Hayat Tahrir al-Sham (HTS), nhóm phiến quân mạnh nhất Syria, cùng các lực lượng đồng minh ngày 8/12 tiến vào thủ đô Damascus, lật đổ chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad chỉ sau 11 ngày phát động chiến dịch tấn công quy mô lớn ở Aleppo.
"Không ai ngủ ở Syria đêm qua, người Syria nào ở nước ngoài cũng không chợp mắt. Toàn bộ đều cầm điện thoại theo dõi tin tức. Quá choáng ngợp", Rania Katar, quản trị viên trang Facebook Humans of Damascus, nói.
Một tay súng hướng vũ khí lên ăn mừng ở Damascus, thủ đô Syria, ngày 8/12. Ảnh: Reuters
Danny Makki, phóng viên tại Damascus, cho hay nhiều người dân đổ ra đường chụp ảnh, nhảy múa, khóc cười khi các tay súng HTS tiến vào thủ đô. Một số bắn chỉ thiên tại trụ sở các cơ quan chính phủ, dường như để ăn mừng.
Một người dân Damascus cho biết sau hơn một thập kỷ sống trong sợ hãi, lo lắng vì xung đột, lần đầu tiên họ "thực sự cảm thấy tự do".
Từ thành phố Deraa ở miền nam Syria, Yazan Al Amaria, chủ một cửa hàng điện thoại nhỏ, đã cùng bạn bè kéo đến Damascus vào sáng 8/12, khi quân nổi dậy tiến vào thủ đô.
"Chúng tôi không thể nắm bắt hoàn toàn tình hình qua tin tức. Người Syria rất sợ tin đồn. Khi biết điều đó là thật, mọi người cảm thấy như trong mơ. Chúng tôi khóc vì mừng, do từng rất sợ hãi cho đến hôm nay", Amaria nói, cho hay đây là lần đầu tiên sau nhiều năm anh có thể di chuyển tự do khỏi thành phố Deraa.
HTS và các nhóm đồng minh từng kiểm soát nhiều vùng lãnh thổ rộng lớn ở miền bắc Syria, trước khi Nga năm 2015 điều lực lượng tới hỗ trợ chính quyền Tổng thống Assad đối phó Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và các nhóm phiến quân.
Sự hỗ trợ của Nga đã giúp chính quyền Assad lật ngược tình thế, đánh bại IS và đẩy lùi các nhóm đối lập tới miền bắc Syria, giáp biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhưng từ sau khi xung đột Ukraine bùng phát, Nga dường như đã rút gần hết lực lượng khỏi Syria. Trong khi đó, chính phủ của Tổng thống Assad không thể vực dậy kinh tế Syria, vốn rơi vào tình trạng kiệt quệ suốt nhiều năm. 90% người dân nước này sống dưới mức nghèo khổ, trợ cấp nhà nước cho nhiên liệu và lương thực bị cắt giảm nghiêm trọng.
"Người dân tại các khu vực do chính phủ kiểm soát cảm thấy sâu sắc rằng mọi thứ sẽ không cải thiện, cũng không có triển vọng khá hơn", Jihad Yazigi, tổng biên tập tờ Syria Report, nhận định.
Cục diện Syria ngày 27/11 và 8/12. Đồ họa: Al Jazeera
Dù nhiều người Syria đang ăn mừng, một cựu binh ở Syria nhấn mạnh mối bận tâm trước mắt của mọi người là an ninh và "đảm bảo không xảy ra xung đột nội bộ giữa các nhóm nổi dậy".
Thủ lĩnh HTS Ahmed Hussein al-Shara nói lực lượng tại Damascus chưa tiếp quản các cơ quan công quyền. "Những cơ quan này tiếp tục nằm dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Syria Mohammed al-Jalali tới khi chính thức được bàn giao", al-Shara cho biết.
Thủ tướng al-Jalali nói sẵn sàng cho quá trình chuyển giao quyền lực và sẽ hợp tác với những lãnh đạo mà người dân lựa chọn. Ông kêu gọi mọi người "suy nghĩ một cách lý trí về đất nước và chìa tay với phe đối lập, những người khẳng định sẽ không làm hại bất kỳ ai tại Syria".
Nhưng nhiều người khác vẫn lo lắng về tương lai bất định.
Một người Syria ở London lo ngại rằng những người thân trong gia đình theo Chính thống giáo Đông Phương đang sống ở vùng duyên hải Syria sẽ gặp nguy hiểm đến tính mạng giữa tình cảnh rối ren.
"Mọi người đang hoảng loạn, gói ghém hành lý tìm cách rời đất nước, nhưng biên giới với Lebanon và Jordan đã bị đóng cửa", người đàn ông giấu tên nói. "Gia đình tôi đang chờ xem liệu có sân bay nào mở cửa, cho phép đến bất kỳ quốc gia nào xung quanh hay không".
Dòng phương tiện đến và rời thủ đô Damascus, Syria, ngày 8/12. Ảnh: Reuters
Người này cho rằng một số dân Damascus phải tỏ ra hồ hởi, vui mừng khi các tay súng nổi dậy tiến vào vì lo sợ cho tính mạng của mình. "Chúng tôi không biết tương lai sẽ ra sao sau khi chính quyền Tổng thống Assad sụp đổ", ông nói.
Lực lượng HTS đã tuyên bố sẽ đảm bảo an toàn cho những người theo đạo Thiên chúa và người Shiite ở Syria, cam kết sẽ không để các tay súng dưới quyền có hành vi bạo lực nhắm vào nhóm tôn giáo thiểu số.
"Chúng tôi chỉ không biết tuyên bố này được thực hiện đến đâu", người đàn ông Syria ở London nói, đề cập đến việc HTS từng liên quan đến nhóm khủng bố al-Qaeda.
Đức Trung (Theo BBC, Al Jazeera, Syrian Times, Al Watan)