từ lâu để hướng tới hòa bình. "Tất nhiên tôi mong chờ lệnh ngừng bắn với rất nhiều hy vọng", Dmitry, cư dân vùng ngoại ô Vnukovo ở Nga, bày tỏ mong muốn chấm dứt "những điều tiêu cực, tên lửa, máy bay không người lái và người chết".
Giới lãnh đạo châu Âu cũng hoan nghênh thỏa thuận. "Ý tưởng về lệnh ngừng bắn trong 30 ngày là bước đi quan trọng và đúng đắn, hướng tới nền hòa bình công bằng cho Ukraine. Quyết định về các bước tiếp theo hiện phụ thuộc vào Tổng thống Nga Vladimir Putin", Thủ tướng Đức Olaf Scholz đăng trên mạng xã hội X ngày 12/3.
Chuyên gia cũng đánh giá cao đề xuất là "nước cờ khôn ngoan của Ukraine".
"Họ chuyển gánh nặng sang Nga, buộc Moskva có thể phải chấp thuận thỏa thuận ngừng bắn hoặc đối mặt cơn thịnh nộ của ông Trump", Samuel Charap, chuyên gia khoa học chính trị tại tổ chức phi lợi nhuận RAND ở Mỹ, nhận định, đề cập tới Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Thùy Lâm (Theo AFP, AP)